9 punkt porządku dziennego:

Pytania w sprawach bieżących.

Poseł Franciszek Jerzy Stefaniuk:

    Mamy, panie marszałku, określenia nawet ciężkie do wymówienia dla Polaków.

    Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Zgłosili się do nas przedsiębiorcy z pewnym problemem. Otóż twierdzą oni, że ZUS i urzędy skarbowe w całej Polsce prowadzą zakrojone na szeroką skalę działania przeciwko ok. 1 tys. małych i średnich polskich firm, przedsiębiorstw, co może doprowadzić do ich upadłości i zwolnienia ok. 30 tys. zatrudnionych w nich osób. Dzieje się tak dlatego, że cztery firmy outsourcingowe, spółki z o.o.: Centrum Niderlandzkie, Royal, K.u.K. Internationale Logistik oraz Przedsiębiorstwo Amerykańsko-Polskie ˝Sac-Met˝ zawarły z nimi umowy na świadczenie usług tzw. outsourcingu pracowniczego. Firmy te posiadały certyfikaty z zakresu prowadzenia agencji zatrudnienia i pracy tymczasowej. Obecnie umowy te są kwestionowane przez ZUS i urzędy skarbowe. Przedsiębiorcy opierali swoje działania na wcześniejszych, korzystnych dla nich wyrokach Sądu Najwyższego w tych sprawach. Dzieje się jednak coś dziwnego, bo obecnie orzecznictwo uległo zmianie na niekorzyść przedsiębiorców. Według ZUS i urzędów skarbowych od kilkunastu tysięcy wynagrodzeń wypłacanych przez ww. cztery firmy skarżące się przedsiębiorstwa mają zapłacić składki ZUS oraz zaliczki na podatek dochodowy, niezależnie od tego, czy firmy outsourcingowe zapłaciły te składki i zaliczki, czy też nie. Prowadzi to do podwójnego pobrania składek na ZUS i zaliczek na podatek dochodowy. Urzędy skarbowe żądają również od poszkodowanych firm zapłaty obliczonego podatku VAT z faktur za te usługi i podatku dochodowego od kwot netto wynikających z tych faktur. (Dzwonek)

    Panie marszałku, chwileczkę. Zadam pytania, tylko skrócę uzasadnienie.

    Czy rząd planuje podjąć działania wobec usługobiorców wszystkich agencji zatrudnienia i pracy tymczasowej w Polsce, analogiczne do działań prowadzonych wobec firm, do których są skierowane roszczenia urzędów skarbowych i ZUS? Dlaczego żąda się od poszkodowanych zapłacenia, i to z odsetkami za zwłokę, zaliczek na podatek dochodowy od wynagrodzeń wypłacanych przez firmy outsourcingowe? Jakie działania podjęto w celu sprawdzenia, czy te cztery firmy outsourcingowe uiściły należny podatek od towarów i usług oraz podatek dochodowy z tytułu świadczenia przedmiotowych usług dla ok. 1 tys. wspomnianych firm? A jeżeli tego nie zrobiono, to dlaczego? Co się z tym dzieje? Jakie działania planuje podjąć rząd w celu uratowania przed upadłością ok. 1 tys. podmiotów gospodarczych? Prosiłbym o taką odpowiedź od serca, bo rzeczywiście źle się dzieje, jeżeli pracodawca i twórca budżetu państwa, jakim jest przedsiębiorstwo, ma takie poważne problemy. Dziękuję.

9 punkt porządku dziennego:

Pytania w sprawach bieżących.

Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Finansów Jacek Kapica:

    Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Odnosząc się do zapytania panów posłów Franciszka Jerzego Stefaniuka, Tomasza Makowskiego i Krzysztofa Borkowskiego, dotyczącego nieprawidłowości przy świadczeniu usług tzw. outsourcingu pracowniczego, przedstawiam następujące stanowisko. Na wstępie należy zaznaczyć, że proceder oferowania obniżonych kosztów pracowniczych przy wykorzystaniu instytucji outsourcingu personalnego bazuje na zawartych w sposób dobrowolny przez pracodawców umowach cywilnoprawnych. W skrócie polega on na przejęciu pracowników przez firmę outsourcingową, która brała na siebie w zamian za stosowną opłatę za usługę rozliczanie się z wynagrodzenia z pracownikiem, opłacanie składek ZUS i odprowadzanie podatków od wynagrodzeń. Firmy te jednak nie świadczyły danin publicznych, a następnie zostały postawione w stan upadłości. W opisanych przypadkach mieliśmy do czynienia z zawieraniem nieważnych od samego początku umów tzw. przejęcia pracowników. Skoro te umowy były nieważne, to niezależnie od wewnętrznych rozliczeń ciężar odprowadzenia składek emerytalnych, składek zdrowotnych oraz zaliczek na podatek dochodowy nadal spoczywa na pierwotnym pracodawcy.

    Skutki tych umów oraz ich nieważności należy rozpatrywać w kontekście ryzyka związanego z prowadzeniem działalności gospodarczej. Pragnę podkreślić, że aparat państwowy nie może zastąpić zdrowego rozsądku. Oszukani przedsiębiorcy zawierali umowy, na mocy których ich koszty pracownicze spadały aż o 40%, podczas gdy daniny od pracy są stałe. Wykazywali się przy tym zadziwiającą beztroską i niefrasobliwością. Tak znaczne obniżenie kosztów pracowniczych nie wzbudziło w nich podejrzeń, choć akurat temat kosztów pracy jest chyba doskonale znany każdemu przedsiębiorcy.

    Wysoka Izbo! Niezależnie od powyższego muszę podkreślić, że organy podatkowe podejmowały działania wobec podmiotów oferujących outsourcing personalny już w 2012 r. Podejrzenia wzbudziły absolutny brak kontaktu z podmiotem świadczącym usługi outsourcingu personalnego oraz z drugiej strony wpływające do organów podatkowych informacje potwierdzające prowadzenie przez niego działalności gospodarczej. Powyższe działania zapoczątkowały współpracę organów podatkowych z prokuraturą, organami ścigania oraz Zakładem Ubezpieczeń Społecznych w tym zakresie, co pozwoliło na identyfikację faktycznego zakresu prowadzonej przez tę firmę działalności gospodarczej. Pierwsze publiczne doniesienia o nieuczciwych ofertach dotyczących outsourcingu personalnego pojawiły się w prasie ogólnopolskiej oraz na forach internetowych w styczniu 2013 r., natomiast ostrzeżenie Zakładu Ubezpieczeń Społecznych zostało opublikowane w dniu 31 lipca 2013 r. W tym też czasie postępowanie w tej sprawie wszczęła Prokuratura Okręgowa we Wrocławiu.

    Panie Marszałku! Wszczęte przez urzędy skarbowe czynności weryfikacyjne wskazały, że działalność podmiotów oferujących wyżej wspomniane usługi nie spełnia warunków z art. 23¹ Kodeksu pracy, a więc nie mogło dojść do skutecznego transferu pracowników. Art. 23¹ Kodeksu pracy mówi o przejęciu części lub całości zakładu pracy. W przypadku zawieranych umów, o których mówimy, nie dochodziło do przejęcia zakładu pracy, nie dochodziło faktycznie do zmiany pracodawcy, a zatem płatnikiem zaliczek na podatek dochodowy od wynagrodzeń zatrudnionych pracowników w dalszym ciągu pozostaje poprzedni pracodawca. Zawieranie umów prawnych z kontrahentami w zakresie przejęcia pracowników na podstawie art. 23¹ Kodeksu pracy bez faktycznego zamiaru ich przejęcia, jak również przejęcia części zakładu pracy skłaniało do stwierdzenia, że występują przesłanki do uznania podejmowanych czynności prawnych za nieważne z mocy prawa. Te okoliczności zobowiązały organy podatkowe do podjęcia odpowiednich postępowań w celu określenia osoby płatnika zaliczek na podatek dochodowy od wynagrodzeń rzekomo przejętych pracowników.

    Do takich samych wniosków w trakcie prowadzonych postępowań doszedł również Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Prawidłowość jego postępowań potwierdzają wydane dotychczas wyroki sądów powszechnych, w tym również sądów apelacyjnych. Podobne wnioski wynikają z dokonanych przez Państwową Inspekcję Pracy ustaleń kontrolnych w jednej ze spółek outsourcingowych. Natomiast przywołane w zapytaniu wyroki sądów dotyczą innej sytuacji, tj. faktycznego przejęcia części bądź całkowitego przejęcia zakładu pracy przez nowego pracodawcę i przejęcia w ten sposób również pracowników, a nie sytuacji dotyczącej outsourcingu pracowniczego i faktycznego wykonywania pracy przez tych pracowników w dotychczasowym zakładzie pracy.

    W wyniku prowadzonych czynności weryfikacyjnych w październiku 2013 r. na stronach internetowych Ministerstwa Finansów oraz izb i urzędów skarbowych umieszczono ostrzeżenia publiczne dotyczące nieprawidłowości związanych z outsourcingiem personalnym. Wraz z pojawieniem się tego komunikatu organy podatkowe skierowały wystąpienia do organizacji zrzeszających przedsiębiorców.

    Dodatkowo pragnę zauważyć, że proceder ten bazuje na umowach prywatnoprawnych pomiędzy przedsiębiorcami, których zawarcie nie podlega zgłaszaniu organom podatkowym. Mechanizm działania oszustwa mógł zostać rozpoznany w trakcie prowadzenia pierwszych kontroli podatkowych podjętych u przedsiębiorców w celu konfrontacji z informacjami, które w 2013 r. zaczęły napływać ze strony innych instytucji, w tym ZUS-u, o niezapłaconych składkach pracowniczych.

    Wysoki Sejmie! Nie wiem, jakie jest źródło pojawiającej się w zapytaniu liczby tysiąca poszkodowanych podmiotów. Całkowita liczba zapewne nie jest znana. W tej chwili organy skarbowe mają wiedzę o 300 takich podmiotach, wobec których prowadzą postępowania. Nie zmienia to oczywiście faktu, że skala jest znaczna. Niemniej jednak budżet państwa nie może brać na siebie ryzyka odpowiedzialności za prowadzenie przez poszczególnych pracodawców działalności gospodarczej i ich nietrafne decyzje biznesowe, zwłaszcza że sami świadomie zostali stroną umowy. Dlatego też wymagane należności są i będą egzekwowane, co również jest w interesie pracowników, chodzi o nieodprowadzone podatki i niezapłacone świadczenia. Zaniechanie poboru oznaczałoby przerzucenie tych kosztów na innych podatników, którzy nie ulegli mirażowi taniej siły roboczej. Ewentualne roszczenia pracodawcy mogą kierować wobec swoich kontrahentów - firm outsourcingowych.

    Na zakończenie pragnę również zaprzeczyć, jakoby w tym zakresie nastąpiła jakakolwiek zmiana interpretacji organów podatkowych czy też zmiana linii orzeczniczej sądów. Gdyby w tych przypadkach miało miejsce faktyczne przejęcie części zakładu pracy przez nowego pracodawcę, to bez wątpienia nowy pracodawca odpowiadałby za podatki i ZUS. Taka sytuacja jednak nie miała w tym przypadku miejsca. Dziękuję bardzo.

9 punkt porządku dziennego:

Pytania w sprawach bieżących.

Poseł Tomasz Makowski:

    Dziękuję.

    Panie Marszałku! Ja postawię jedno pytanie, a kolega, poseł Borkowski, dwa pytania. Myślę, że wyrobimy się w 60 sekund.

    Panie ministrze, mam konkretne pytanie. Mówił pan o 300 przedsiębiorcach. Ile firm outsourcingowych i takich umów do tej pory skontrolowano? Jakie przewidujecie koszty i skutki finansowe dotyczące tych umów cywilnoprawnych?

    Oddaję głos koledze Borkowskiemu.

9 punkt porządku dziennego:

Pytania w sprawach bieżących.

Poseł Krzysztof Borkowski:

    Panie Ministrze! Panie Marszałku! Szanowni Państwo! Mam pytanie, czy wystarczy majątku, jeśli państwo dokonujecie egzekucji ze skasowanych przedsiębiorstw na zapłacenie składek. Obawiam się, że nie. Pomimo że skasowane będą tysiące miejsc pracy, to i tak tego majątku nie wystarczy i te zaległe składki nie będą pokryte. Myślę, że powinniśmy się nad tym pochylić i zastanowić się, czy nie pokryć tego z funduszu gwarantowanych świadczeń lub innych źródeł i nie dać szansy przedsiębiorcom i pracownikom (Dzwonek), których problemy są z tą sytuacją związane.

    Ostatnie pytanie. Czy państwo wiecie, że minister sprawiedliwości powinien dopełnić funkcji nadzorczej? Przecież wszystkie te sprawy zostały przez prokuraturę we Wrocławiu umorzone. Czyli firmy outsourcingowe są czyste, państwo jest czyste, tylko przedsiębiorcy, jak pan uważa, polecieli na łatwy kąsek finansowy. To nie jest łatwy kąsek finansowy...

    Wicemarszałek Marek Kuchciński:

    Dziękuję.

    Poseł Krzysztof Borkowski:

    ...tylko każdy redukował koszty. W związku z tym mam pytanie, choć nie do pana. Dlaczego minister sprawiedliwości nie dopełnił pewnych obowiązków, dlaczego by nie zbadać tej sprawy do końca, aby była szansa na wyjaśnienie tego? Dzisiaj okazuje się, że firmy outsourcingowe, które zostały zlikwidowane, są czyste, natomiast przedsiębiorcy płacą.

9 punkt porządku dziennego:

Pytania w sprawach bieżących.

Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Finansów Jacek Kapica:

    Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Według mojej wiedzy postępowania karne, bo mamy tu do czynienia z ewidentnym oszustwem, były prowadzone wobec czterech firm, zresztą firm, które swoją pierwotną siedzibę miały za granicą, gdzie tamtejsze organy administracji wykreśliły te firmy z rejestru, natomiast w Polsce działały one niejako jako oddziały je reprezentujące. Za tym wszystkim stała jedna osoba, która w tym przypadku, można powiedzieć, dokonała zorganizowanego oszustwa. Jakie postępowania prowadzone są w prokuraturze, nie jest mi w tej chwili wiadomo, więc pozwolę sobie uzupełnić swoją odpowiedź na piśmie.

    Jeśli chodzi o możliwość zastosowania rozwiązań, które wspomagałyby pracodawców, chodzi o środki z Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych, również uzupełnię swoją odpowiedź, bo nie mam w tej chwili wiedzy, czy w ogóle jest taka możliwość. Natomiast trzeba mieć na uwadze to, że przedsiębiorcy sami świadomie podejmowali decyzje, wiedząc, jakie są narzuty, jeśli chodzi o koszty pracy, składki zdrowotne i składki ZUS-owskie tych pracowników, bo to przecież ubezpieczenie swoich własnych pracowników i podatki od wynagrodzeń. Trudno, aby pozostali obywatele i podatnicy ponosili ciężar tego, że przedsiębiorcy ci chcieli w ten sposób ograniczyć swoje koszty i nie wzbudziło to ich podejrzeń. Wobec tego te zobowiązania, tak jak powiedziałem, będą egzekwowane. Natomiast oczywiście zarówno organy podatkowe, jak i Zakład Ubezpieczeń Społecznych w porozumieniu z tymi przedsiębiorcami mogą stosować różnego rodzaju ułatwienia spłaty zobowiązań, takie jak np. rozłożenie tego na raty, aby oczywiście nie doprowadzić do upadku tych przedsiębiorców. Nie ulega jednak wątpliwości, że tego rodzaju zobowiązania przedsiębiorcy wobec jego pracowników de facto muszą zostać spełnione na rzecz Zakładu Ubezpieczeń Społecznych czy organów podatkowych. Dziękuję bardzo.

9 punkt porządku dziennego:

Pytania w sprawach bieżących.

Poseł Franciszek Jerzy Stefaniuk:

    Przepraszam, a co z tymi pieniędzmi, które organy podatkowe przyjęły od firm outsourcingowych?

9 punkt porządku dziennego:

Pytania w sprawach bieżących.

Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Finansów Jacek Kapica:

    W tym przypadku, jak każdym innym, przedsiębiorcy mają prawo dochodzić swoich praw w postępowaniu cywilnym wobec nieuczciwego kontrahenta.

9 punkt porządku dziennego:

Pytania w sprawach bieżących.

Poseł Franciszek Jerzy Stefaniuk:

    Ale czy organy podatkowe zwrócą, zaliczą to na poczet dla tych firm, względem których są roszczenia, jest to prowadzone? (Dzwonek) Ponieważ firmy outsourcingowe zapłaciły część pieniędzy organom podatkowym, ZUS-om, a w tej chwili całości się żąda od przedsiębiorców.

9 punkt porządku dziennego:

Pytania w sprawach bieżących.

Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Finansów Jacek Kapica:

    Podejrzewam, że w sytuacji, w której część środków została zapłacona, ta zostanie zaliczona oczywiście na poczet należnych podatków i składek. Dziękuję bardzo. (Oklaski)