8 punkt porządku dziennego:

Pierwsze czytanie poselskiego projektu ustawy o zmianie ustawy Kodeks wyborczy oraz o zmianie niektórych innych ustaw (druk nr 3185).

Poseł Jacek Żalek:

    Dziękuję.

    Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W przedmiotowym projekcie tak naprawdę, jeśli chodzi o rzeczywistość samorządową, podejmuje się próbę upodmiotowienia lokalnych wspólnot. Bo niestety jako były samorządowiec - każdy, kto obserwuje rzeczywistość samorządową, też to widzi - widzę, że szczególnie na szczeblu sejmików mamy do czynienia z monopolizacją środowiska samorządowego przez ugrupowania polityczne. A bez wątpienia nie służy to dobrze samorządowi.

    Proszę zwrócić uwagę, tylko nie wiem, czy była okazja, żeby to sobie uświadomić, że im niższy szczebel samorządu, tym mniej partii politycznych. W większości gmin partie polityczne nie wystawiają list wyborczych, popierają lokalne komitety. Z czego to wynika? Powinniśmy zadać sobie to pytanie. To akurat nie jest dyskusja, jeśli chodzi o nowelizację ordynacji wyborczej, na ten temat, ale jedna mała konkluzja. Przede wszystkim moim zdaniem chodzi o kwestie reprezentatywności, czyli im mniejsza wspólnota lokalna, tym większa identyfikacja wyborców z tym, na kogo głosują. I teraz czy na przykład sejmik jest taką lokalną wspólnotą, która jest w stanie wyłonić jednego kandydata, z którym mogliby się utożsamiać, na którego mogliby liczyć i na którego przede wszystkim nakładaliby pełną odpowiedzialność wyborcy? Wydaje się, że jeszcze tak, bo są to bardzo duże wspólnoty, z różnych powiatów, czasami bardzo rozbite etnograficznie. Ale istotne jest, że wyborca będzie miał przekonanie, poprzez możliwość oddania swojego głosu, o tym, że ten, kto reprezentuje go w sejmiku, przede wszystkim jest osobą rozpoznawalną.

    Dzisiaj zdecydowana większość wyborców lokalnych nie potrafi odróżnić wojewody od marszałka, nie widzi różnicy kompetencji. Jak mogę głosować świadomie, skoro nie wiem, jakie są kompetencje, nie odróżniam tego organu samorządowego od reprezentanta rządu na terenie województwa? To powoduje, że wyborca jest zagubiony. Nie wiadomo, nie rozstrzygnęliśmy tego, czy liczba nieważnych głosów i bardzo niska frekwencja są wyrazem lekceważenia czy niewiedzy i związanej z tym niezdolności zidentyfikowania tego, kto mnie reprezentuje. Taka personifikacja powoduje, że mogę się dużo łatwiej identyfikować z taką osobą.

    A dlaczego to jest bardzo ważne? Dlatego że dzisiaj szczególnie sejmiki są, tak jak powiedziałem, zakładnikami partii politycznych. Dlaczego? Dlatego że w zasadzie w niewielu województwach jedno ugrupowanie jest w stanie zdobyć taką przewagę, która pozwala wyłonić zarząd i rządzić zgodnie ze swoim programem. To oznacza, że dochodzi do tworzenia koalicji. Problem polega na tym, że te koalicje nie mają cech programowych, zatem wyborca słyszy stek obietnic, które nijak się mają do rzeczywistości. Dlaczego? Dlatego że trzeba zawierać kompromisy. W tym wypadku te kompromisy są bardzo często zawierane z krzywdą dla tych lokalnych wspólnot, ponieważ żeby zapewnić tę większość, płaci się bardzo wysoką cenę, chodzi o takie rozdawnictwo polityczne. I taki marszałek, który ma władzę, który zgodnie z tym projektem jest w stanie, bo on konkretnie wskazuje, dobiera sobie tych, którzy kolegialnie z nim sprawują władzę... Bo padł argument o tym, że to są książęta udzielni. Nie, dzisiaj każdy z członków zarządu w związku z podziałem kompetencji i z tym, że jest ˝okopany˝... Tak jak kiedyś narzekaliśmy, że mamy resortową Polskę, tak dzisiaj mamy marszałkowe województwa, bo każdy marszałek za coś odpowiada, bo z reguły jest z rekomendacji jakieś partii (Dzwonek) i to daje mu prawo do tego, żeby być księciem udzielnym w zakresie danych kompetencji. Jeżeli będzie organ kolegialny, za który odpowiada konkretna osoba, to wówczas do tej osoby będziemy mogli składać zastrzeżenia i uwagi i od niej egzekwować odpowiedzialność. Dlatego ten pomysł w mojej ocenie, w ocenie mojego klubu zasługuje na szczególną uwagę.

    Co do kwestii związanych z rozpatrywaniem protestów wyborczych, to moim zdaniem każdy pomysł, który zmieni sytuację, którą mamy obecnie, jest warty rozpatrzenia, a jest to o tyle istotna sprawa, że tak naprawdę po dziś dzień nie wiemy, jaka była rzeczywista wola wyborców, a to jest bardzo złe, bo tak naprawdę podważa istotę, to znaczy sedno demokracji.

    Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W imieniu Klubu Parlamentarnego Zjednoczona Prawica popieram ten projekt i wnoszę o skierowanie go do dalszych prac. Dziękuję uprzejmie.