9 punkt porządku dziennego:

Sprawozdanie Komisji Infrastruktury oraz Komisji Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej o poselskim projekcie ustawy o zmianie ustawy Prawo energetyczne (druki nr 3232 i 3319).

Poseł Sprawozdawca Dorota Rutkowska:

    Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Pierwsze czytanie oraz rozpatrzenie projektu ustawy o zmianie ustawy Prawo energetyczne z druku nr 3232 odbyło się 9 kwietnia podczas posiedzenia połączonych Komisji: Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej oraz Infrastruktury.

    Zgłoszony przez posłów Platformy Obywatelskiej projekt nowelizacji Prawa energetycznego dotyczy niewielkiego wycinka tej ustawy, brzmienia art. 18, i mówiąc najkrócej, ma odciążyć gminy od obowiązku opłat za oświetlenie dróg ekspresowych, autostrad oraz części dróg krajowych przebiegających poza terenami zabudowy. Ten obowiązek, w myśl proponowanych zmian, przejmie na siebie generalny dyrektor dróg krajowych i autostrad.

    Przepisy, które obecnie obowiązują, pochodzą z roku 2003, kiedy to na gminy został nałożony obowiązek finansowania oświetlenia wszystkich dróg znajdujących się na terenie danej gminy, a nie tylko tych będących własnością gminy. Za ten dodatkowy obowiązek samorządy otrzymały rekompensatę w postaci zwiększonego udziału we wpływach z podatku CIT i PIT. Ale to był rok 2003, kiedy mapa drogowa Polski wyglądała zupełnie inaczej. Mieliśmy wówczas na terenie kraju ok. 700 km dróg ekspresowych i autostrad łącznie. W 2007 r. było ich ok. 900 km. Obecnie w Polsce mamy ponad 3 tys. km takich dróg.

    Gminy, szczególnie te małe wiejskie, od dłuższego czasu podnoszą konieczność zmian w prawie. Chcą płacić za oświetlenie, ale tylko tych dróg, które służą mieszkańcom gmin. Na oświetlenie dróg o charakterze regionalnym czy tranzytowym brakuje im po prostu środków finansowych.

    Aby zobrazować skalę tego problemu, warto przytoczyć kilka liczb. Otóż kwestia dotyczy ponad 1400 gmin w Polsce, a więc blisko 60% wszystkich gmin, oraz 8 miast na prawach powiatu. Samorządy finansują oświetlenie ponad 950 węzłów i ok. 6850 skrzyżowań, które tak naprawdę nie służą społecznościom lokalnym. Szacunkowe dane pokazują, że w skali kraju są to kwoty sięgające ok. 80 mln zł, które mogłyby pozostać w budżetach gmin i zostać przeznaczone na potrzeby lokalne.

    Projekt dokonuje właśnie takiego racjonalnego podziału finansowania oświetlenia pomiędzy gminy i zarządcę dróg krajowych, z uwzględnieniem kryterium, jakim są potrzeby mieszkańców gminy. Projekt określa miejsca, dla których powinno być zapewnione oświetlenie, i precyzyjnie dokonuje podziału obowiązku finansowania pomiędzy samorządy i GDDKiA. Koszty oświetlenia autostrad, ekspresówek i dróg krajowych poza miejscami zabudowy, jak choćby obwodnic, zostają wyodrębnione jako zadanie zarządcy tych dróg, czyli Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad. Natomiast tam gdzie oświetlenie jest konieczne ze względu na zapewnienie bezpieczeństwa ruchu lokalnego zarówno samochodowego, rowerowego, jak i pieszego, obowiązek planowania i finansowania pozostaje w gminach. Chodzi tu również o drogi krajowe przebiegające przez tereny zabudowane. Zwykle są to ulice służące mieszkańcom. Podobnie sprawa ma się również z oświetleniem na przykład chodników czy ścieżek rowerowych poza terenem zabudowy, ale wchodzących w skład drogi krajowej.

    Wprowadzenie tych przepisów zmniejszy obciążenie gmin kosztami finansowania oświetlenia dróg. Rozmowy i dyskusje na temat tego, jak rozwiązać problem, trwają co najmniej kilkanaście miesięcy. Samorządy z niecierpliwością czekają na te rozwiązania. Gminy piszą odwołania, składają prośby o umorzenie kwot, kierują sprawy do sądów. Jednak obowiązujące przepisy nie pozwalają na zwolnienie ich z tych obowiązków.

    Po dyskusji, która odbyła się 9 kwietnia, połączone komisje przyjęły zgłoszony projekt nowelizacji ustawy Prawo energetyczne i rekomendują Wysokiej Izbie przyjęcie proponowanych zmian. Dziękuję bardzo. (Oklaski)