25, 26 i 27 punkt porządku dziennego:

  25. Raport Rady Ministrów o pomocy publicznej w Polsce udzielonej przedsiębiorcom w 2011 r. (druk nr 1049) wraz ze stanowiskiem Komisji Gospodarki (druk nr 1607).
  26. Raport Rady Ministrów o pomocy publicznej w Polsce udzielonej przedsiębiorcom w 2012 r. (druk nr 1999) wraz ze stanowiskiem Komisji Gospodarki (druk nr 3116).
  27. Raport Rady Ministrów o pomocy publicznej w Polsce udzielonej przedsiębiorcom w 2013 r. (druk nr 2939) wraz ze stanowiskiem Komisji Gospodarki (druk nr 3117).

Poseł Robert Jagła:

    Panie marszałku, dziękuję.

    Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Prezesie! Mam zaszczyt w imieniu Komisji Gospodarki przedłożyć sprawozdanie komisji o dokumencie: raport o pomocy publicznej w Polsce udzielonej przedsiębiorcom w 2012 r., druk nr 1999.

    W dniu 4 lutego 2015 r. Komisja Gospodarki rozpatrzyła pozytywnie rządowy dokument: raport o pomocy publicznej udzielonej przedsiębiorcom w 2012 r. Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów Adam Jasser przedstawił podmioty udzielające pomocy, formy, wartość i przeznaczenie pomocy, tendencje w jej kształtowaniu się oraz beneficjentów pomocy publicznej.

    W 2012 r. udzielono przedsiębiorcom pomocy w kwocie 20 379 mln zł, z czego 3405 mln zł stanowiła pomoc udzielona w transporcie. Analizując dane dotyczące lat 2008-2012, można zauważyć, iż do 2010 r. mamy do czynienia ze stopniowym wzrostem wartości udzielanej pomocy publicznej. Związane jest to przede wszystkim z uruchamianiem projektów współfinansowanych z funduszy unijnych. Uwzględniając pomoc w sektorze transportu, nastąpił wzrost z 14 383 mln zł w 2008 r. do 24 087 mln zł w 2010 r. Natomiast od 2010 r. następuje spadek wartości pomocy. W 2012 r. nastąpił spadek o 15,4% w porównaniu z rokiem 2010. Wartość pomocy w 2011 r. w porównaniu z 2010 r. uległa zmniejszeniu przede wszystkim w związku ze zmniejszoną wartością regionalnej pomocy inwestycyjnej udzielonej przez marszałków województw, natomiast spadek pomocy w 2012 r. w porównaniu z 2011 r. wynika przede wszystkim ze zmniejszenia wartości pomocy udzielonej przez prezesa Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej z Programu Operacyjnego ˝Infrastruktura i środowisko˝.

    Tak jak w latach poprzednich również w 2012 r. najczęściej udzielano pomocy w formach należących do grupy A: Dotacje i ulgi podatkowe - 94,9% - których udział w ostatnich 5 latach przekraczał poziom 80%. W 2012 r. nie udzielono pomocy w formie z grupy B2: Konwersja wierzytelności na udziały lub akcje ani w formie z grupy E: Inne. Jedyny wzrost wartości udzielonej pomocy zanotowano w grupie C1: Pożyczki preferencyjne - prawie 5 razy więcej - w wyniku udzielenia pomocy na ratowanie spółce PLL LOT. Natomiast najbardziej dynamiczny spadek wartości pomocy zanotowano w grupie C2: Odroczenia terminów płatności, rozłożenia na raty należności - 38 razy mniej.

    Biorąc pod uwagę przeznaczenie pomocy, należy wskazać, iż w 2012 r. w ujęciu bezwzględnym najbardziej spadła w stosunku do roku poprzedniego wartość pomocy sektorowej - o 1713,5 mln zł. Stało się tak przede wszystkim ze względu na spadek wartości pomocy udzielonej przez prezesa Urzędu Regulacji Energetyki.

    Podobnie jak w poprzednich latach najwięcej udzielono pomocy regionalnej. Jej wartość w 2012 r. wzrosła o 25% w porównaniu z rokiem poprzednim, o czym głównie zdecydował wzrost wartości pomocy udzielonej na wspieranie nowych inwestycji o 1553 mln zł.

    Jeśli chodzi o pomoc horyzontalną, w 2012 r. odnotowano jej niewielki wzrost - o 220 mln zł - w porównaniu z rokiem poprzednim oraz wzrost jej udziału w ogólnej wartości pomocy - o 3,1%. Zdecydował o tym przede wszystkim znaczny wzrost wartości pomocy przeznaczonej na badania i rozwój. Wartość pomocy, która nie została zakwalifikowana do żadnej z wyżej wymienionych grup przeznaczeń, spadła o 56,8%.

    Najwięksi dysponenci pomocy publicznej to prezes Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych - 2973 mln zł, prezes Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości - 2232 mln zł, a następnie marszałkowie województw - 2140 mln zł.

    Warto również wskazać, iż 5 organów lub ich grup, prezes Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych, prezes Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości, marszałkowie województw, minister gospodarki oraz organy podatkowe, udzieliło ponad 65% ogólnej wartości pomocy z wyłączeniem pomocy udzielonej w sektorze transportu.

    Analizując formę prawną beneficjentów pomocy, można zauważyć, że największą pomoc w 2012 r. otrzymały przedsiębiorstwa prywatne, bo aż 78,9% ogólnej wartości pomocy.

    W 2012 r. podobnie jak w latach poprzednich ponad połowa wartości pomocy publicznej została skierowana do przedsiębiorców dużych. Wśród przedsiębiorców, którzy otrzymali pomoc o największej wartości, powyżej 150 mln zł, znajdują się niemal wyłącznie duzi przedsiębiorcy - 10 spośród 11. Otrzymali oni w 2012 r. pomoc o łącznej wartości wynoszącej 2,7 mld zł, czyli ponad 15% ogólnej wartości pomocy.

    W 2012 r. istniało 129 programów pomocowych, w ramach których można było udzielać pomocy. Przedstawiając ocenę wpływu udzielonej pomocy na konkurencję, należy na wstępie zaznaczyć, iż prezes UOKiK jako organ krajowy dokonać takiej oceny może jedynie z perspektywy krajowej. Analizę wpływu pomocy publicznej na konkurencję przeprowadzono w oparciu o cztery podstawowe wynikające z doświadczeń urzędu oraz materiałów publikowanych przez Komisję Europejską czynniki: przeznaczenie pomocy, sektor, w którym prowadzi działalność gospodarczą beneficjent pomocy, poziom selektywności pomocy oraz wielkość beneficjenta i wartość pomocy udzielonej pojedynczemu beneficjentowi. Szczególną uwagę trzeba zwrócić na wielkość beneficjenta oraz wartość pomocy udzielonej pojedynczemu beneficjentowi. Pamiętać należy, iż raport ten nie obejmuje pomocy de minimis - pomocy, której wartość dla danego beneficjenta w okresie trzech kolejnych lat kalendarzowych nie przekracza 200 tys. euro lub 100 tys. euro w sektorze transportu drogowego.

    Skalę potencjalnego zagrożenia pomocy udzielonej pojedynczemu beneficjentowi w dużej wysokości w warunkach polskich rozpatrywać można na przykładzie analizy 11 największych beneficjentów, którzy otrzymali więcej niż 150 mln zł. Największym beneficjentem pomocy w 2012 r. był PLL LOT, podmiot działający w sektorze transportu lotniczego. Trzej inni beneficjenci z omawianej grupy największych beneficjentów to PGE, Tauron Wytwarzanie, Elektrociepłownia Nowa Sarzyna. Kolejni dwaj przedsiębiorcy to Telewizja Polska oraz Polskie Radio. Inny beneficjent, który otrzymał pomoc o znacznej wartości, to Operator Gazociągów Przesyłowych Gaz-System. Jest to przedsiębiorca sieciowy prowadzący działalność na rynku, na którym z punktu widzenia krajowego trudno jest mówić o konkurencji. Otrzymał on pomoc na inwestycje w system przesyłu gazu ziemnego, do którego będą miały dostęp wszystkie zainteresowane podmioty zajmujące się obrotem gazem. Jest to więc pomoc, która przyczyni się do zwiększenia konkurencji na rynku gazu. Jak to już zostało opisane powyżej, podobny charakter miała pomoc udzielona Wielkopolskiej Sieci Szerokopasmowej realizującej budowę sieci szerokopasmowych. Pozostali beneficjenci to Spółka Restrukturyzacji Kopalń, Wytwórnia Sprzętu Komunikacyjnego PZL Rzeszów i Synthos Dwory.

    Podsumowując, wydaje się, iż większość przypadków pomocy udzielonej ww. podmiotom, pomimo iż są to duzi przedsiębiorcy, a pomoc jest znacznej wielkości, zasadniczo nie miała negatywnego wpływu na konkurencję.

    Osobnej analizy wymaga rozpatrzenie wpływu pomocy publicznej na konkurencję w transporcie. Pomoc udzielona przedsiębiorcom w sektorze transportu wynosiła w 2012 r. aż 3405 mln zł. Zapewnienie społeczeństwu dostępu do usług transportu zbiorowego jest jednym z niekwestionowanych obowiązków władzy publicznej, a funkcjonowanie tych usług bez wsparcia ze strony państwa, czyli na zasadach czysto komercyjnych, często jest niemożliwe. Uwzględniając ten fakt, podkreślić należy, że ingerencja władz w tym sektorze może być bardzo destrukcyjna dla konkurencji. Nawet niewielka pomoc udzielona przewoźnikowi na rynku lokalnym spowodować może wykluczenie innych podmiotów z rynku lub też może zapobiec ich wejściu na rynek. Szczególnie rynek kolejowych przewozów pasażerskich (61,1% wartości pomocy udzielonej w sektorze transportu) zasadniczo charakteryzuje się występowaniem deficytu w świadczonych usługach, co dodatkowo ogranicza możliwość występowania konkurencji między przewoźnikami. Pomoc udzielana przewoźnikom kolejowym stanowi więc niejednokrotnie warunek funkcjonowania usług w tym zakresie. Dlatego też nadzwyczaj istotne jest stworzenie konkurencyjnych warunków ubiegania się o status operatora publicznego transportu zbiorowego.

    Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W imieniu Komisji Gospodarki wnoszę po głosowaniu w Komisji Gospodarki o przyjęcie ˝Raportu Rady Ministrów o pomocy publicznej w Polsce udzielonej przedsiębiorcom w 2012 r.˝ z druku nr 1999. Dziękuję. (Oklaski)

25, 26 i 27 punkt porządku dziennego:

  25. Raport Rady Ministrów o pomocy publicznej w Polsce udzielonej przedsiębiorcom w 2011 r. (druk nr 1049) wraz ze stanowiskiem Komisji Gospodarki (druk nr 1607).
  26. Raport Rady Ministrów o pomocy publicznej w Polsce udzielonej przedsiębiorcom w 2012 r. (druk nr 1999) wraz ze stanowiskiem Komisji Gospodarki (druk nr 3116).
  27. Raport Rady Ministrów o pomocy publicznej w Polsce udzielonej przedsiębiorcom w 2013 r. (druk nr 2939) wraz ze stanowiskiem Komisji Gospodarki (druk nr 3117).

Poseł Robert Jagła:

    Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Prezesie! Mam zaszczyt w imieniu Komisji Gospodarki przedłożyć dokument zawierający raport o pomocy publicznej, a tak naprawdę sprawozdanie o ˝Raporcie Rady Ministrów o pomocy publicznej w Polsce udzielonej przedsiębiorcom w 2013 r.˝ (druk nr 2939).

    W dniu 4 lutego br. Komisja Gospodarki rozpatrzyła pozytywnie i przyjęła po głosowaniu rządowy dokument ˝Raport Rady Ministrów o pomocy publicznej w Polsce udzielonej przedsiębiorcom w 2013 r.˝

    W 2013 r. udzielono przedsiębiorcom pomocy w kwocie 20 618 mln zł, z czego 4 047 mln stanowi pomoc udzielona w transporcie.

    Analizując dane dotyczące lat 2009-2013, można zauważyć wahania w ogólnej wartości udzielonej pomocy publicznej, przy czym od 2011 r. jej poziom oscyluje wokół 21 mld zł.

    Tak jak w latach poprzednich w 2013 r. najczęściej udzielano pomocy w formach należących do grupy A (dotacje i ulgi podatkowe) - 97,8%. Nie udzielono pomocy w formie grupy B2 (konwersja wierzytelności na udziały lub akcje), ani w formie z grupy E (inne). Jedyny wzrost wartości udzielonej pomocy zanotowano w grupie D1 (poręczenia, gwarancje) - o 11%. Natomiast najbardziej dynamiczny spadek wartości pomocy zanotowano w grupie C2 (odroczenie terminów płatności, rozłożenie na raty należności) - 10 razy mniej.

    Biorąc pod uwagę przeznaczenie pomocy, należy wskazać, iż w 2013 r. w ujęciu bezwzględnym najbardziej spadła w stosunku do roku poprzedniego wartość pomocy sektorowej, o 1 379 900 tys. zł. Stało się tak przede wszystkim ze względu na spadek wartości pomocy udzielonej przez prezesa Urzędu Regulacji Energetyki w formie rekompensaty z tytułu dobrowolnego rozwiązywania umów długoterminowych sprzedaży mocy i energii elektrycznej o 921 mln zł.

    Podobnie jak w poprzednich latach największą wartość miała udzielona pomoc regionalna. Wzrosła ona w 2013 r. prawie o 10% w porównaniu z rokiem poprzednim, a jej udział w ogólnej wartości prawie o 9 punktów procentowych, o czym zadecydował głównie wzrost wartości pomocy na wspieranie nowych inwestycji o 1 217 500 tys. zł, przede wszystkim tej finansowanej ze środków regionalnych programów operacyjnych i Programu Operacyjnego ˝Innowacyjna gospodarka˝.

    Jeśli chodzi o pomoc horyzontalną, to w 2013 r. odnotowano spadek jej wartości o 810 mln zł w porównaniu z rokiem poprzednim oraz spadek jej udziału w ogólnej wartości pomocy o 2 punkty procentowe. Zadecydował o tym przede wszystkim spadek wartości pomocy z przeznaczeniem na ratowanie oraz badania i rozwój.

    Wartość pomocy, która nie została zakwalifikowana do żadnej z ww. grup przeznaczeń, utrzymała się na poziomie z roku poprzedniego i była to pomoc stanowiąca rekompensatę dla przedsiębiorców z tytułu realizacji zadań publicznych.

    Jeśli chodzi o organy udzielające pomocy w 2013 r, to pomocy o największej wartości udzielił prezes Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych, bo 3227 mln zł, a następnie prezes Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości - 2 719 900 tys. zł, który udzielił o prawie 20% większej pomocy w porównaniu z rokiem poprzednim. W gronie organów udzielających pomocy o największej wartości znajdują się marszałkowie województwa - 2 476 100 tys. zł. Warto również wskazać, iż pięć podmiotów, to jest prezes Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych, prezes Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości, marszałkowie województw, organy podatkowe oraz minister gospodarki, udzieliło pomocy stanowiącej ponad 65% ogólnej jej wartości, z wyłączeniem pomocy udzielonej w sektorze transportu.

    Analizując formę prawną beneficjentów pomocy, można zauważyć, że pomoc o największej wartości otrzymały w 2013 r. przedsiębiorstwa prywatne, bo 83,9% ogólnej wartości pomocy. Jej udział w ogólnej wartości pomocy wzrósł prawie o 10 punktów procentowych. W 2013 r., podobnie jak w latach poprzednich, największą pomoc publiczną skierowano do przedsiębiorców dużych. Udział pomocy na ich rzecz w ogólnej wartości pomocy zmniejszył się jednak prawie o 15 punktów procentowych w stosunku do roku poprzedniego i wyniósł 39,3%. Wśród przedsiębiorców, którzy otrzymali pomoc o największej wartości, powyżej 100 mln zł, znaleźli się niemal wyłącznie duzi przedsiębiorcy (9 spośród 10). Otrzymali oni w 2013 r. pomoc o łącznej wartości 2100 mln zł, czyli prawie 13% ogólnej wartości pomocy.

    W 2013 r. było 128 programów pomocowych, w ramach których można było udzielać pomocy. Jednocześnie w 2013 r. nie udzielono pomocy w ramach 40 programów pomocowych. Około 1/3 tej liczby stanowią programy zakładające pomoc na realizację dużych inwestycji, gdzie wybór beneficjenta pomocy może być procesem długotrwałym, a ok. 1/5 uchwały gmin z lat 2006 i 2007, na podstawie których gminy mogą udzielać pomocy, i choć z takiej możliwości w 2013 r. nie skorzystały, deklarują, iż chcą pozostawić sobie taką możliwość na przyszłość. Pewna liczba programów, ok. 10%, to programy, które z założenia mają być wykorzystywane tylko w przypadku wystąpienia określonych zdarzeń, a takie w 2013 r. nie wystąpiły. Przykładem są programy wspierania banków.

    Przedstawiając ocenę wpływu udzielonej pomocy na konkurencję, należy na wstępie zaznaczyć, iż prezes UOKiK jako organ krajowy, dokonując takiej oceny, może czynić to jedynie z perspektywy krajowej. Ogólną analizę wpływu pomocy publicznej na konkurencję przeprowadzić można w oparciu o cztery podstawowe wynikające z doświadczeń urzędu oraz materiałów publicznych publikowanych przez Komisję Europejską czynniki: przeznaczenie pomocy, sektor, w którym prowadzi działalność gospodarczą beneficjent pomocy, poziom selektywności pomocy oraz wielkość beneficjenta i wartość pomocy udzielonej pojedynczemu beneficjentowi.

    Szczególną uwagę należy zwrócić na wielkość beneficjenta oraz wartość pomocy udzielonej pojedynczemu beneficjentowi. Skalę potencjalnego niekorzystnego wpływu pomocy udzielonej pojedynczemu beneficjentowi w dużej wysokości w warunkach polskich rozpatrywać można na przykładzie analizy dziesięciu największych beneficjentów, którzy otrzymali więcej niż 100 mln zł. Największym beneficjentem pomocy publicznej w 2013 r. była Spółka Restrukturyzacji Kopalń, która otrzymała pomoc w ramach programu przeznaczonego dla sektora górnictwa.

    Trzej inni beneficjenci omawianej grupy największych beneficjentów, czyli PGE GiEK, Elektrociepłownia Nowa Sarzyna, Elektrownia Pątnów II, to podmioty sektora elektroenergetycznego, którzy otrzymali wspomnianą już powyżej pomoc z tytułu rekompensaty za rozwiązanie długoterminowych umów sprzedaży mocy i energii elektrycznej, a więc pomoc, która była konieczna do zwiększenia konkurencji na tym rynku.

    Kolejnych dwóch przedsiębiorców, Telewizja Polska oraz Polskie Radio, uzyskało dofinansowanie z wpływów abonamentowych jako rekompensatę za realizację usług w ogólnym interesie gospodarczym.

    Inni beneficjenci, którzy otrzymali pomoc o znacznej wartości, czyli Operator Gazociągów Przesyłowych Gaz-System oraz Polskie Sieci Elektroenergetyczne, to przedsiębiorcy sieciowi prowadzący działalność na rynkach, w przypadku których trudno jest mówić o konkurencji. Otrzymali oni pomoc na inwestycje w system przesyłowy energii i gazu ziemnego, do którego będą miały dostęp wszystkie zainteresowane podmioty zajmujące się obrotem energią i gazem, a więc pomoc, która przyczyni się do zwiększenia konkurencji na rynku gazu.

    Podobnym typem beneficjenta pomocy publicznej jest spółka Polskie LNG SA. Przedmiotem działalności tego podmiotu jest budowa i eksploatacja terminalu skroplonego gazu ziemnego w Świnoujściu.

    Wśród największych beneficjentów znalazła się również Kopalnia Soli Wieliczka. Pomoc dla jednego z głównych poindustrialnych obiektów turystycznych w Polce może negatywnie wpływać na sytuację innych podobnych obiektów funkcjonujących nie tylko w województwie małopolskim, ale w całej Polsce. Jednakże cel tej pomocy, jakim jest ochrona dziedzictwa kulturowego, rekompensuje ewentualne negatywne skutki wynikające z niekorzystnego wpływu udzielanej pomocy na konkurencję.

    Podsumowując, wydaje się, iż w większości przypadków pomoc udzielona wyżej wymienionym podmiotom, mimo iż są to duzi przedsiębiorcy, a pomoc jest znacznej wielkości, nie miała zasadniczo negatywnego wpływu na konkurencję.

    Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W imieniu Komisji Gospodarki wnoszę o przyjęcie raportu o pomocy publicznej w Polsce udzielonej przedsiębiorcom w 2013 r. z druku nr 2939. Dziękuję. (Oklaski)