6 punkt porządku dziennego:

Sprawozdanie Komisji Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej o komisyjnym projekcie ustawy o zmianie ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego (druki nr 3187 i 3267).

Poseł Marek Kwitek:

    Panie Marszałku! Panowie Ministrowie! Wysoki Sejmie! W imieniu Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość mam zaszczyt przedstawić stanowisko w sprawie zmiany ustawy z dnia 13 listopada 2003 r. o dochodach jednostek samorządu terytorialnego.

    Podczas procedowania projektu ustawy, który jest bardzo krótki, została wprowadzona zmiana redakcyjno-legislacyjna do art. 2 następującej treści: ˝Podziału i rozliczenia środków przeznaczonych w roku 2015 na dofinansowanie zadań własnych jednostek samorządu terytorialnego w zakresie przebudowy, budowy lub remontów dróg powiatowych i gminnych dokonuje się na podstawie dotychczas obowiązujących przepisów˝.

    Poprawka dotyczy ostatniej części zapisu art. 2, która wcześniej brzmiała następująco: podziału i rozliczenia środków dokonuje minister właściwy do spraw administracji publicznej. W uzasadnieniu podano, że wprowadzona zmiana ma jasno i precyzyjnie określić, w jaki sposób w roku 2015 mają być rozliczone środki finansowe, które zostały już podzielone według dotychczasowych zasad. Przepis ten ma charakter przejściowy.

    Projektowana nowelizacja ustawy dotyczy zmiany organu odpowiedzialnego za podział środków z budżetu państwa przeznaczonych na dofinansowanie przebudowy, budowy lub remontów dróg powiatowych i gminnych. Ministra właściwego do spraw administracji publicznej zastąpi w tym zakresie minister właściwy do spraw transportu, który będzie dokonywał podziału środków. Zmiana ta obowiązywać będzie od 2016 r., natomiast w tym roku będą stosowane dotychczas obowiązujące przepisy. Kompetencje w tym zakresie nadal pozostaną w gestii ministra właściwego do spraw administracji publicznej.

    Projekt ustawy zakłada kontynuację obowiązującego dotychczas mechanizmu wsparcia inwestycji dotyczących dróg powiatowych i gminnych, gdyż ich stan jest nadal niezadowalający. Sieć dróg lokalnych w Polsce, które stanowią 88% wszystkich dróg publicznych, jest słabo rozwinięta, co przy niskiej jakości nawierzchni negatywnie wyróżnia Polskę na tle innych państw Unii Europejskiej. Ten stan rzeczy ma wpływ na jakość życia mieszkańców i na poziom bezpieczeństwa użytkowników dróg. Rocznie 3/4 wypadków ma miejsce właśnie na drogach lokalnych. Polska w tym niechlubnym rankingu od wielu lat zajmuje czołowe miejsce w Europie. NIK w raporcie z kontroli przeprowadzonej w 2013 r. wskazywała, że to krwawe żniwo jest efektem m.in. fatalnego stanu dróg i zaniedbywania ich modernizacji.

    Realizacja ˝Narodowego programu przebudowy dróg lokalnych˝ zaczęła przynosić pozytywne efekty. Niestety, w ciągu ostatnich trzech lat nastąpiło ograniczenie środków z budżetu państwa o 1,5 mld zł, a w trakcie realizacji programu zostały zmienione zasady udziału środków własnych po stronie samorządów z 50 do 70%, co spowodowało wyhamowanie inwestycji. NIK w swoim raporcie bardzo krytycznie oceniła te działania rządu. Również samorządowcy nie kryją niezadowolenia, mówią wprost, że rządząca koalicja często traktowała ˝Narodowy program przebudowy dróg lokalnych˝ jak fundusz pożyczkowy, z którego można łatać dziury w budżecie.

    ˝Narodowy program przebudowy dróg lokalnych˝ - etap II przestanie funkcjonować w 2015 r. Ze względu na palące potrzeby i ograniczone środki finansowe w budżetach powiatów i gmin konieczne jest funkcjonowanie programu, który ma szansę przynosić pozytywne efekty, o ile będzie kontynuowany w następnych latach, a jego finansowanie utrzyma się na stałym poziomie oraz będą stosowane przez rząd jasne reguły gry. Tego przede wszystkim oczekują samorządy, tym bardziej że w nowej perspektywie finansowej na lata 2014-2020 nie zostały przewidziane wyodrębnione środki na dofinansowanie inwestycji infrastruktury drogowej szczebla lokalnego.

    Nowy program w zakresie wsparcia inwestycji drogowych ma być dopiero tworzony. Według zapowiedzi rządu oparty będzie w większości na istniejących rozwiązaniach, wypracowanych w ramach obecnego programu, ale nie wiemy, jaki ostatecznie kształt przybierze. Samorządy wcale nie były gorącymi zwolennikami przejęcia opieki nad tym zadaniem przez ministra infrastruktury, wyrażają natomiast pozytywną opinię o współpracy z wojewodami, którzy podlegają ministrowi administracji i cyfryzacji. Wątpliwości samorządowców budzi również fakt, że zaproponowany przez komisję sejmowy projekt ustawy milczy na temat wydatków, które będzie ponosił budżet państwa w tym zakresie. W tym roku wsparcie dla samorządów wynosi 1 mld zł, natomiast w następnych latach kwota ma być dopiero uchwalana przez rząd.

    Powstaje w tym momencie pytanie: Jak minister poradzi sobie z problemem nadzoru nad polityką drogową samorządów? NIK wykazała tutaj duże nieprawidłowości, zastrzeżenia dotyczyły zwłaszcza rzetelności udzielania zamówień na przebudowę dróg lokalnych oraz słabego nadzoru nad wykonywaniem inwestycji. Jakie wnioski w tej materii zostały wyciągnięte, aby w przyszłości nie powtórzyły się nieprawidłowości w tym zakresie?

    Klub Prawo i Sprawiedliwość jest za wsparciem samorządów ze środków budżetowych przeznaczonych na modernizację dróg lokalnych i kontynuację ˝Narodowego programu przebudowy dróg lokalnych˝, ale przedstawione wcześniej wątpliwości dają podstawę do wstrzymania się od głosu. Dziękuję. (Oklaski)