9 punkt porządku dziennego:

Pytania w sprawach bieżących.

Poseł Piotr Chmielowski:

    Dziękuję.

    Panie Marszałku! Mamy szereg pytań w tej kwestii. Pierwsza sprawa dotyczy tego, że na dzień dzisiejszy rzeka Odra jest całkowicie nieżeglowna ze względu na to, że zamknięto śluzę w Brzegu Dolnym, tak więc nawet w klasie turystycznej nie można wykorzystywać tej rzeki, nie mówiąc o jakichkolwiek planach, które są nieprzygotowane i w żaden sposób nie są realizowane, jeżeli chodzi o zabezpieczenia przeciwpowodziowe czy doprowadzenie do jakiejkolwiek klasy żeglowności. Chciałbym zapytać - bo dokładnie takie samo pytanie dotyczące pełnomocnika skierował prezydent Republiki Czeskiej pan Miloš Zeman do naszego prezydenta Bronisława Komorowskiego i usłyszał, że Odra dla Polski to jest rzeka od Kędzierzyna do jej ujścia w Świnoujściu - czy rząd w ogóle planuje powołanie jakiegokolwiek pełnomocnika ds. korytarza transportowego E30, który zajmowałby się problematyką D-O-L, czyli połączenia przez Odrę, Dunaj z Morzem Czarnym, jak również Adriatykiem w ramach korytarza E30. Brak pełnomocnika powoduje, że środki przekazywane na poszczególne inwestycje dotyczące cieku rzeki, na przykład na inwestycję Racibórz Dolny, są wydawane w taki sposób, że jeżeli kiedykolwiek w przyszłości będziemy chcieli na przykład doprowadzić do żeglowności tej rzeki, to trzeba będzie wszystko przebudować. To są kwoty rzędu 200-300 mln raz na pół roku, przy czym te inwestycje w żaden sposób nie są fakturowane czy nie są w żaden sposób kontrolowane. Stąd wydaje się nam bardzo zasadne pytanie, czy rząd zamierza powołać pełnomocnika i czy zostanie przygotowane studium wykonalności w odniesieniu do jakiejkolwiek klasy żeglowności rzeki Odry. (Dzwonek) Zwracam uwagę, że są planowane pieniądze do wydania w celu zbadania możliwości, jeśli chodzi o studium wykonalności dla rzeki Wisły, w zakresie połączenia z Brześciem. Ten projekt jest kuriozalny i nigdy, ani wcześniej, ani później, przypuszczam, nie powstanie. Dziękuję.

9 punkt porządku dziennego:

Pytania w sprawach bieżących.

Sekretarz Stanu w Ministerstwie Infrastruktury i Rozwoju Zbigniew Rynasiewicz:

    Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Szanowny Panie Pośle! Jeżeli chodzi o generalnie udrożnienie drogi wodnej Dunaj - Odra - Łaba, to polski rząd w całości popiera ideę budowy tego ważnego dla rozwoju żeglugi śródlądowej połączenia. W tym momencie projekt ten jest na etapie przygotowywania studium wykonalności, które będzie zawierać także analizę uzasadnienia technicznego, ekonomicznego oraz środowiskowego planowanej inwestycji. W dalszej kolejności projekt będzie wymagał uzgodnień z wszystkimi zainteresowanymi tym połączeniem, czyli również z sąsiednimi krajami.

    Z uwagi na wstępny etap zaawansowania tego projektu i prace przygotowawcze ten projekt nie jest obecnie ujęty w konkretnym planie inwestycyjnym. Skala tego przedsięwzięcia uniemożliwia jego realizację ze środków budżetowych. Niezbędne będzie pozyskanie na ten cel środków europejskich jako na inwestycję priorytetową o charakterze międzynarodowym, na wzór innych projektów, które były realizowane w korytarzach biegnących przez Francję, Belgię, Holandię czy Niemcy, jak również Morze Północne, Morze Czarne, oraz ewentualnie skorzystanie ze środków tworzonego przez Komisję Europejską nowego funduszu EFSI.

    W dniu 12 kwietnia 2000 r. Polska i Czechy - było to spotkanie z inicjatywy strony czeskiej - podpisały memorandum o współpracy w zakresie przygotowania realizacji Odrzańskiej Drogi Wodnej na odcinku Kędzierzyn-Koźle - Bohumin. Powołana została grupa robocza oraz wyznaczono zespoły projektantów z obu stron w celu podjęcia opracowań technicznych, co pozwoliło przełamać dotychczasowy impas w trasowaniu drogi wodnej, zwłaszcza na granicznym odcinku Odry, a także w celu wyeliminowania ewentualnych kolizji inwestycji przeciwpowodziowych realizowanych po stronie polskiej i po stronie czeskiej po powodzi w 1997 r. na Odrze z przyszłymi inwestycjami żeglugowymi dotyczącymi połączenia Dunaj - Odra.

    W dniu 28 kwietnia 2010 r. wyżej wymienione memorandum rozszerzone zostało o aneks stanowiący, że zadania stałej wspólnej polsko-czeskiej grupy roboczej OKO zostaną rozszerzone o wspólne monitorowanie zagadnień projektu europejskiego połączenia wodnego Dunaj - Odra - Łaba. Jednym z efektów podpisania aneksu była reaktywacja polsko-czeskiej grupy roboczej ds. realizacji połączenia Dunaj - Odra - Łaba. Grupa została rozszerzona o stronę słowacką jako obserwatora. Przewodniczącym grupy polskiej jest prezes Krajowego Zarządu Gospodarki Wodnej. Polska w ramach projektu miałaby wybudować ok. 50-kilometrowe połączenie drogi wodnej na odcinku Kędzierzyn-Koźle - Bohumin. Szacunkowy koszt budowy polskiego odcinka wynosi około 2700 mln zł. Strona czeska promuje tzw. wariant morawski, zakładający połączenie Odry z Dunajem przez rzekę Morawę.

    Należy zwrócić uwagę, że ostateczna realizacja tego połączenia wiąże się ze zgodą Austrii, bowiem dolny odcinek Morawy leży na granicy słowacko-austriackiej. W przyjętej 22 stycznia 2013 r. ˝Strategii rozwoju transportu do roku 2020 (z perspektywą do roku 2030)˝ znalazł się zapis o konieczności podjęcia decyzji w sprawie budowy omawianego połączenia. W celu podjęcia takich zobowiązań niezbędne jest przygotowanie dokumentacji, w tym przede wszystkim studium wykonalności dla projektu inwestycji. W czasie spotkań grupy roboczej Dunaj - Odra - Łaba strona czeska zobowiązała się do przygotowania studium wykonalności dla całej inwestycji. Dnia 23 października ub.r. we Wrocławiu doszło do kolejnego spotkania polsko-czeskiej grupy roboczej do spraw DOŁ, czyli Dunaj - Odra - Łaba. Na spotkaniu ustalono m.in. konieczność intensyfikacji współpracy pomiędzy poszczególnymi krajami.

    Jednocześnie przedstawiciel Stowarzyszenia Rozwoju Województwa Morawsko-Śląskiego zadeklarował, że wraz z wybraną polską organizacją społeczną zlecą przygotowanie studium wykonalności odcinka transgranicznego tegoż połączenia. Dokument mógłby być sfinansowany ze środków europejskich. Organy administracji rządowej Polski i Czech będą współpracowały w charakterze obserwatora. Strona czeska poinformowała także, że czeskie ministerstwo transportu pracuje nad studium wykonalności dla całego połączenia Dunaj - Odra - Łaba. Wspomniane dokumenty powinny być podstawą do podjęcia decyzji w sprawie budowy połączenia po stronie polskiej. Kolejne spotkanie planowane jest w maju br. w Czechach.

    Tak wygląda sytuacja, jeżeli chodzi o wszystkie kwestie związane z pracami podjętymi w celu udrożnienia drogi wodnej Dunaj - Odra - Łaba. Te wszystkie kwestie oczywiście są opisane w strategii rozwoju transportu, o której już wcześniej mówiłem. Wśród nich znajduje się zapis o potrzebie podjęcia decyzji w sprawie budowy połączenia śródlądowego Dunaj - Odra - Łaba, które spełniałoby wymogi co najmniej IV klasy żeglowności. Polska w ramach działań, które podejmuje, stara się (Dzwonek) sprecyzować i uzgodnić z Komisją Europejską wielkość środków, które zostaną wydane w celu doprowadzenia do tejże klasy żeglowności rzeki Odry na odcinku, który biegnie przez Polskę. Dziękuję bardzo.

9 punkt porządku dziennego:

Pytania w sprawach bieżących.

Poseł Ryszard Zbrzyzny:

    Szanowny Panie Ministrze! Rzeka Odra jeszcze nie tak dawno była skanalizowana i żeglowna, począwszy od Gliwic, przez Kanał Gliwicki, Kędzierzyn-Koźle, Brzeg, Wrocław, Opole po drodze, do Szczecina i Świnoujścia. Tą drogą wodną transportowano w latach 70. i 80. poprzedniego stulecia wiele milionów ton towarów masowych, począwszy od węgla, poprzez kukurydzę, nawozy, materiały budowlane czy też ponadgabarytowe konstrukcje z naszych stoczni rzecznych, choćby z Wrocławia.

    Co się stało, mimo że funkcjonował ˝Program dla Odry - 2006˝? Ten program tak właściwie w poprzednim roku uchyliła rządząca koalicja, bo uchyliła ustawę o ˝Programie dla Odry - 2006˝ i uchyliła możliwość funkcjonowania pełnomocnika rządu do nadzorowania ˝Programu dla Odry - 2006˝. A więc co się stało, że rząd Rzeczypospolitej Polskiej tak właściwie odwrócił głowę od Odry (Dzwonek), od możliwości doprowadzenia Odry do stanu żeglownego z lat 70. i 80.?

    Już nie mówię o idei połączenia Odry kanałem z Łabą i Dunajem. Ten projekt jest znany co najmniej od 40 lat. Ja jako młody adept żeglugi śródlądowej, bo kończyłem Technikum Żeglugi Śródlądowej we Wrocławiu, mogę powiedzieć, że wówczas, gdy miałem kilkanaście lat, ten projekt już był mi znany.

    A więc, panie ministrze, czy nie można skoordynować działań rządu, jeśli chodzi o udrożnienie rzeki Odry i budowę naszego połączenia z południem, z Dunajem, poprzez powołanie pełnomocnika? Żeby to nie było tak, że każdy zajmuje się tym tematem, a tak właściwie to nikt. Dziękuję.

9 punkt porządku dziennego:

Pytania w sprawach bieżących.

Sekretarz Stanu w Ministerstwie Infrastruktury i Rozwoju Zbigniew Rynasiewicz:

    Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Szanowni Panowie Posłowie! Znane jest duże zaangażowanie posła Chmielowskiego w tę ideę, bo to nie jest pierwsze pytanie. My oczywiście za każdym razem odpowiadamy panu posłowi. Generalnie chciałbym stwierdzić, że strona rządowa podtrzymuje treść wszystkich odpowiedzi, które były zawarte w naszych poprzednich wystąpieniach.

    Chciałbym powiedzieć tak: przede wszystkim, co też zawarłem w swojej wcześniejszej wypowiedzi, te kwestie, wiele kwestii dotyczących żeglowności Odry i innych polskich rzek łączą kompetencje ministra infrastruktury i rozwoju z kompetencjami ministra środowiska. W ramach rządu zapadła decyzja co do tego, że w przypadku całości prac, jeżeli chodzi o te kwestie, tej grupie przewodniczy prezes Krajowego Zarządu Gospodarki Wodnej. Nie chcemy tworzyć dualizmu w zarządzaniu tym całym procesem, bo za wiele spraw dotyczących żeglowności, ochrony środowiska, utrzymania bezpieczeństwa odpowiada właśnie zarząd gospodarki wodnej, dlatego też taka decyzja. A więc jeśli chodzi o koordynację w ramach rządu, niekoniecznie musi to być wszystko opisane szczególną rolą pełnomocnika. Tę rolę pełni prezes Krajowego Zarządu Gospodarki Wodnej.

    Wiadomo, wszyscy wiemy, że z udrożnieniem rzeki Odry i podniesieniem klasy jej żeglowności wiążą się potężne pieniądze. Rząd planuje podnieść tę klasę żeglowności w najbliższym czasie. Chce przeznaczyć ok. 1 mld zł na ten cel. Takie są działania rządu w tym zakresie, oczywiście w ścisłej współpracy w ramach rządu pomiędzy ministrem infrastruktury i rozwoju a ministrem środowiska.

    Co do wcześniejszej wypowiedzi pana posła Chmielowskiego, dotyczącej niepotrzebnych prac związanych z kanałem, który doprowadzałby czy dawał możliwości budowy kanałów kierujących żeglowanie w kierunku Białorusi, z wykorzystaniem Dniepru itd., trzeba wyraźnie powiedzieć, że prowadzimy rozmowy, oczywiście mówimy o rozmowach polsko-czeskich, polsko-słowackich, polsko-niemieckich czy polsko-austriackich, węgierskich, natomiast w przypadku, który został poruszony, jest to również inicjatywa w tym zakresie i propozycje krajów leżących za wschodnią granicą. Dlatego też ujmujemy je oczywiście w umowach międzynarodowych, a później przygotowujemy dokumenty planistyczne, bo taka też jest nasza rola. To są ciekawe propozycje. (Dzwonek) O szczegółach też można mówić. W każdym razie jest zainteresowanie udrożnieniem polskich rzek ze strony rządu i w miarę możliwości finansowych dajemy na to pozytywną odpowiedź. Dziękuję bardzo.