21 punkt porządku dziennego:

Sekretarz Stanu w Ministerstwie Sprawiedliwości Jerzy Kozdroń:

    Pani Marszałek! Panie i Panowie Posłowie! Panie Rzeczniku Praw Obywatelskich! Chciałbym przede wszystkim serdecznie podziękować inicjatorom tej nowelizacji. Wiem, że ojców tej nowelizacji jest wielu. Między innymi pan rzecznik praw obywatelskich był tym, który zwrócił się do Senatu z prośbą, żeby tę inicjatywę podjęto.

    Proszę Państwa! Zaczęliśmy dyskutować na takich wysokich tonach o instytucji kuratora do spraw procesowych. Zaczęliśmy mówić o jakichś gejach, o jakichś organizacjach o podejrzanej proweniencji, że to będzie na szkodę dzieci. Zajmijmy się prostą sprawą. Po co jest ten kurator do spraw procesowych? Do tej pory praktyką było to, że kiedy był potrzebny kurator do reprezentowania małoletniego dziecka, to wyznaczano pierwszego z brzegu urzędnika sądowego. Chodziło o to, że to była osoba nieprofesjonalna, którą kompletnie nie interesowało to, jak interesy tego dziecka są reprezentowane itd.

    Dlatego ta inicjatywa to nałożyła, powiedziano: przede wszystkim profesjonalista, osoba zaufania publicznego, czyli radca prawny, adwokat, który musi wykonywać swój zawód zgodnie z zasadami etyki. On ma przy najlepszej wiedzy i w najlepszej wierze reprezentować interesy małoletniego w sytuacji, kiedy dochodzi do sprzeczności interesów - tu musimy o tym powiedzieć - między rodzicami a małoletnim dzieckiem. Chodzi nie tylko o sprawy karne, w przypadku których pokrzywdzonym jest małoletnie dziecko, nad którym rodzice się znęcali.

    O takich sprawach słyszymy w telewizji. Nie cofając się bardzo w czasie, podam ostatnie informacje: dwuletnie, małoletnie dziecko leży bez przytomności, bo je ojciec skatował. Kto będzie w tym momencie reprezentować to dziecko? Matka, która o tym wiedziała i niejako przyzwalała na to po cichu, bo nie protestowała, czy dopuściła do tego? Wtedy kurator do spraw procesowych musi reprezentować interesy pokrzywdzonego. Tu o to chodzi.

    Kolejna sprawa. Jest szeroka, olbrzymia gama spraw: majątkowych, spadkowych, gdzie konflikty między rodzicami a dziećmi są ewidentne, gdzie komuś zapisuje się spadek, gdzie rodzice dostają mniej, ponieważ zapisano spadek dzieciom, wnukom, mają roszczenie o zachowek. Kto ma reprezentować tego małoletniego? Rodzice będą się jednocześnie procesować z własnymi dziećmi i raz będą po jednej, a raz po drugiej stronie? Nie, musi być profesjonalny kurator procesowy. To są sprawy, które w życiu gospodarczo-prawnym są bardzo częste.

    A przecież jest kwestia reprezentacji małoletniego w biznesie. Ojciec czy rodzice zmarli, małoletni jest udziałowcem w jakieś firmie. Kto będzie reprezentował jego interesy? Jedno z rodziców jest udziałowcem, a drugie odziedziczyło po ojcu czy po matce swoje kapitały w tej firmie. To jest może przecież klasyczny przykład sprzeczności interesów. Dlatego to są sprawy życia codziennego, w przypadku których bez udziału kuratora do spraw procesowych nie ma możliwości uczciwego reprezentowania interesów małoletnich ludzi.

    Dlatego jeszcze raz chciałbym serdecznie podziękować Senatowi za podjęcie tej inicjatywy, wprowadzenie profesjonalnych prawników. Wiem, że jest wprowadzony wyłom, że w tych sprawach organizacje pozarządowe, które posiadają przedstawicieli z wyższym wykształceniem prawniczym, będą mogły reprezentować, jeżeli ta działalność będzie pokrywała się z zasadami statutowymi organizacji... Natomiast we wszelkich innych sprawach małoletni będzie reprezentowany przez kuratora do spraw procesowych.

    Pani poseł Elżbieta Achinger pyta praktycznie: Na jakim etapie postępowania należy wystąpić do sądu opiekuńczego o ustanowienie kuratora procesowego? Wtedy, kiedy zajdzie taka potrzeba, kiedy ktoś wytoczy pozew. I tutaj po jednej stronie mamy osobę ułomną, która nie ma odpowiedniej reprezentacji, albo sąd zauważy, że po stronie pozwanego mamy i rodziców, i małoletniego - i w tym momencie przedstawiciel ustawowy nie może reprezentować tego małoletniego, bo widzi, że zachodzi sprzeczność interesów - i wystąpi do sądu opiekuńczego, prosząc o kuratora procesowego. W sprawie karnej już na etapie postępowania przygotowawczego prokurator musi wystąpić o ustanowienie kuratora do spraw procesowych, w zależności od tego, na jakim etapie będzie to potrzebne, żeby reprezentować interesy małoletniego.

    Natomiast pan poseł zwrócił się z pytaniem, nie bardzo zrozumiałem, o co chodzi, że ta regulacja jest niewystarczająca. Ta regulacja jest - to dotyczy kodeksów wszelkiego rodzaju - wąska, precyzyjna i nieprzegadana. Bo jeżeli chcemy mieć nadregulację, wprowadzić superfluum, to nigdy nie przewidzimy wszystkich stanów faktycznych i zdarzeń, nie jesteśmy w stanie przewidzieć tego, jak to trzeba uregulować. Wtedy mamy takie kodyfikacje, jak te jeszcze z czasów Franza Josefa, gdzie było po tysiąc czy po kilka tysięcy artykułów, ale nie życzę takiej pracy posłom, którzy by mieli tyle artykułów wyprodukować. Dziękuję serdecznie. (Oklaski)