5 punkt porządku dziennego:

Pierwsze czytanie rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy o funkcjonowaniu banków spółdzielczych, ich zrzeszaniu się i bankach zrzeszających oraz niektórych innych ustaw (druk nr 3150).

Poseł Genowefa Tokarska:

    Panie Marszałku! Pani Minister! Wysoka Izbo! W imieniu klubu Polskiego Stronnictwa Ludowego przedstawiam stanowisko wobec rządowego projektu ustawy z druku nr 3150.

    Przedkładany projekt ustawy ma na celu wykonanie prawa Unii Europejskiej. Wynika bezpośrednio z rozporządzenia CRR Parlamentu Europejskiego i Rady nr 575/2013 w sprawie wymogów ostrożnościowych dla instytucji kredytowych i firm inwestycyjnych.

    Banki spółdzielcze to instytucje, które bardzo dobrze wpisały się w polski system bankowy, w historię polskiej spółdzielczości i sprawdziły się w realizacji podjętych działań. Kapitał banków spółdzielczych pochodzi w 100% ze źródeł krajowych, a łączne aktywa banków spółdzielczych i banków zrzeszających wynoszą około 125 mld zł. Bank spółdzielczy jest spółdzielnią utworzoną przez przedstawicieli społeczności lokalnej i jest ich własnością. Zysk wypracowany w banku spółdzielczym nie jest celem samym w sobie, lecz służy realizacji celów społecznych lokalnych społeczności.

    Pragnę zwrócić uwagę na dwa zagadnienia, w naszej ocenie najważniejsze, zawarte w przedkładanym projekcie zmiany ustawy. Po pierwsze, projekt proponuje rozwiązania, które pozwolą bankom spółdzielczym nadal zaliczać fundusz udziałowy do funduszy własnych najwyższej jakości. W tym celu wprowadzono zapis, który umożliwia bankom spółdzielczym, po wprowadzeniu odpowiednich zmian w statucie, wstrzymanie lub ograniczenie zwrotu wpłat dokonanych na wypowiedziane udziały, co wynika z zapisów rozporządzenia CRR. Zapis jest podyktowany koniecznością utrzymania funduszy własnych na poziomie zapewniającym bankowi stabilność i bezpieczeństwo. Po drugie, projekt pozwala na tworzenie systemów ochrony instytucjonalnej w celu zwiększenia ochrony uczestników przed upadłością, wzmocnienia płynności i wypłacalności.

    Rozporządzenie CRR przewiduje wprowadzenie tzw. normy płynności krótkoterminowej LCR, która może być spełniona poprzez powołanie systemu ochrony IPS. System IPS zapewni wzajemne gwarantowanie zobowiązań przez członków systemu, pozwoli powołać fundusz pomocowy i zorganizować mechanizmy monitorowania ryzyka w całym systemie. Istotny jest również fakt, że utworzenie tego systemu ochrony ma charakter dobrowolny i dużym bankom spółdzielczym o kapitale powyżej 5 mln euro pozwala na samodzielne funkcjonowanie. System ochrony tworzony będzie na podstawie umowy między stronami, musi być on uznany przez Komisję Nadzoru Finansowego.

    Projekt przedkładanej zmiany ustawy znosi również konieczność podwójnego sprawozdawania i ponoszenia podwójnych kosztów publikowania sprawozdań finansowych banków spółdzielczych. Zmianę tę znosi definicja banku spółdzielczego, w której dokonuje się wyłączenia wobec nich obowiązku wynikającego z art. 89 § 2 ustawy Prawo spółdzielcze.

    W toku prac nad projektem mocno i zdecydowanie angażują się przedstawiciele samych banków spółdzielczych, przy czym należy mieć na uwadze, że banki spółdzielcze nie są jednolite. Analiza podstawowych wielkości charakteryzujących banki spółdzielcze pokazuje, że następuje rozwarstwienie tego sektora bankowego. Najszybciej rozwijają się duże banki o aktywach powyżej 200 mln zł, ale nie do przecenienia jest rola małych banków spółdzielczych, które osiągają dobre wyniki finansowe, realizując swoje zadania w środowiskach lokalnych, zwracając uwagę na konkretną lokalną sytuację ekonomiczną i gospodarczą. Klienci tych banków mogą liczyć na większe wsparcie i zrozumienie swoich potrzeb. Dotyczy to zarówno klientów indywidualnych, jak i małych i średnich przedsiębiorstw. Potwierdzali to niejednokrotnie sami przedsiębiorcy w latach kryzysu gospodarczego.

    Przedstawiciele bankowości spółdzielczej z niepokojem zwracają uwagę na pogarszającą się efektywność banków zrzeszających, podnoszą sprawę braku w projekcie jednoznacznej odpowiedzialności za nieprawidłowe decyzje zarządu dotyczące systemu ochrony. Obecnie zbyt słabo wyeksponowana jest odpowiedzialność za straty banku zrzeszającego, w tym wynikająca z utworzenia i funkcjonowania nierentownych spółek córek banku zrzeszającego.

    W toku prac komisji sejmowej należy wnikliwie przeanalizować (Dzwonek) stronę finansową utworzenia IPS-u, udzielić odpowiedzi, czy małe banki spółdzielcze będzie stać na utrzymanie systemu ochrony. Dzisiaj na przykład banki spółdzielcze wykupują akcje BPS SA. Ich emisje planowane są do 2019 r.

    Oceniamy, że Komisja Finansów Publicznych będzie właściwym miejscem, gdzie nastąpi rzetelna analiza projektu, a także miejscem wprowadzenia zmian, które pozwolą na wzmocnienie tego sprawdzonego polskiego sektora bankowości i dadzą mocne podstawy do jego bezpiecznego funkcjonowania. Dziękuję bardzo.