3 punkt porządku dziennego:

Sprawozdanie Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi o rządowym projekcie ustawy o płatnościach w ramach systemów wsparcia bezpośredniego (druki nr 3080 i 3100).

Poseł Krzysztof Borkowski:

    Pani Marszałek! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Mam zaszczyt w imieniu klubu Polskiego Stronnictwa Ludowego przedstawić stanowisko w sprawie projektu ustawy o płatnościach w ramach systemów wsparcia bezpośredniego.

    Ustawa wykonuje prawo Unii Europejskiej i zasadniczym jej celem jest wspieranie dochodów rolników, wspieranie opłacalności produkcji, przeciwdziałanie wzrostowi cen żywności, zapewnianie bezpieczeństwa żywnościowego. Nowy system różni się od obecnie obowiązującego w różnych miejscach, w niektórych sprawach - znacząco. Pozwolę sobie wyłuszczyć tu pewne kwestie. Państwa unijne w różny sposób rozwiązywały ten problem, np. jeżeli chodzi o problem płatności, to w 10 państwach członkowskich stosuje się system uproszczony, w 8 państwach, w tym również w Polsce, stosuje się również system płatności dodatkowych. System dla małych gospodarstw będzie wdrażać 15 państw, w tym Polska, a 27 państw Unii Europejskiej złożyło zgłoszenia dotyczące wdrożenia wsparcia związanego z produkcją, głównie chodziło o produkcji bydła, wołowiny. Zgłoszenia dotyczące płatności, dopłat w zakresie roślin wysokobiałkowych, odnośnie do sektora roślin, złożyło 15 państw, także Polska, co zostało zawarte w przepisach tejże ustawy.

    Szczególnie znaczące zmiany wprowadzono w poszczególnych sektorach. Pozwolę sobie je tutaj wymienić. Płatności w sektorze ziemniaków skrobiowych, buraków cukrowych, pomidorów dotychczas były do tony. Wprowadzono zmianę, płatność będzie do hektara - 400 euro do hektara. Zmniejszone zostaną płatności w sektorze owoców miękkich - z 375 euro do 250 euro do hektara, a zwiększone zostaną płatności w sektorze konopi włóknistych - z 40 euro do 200 euro. Wprowadzono płatności w sektorze lnu - zapomniana w Polsce roślina - które wyniosą tutaj 200 euro do hektara, a także w sektorze bydła - 70 euro do sztuki. Szczególnie ważny jest tutaj rozwój produkcji bydła mięsnego. Wiele jest u nas obszarów ugorowanych czy też niekoszonych, niezagospodarowywanych łąk, co daje szansę na rozwój hodowli bydła mięsnego. Zapotrzebowanie na ten produkt jest coraz większe zarówno w Unii Europejskiej, a także gdzieś w dalekich krajach arabskich, jak i innych państwach. Myślę, że jest to dość ważne. Wprowadzono również płatność w sektorze owiec i kóz. Szacuje się, że w tym sektorze z płatności skorzysta ok. 907 tys. beneficjentów.

    Szczególnie ważna jest płatność obszarowa, z której skorzysta ok. 1350 tys. beneficjentów. Wprawdzie będzie ona mniejsza - uzupełnienia będą w innych płatnościach - bo dotychczas wynosiła ok. 218 euro, a teraz będzie 110 euro, ale, o czym mówiłem w związku z innymi płatnościami sektorowymi, będzie to uzupełnienie. Ważna jest płatność za zazielenianie. Skorzysta tu też ok. 1350 tys. beneficjentów. Jest to nowy system wsparcia, średnio będzie ono wynosiło ok. 74 euro do hektara. Wprowadzana jest nowa płatność - płatność dla młodych rolników, z której skorzysta ok. 110 tys. beneficjentów. Obecnie ten system w tym obszarze nie występuje. Wsparcie będzie wynosiło 62 euro do hektara.

    Jeżeli chodzi o płatność dodatkową dla gospodarstw o powierzchni od 3 do 30 ha, to dotychczas nie była ona stosowana. Szacuje się, że skorzysta z niej ok. 921 tys. beneficjentów, a wynosi ona 41 euro do hektara. Podwyższono płatność w sektorze roślin białkowych - dotychczas wynosiła ona tylko 133 euro do hektara, a teraz wyniesie aż 326 euro do hektara. Ta droga jest bardzo słuszna, ponieważ głównie produkcja zwierzęca oparta jest na soi, brakuje tutaj roślin białkowych, dlatego też ta decyzja jest właściwa. Trzeba też jednak pamiętać - zwracam się tutaj do ministerstwa rolnictwa i agencji restrukturyzacji - że należy nasilić kontrole, tak żeby chodziło tu nie tylko o wsiewki rzadkich źdźbeł koniczyny, ale rzeczywiście o rośliny wysokobiałkowe. Dlatego wymaga to kontroli, tak żeby nie występowały tutaj patologie.

    Nowy system płatności był konsultowany z rolnikami, ze związkami branżowymi. Informował o nim na posiedzeniu komisji pan minister rolnictwa, zapoznaliśmy się z nim, gdyż jego założania są w projekcie ustawy. Pomimo tych konsultacji wywołuje on wiele kontrowersji i pytań, które stawiają rolnicy, jak również różnego rodzaju związki branżowe, stawiają oni też postulaty. Główne z nich dotyczą braku wsparcia dla producentów trzody chlewnej, zbyt dużego wsparcia dla małych gospodarstw, zbyt małego wsparcia produkcji, zbyt małego wsparcia dla bydła mięsnego. Jeżeli chodzi o owce i kozy, to niektórzy twierdzą, że te kwestie należałoby przenieść do obszaru płatności środowiskowych w ramach PROW. Często krytykowana jest też płatność za rośliny białkowe. Różnych uwag jest bardzo dużo. W zasadzie można by powiedzieć, że punkt widzenia - takie polskie porzekadło - zależy od punktu siedzenia, ponieważ więksi rolnicy mają pewne uwagi, mniejsi - zgoła odmienne. Dlatego też wydaje się, że ministerstwo rolnictwa osiągnęło kompromis. Ten projekt stanowi pewien kompromis pomiędzy małymi a dużymi gospodarstwami. Myślę, że ten system po konsultacjach jest kompromisem, i sądzę, że płatności za lata 2014-2020, jakie otrzymają polscy rolnicy, pozwolą na to, aby polscy producenci stali się bardziej konkurencyjni w stosunku do producentów ze starej piętnastki. Poprawi to warunki życia na obszarach wiejskich, pozwoli również na zapewnienie bezpieczeństwa żywnościowego naszego kraju.

    W tym miejscu pozwolę sobie odnieść się do kilku wypowiedzi pana posła Telusa. Pan poseł wyszedł poza materię ustawową. Nie zgadzam się z niektórymi tezami. Pragnę przypomnieć, że na wiele kwestii dotyczących opłacalności produkcji mieli wpływ również pan poseł i Prawo i Sprawiedliwość. W tej sali, w Wysokiej Izbie procedowaliśmy chociażby nad ustawą o uboju religijnym. Prawo i Sprawiedliwość głosowało przeciw. Jeśli chodzi o sprawy dotyczące embarga rosyjskiego i o to, co się dzieje, myślę że nikt nie zaognił stosunków między Polską a Rosją, tak jak zrobiło to Prawo i Sprawiedliwość, jeżdżąc na Majdan. Dzisiaj polski rolnik za to płaci, panie pośle. Jako Prawo i Sprawiedliwość musicie sobie powiedzieć, że ponosicie tutaj odpowiedzialność. Dzisiaj łatwo wam jest jeździć na wieś, opowiadać, bo nie uczestniczycie w procesie zarządzania, który jest bardzo trudny. Dzisiaj my ponosimy za to odpowiedzialność. Trzeba tę odpowiedzialność pononosić za wszystko, co się robiło.

    Dzisiaj już nie podpisze się kontraktów, jeśli chodzi o wołowinę, bo te kontrakty zostały podpisane. I o tym trzeba pamiętać, trzeba pamiętać o opłacalności. Dzisiaj, po tych ogniskach, które powstają, i niedorozumieniu, o jakim mówił wasz kandydat na prezydenta, dalej to postępuje. Polscy pieczarkarze mają duży problem. Za chwilę też nie będą mogli sprzedawać. Rosyjskie kontrole w unii celnej, na Białorusi nasilają się. Tak że tej odpowiedzialności proponuję też u siebie poszukać, bo nie tylko płatności mają wpływ na to, co się dzieje, wpływ ma również rynek.

    Również Wysoka Izba musi się zastanowić na tym, jak będziemy to regulować, i strona opozycji, i strona koalicji, jak uregulujemy handel, handel w dyskontach, handel w sklepach wielkopowierzchniowych, który przyczynia się do tego, że na rynku detalicznym jest coraz mniej polskich towarów, polskich jabłek, polskiego mięsa, innych polskich produktów. Również jakość tych towarów jest coraz gorsza, bo handel wymusza na producentach cenę, tylko cenę. Bezpieczeństwo żywności jest ważne, ale ważniejsze jest zdrowie obywatela, dlatego my powinniśmy mówić o zdrowiu, a bezpieczeństwo jest na drugim miejscu. Z tych względów liczymy tu na wsparcie i opozycji, i myślę, że pana posła Telusa, który zna tę materię.

    Klub Polskiego Stronnictwa Ludowego wnosi jeszcze poprawki. Dwa zdania na temat poprawek. Jedna poprawka ma na celu takie uregulowanie, żeby w przypadku płatności za skrobię również ci, którzy sprzedadzą do grup, do organizacji, do grup producenckich, mogli otrzymać takie płatności. Jednocześnie wpłynie to na to, że te umowy kontraktacyjne będą silniejsze. Druga poprawka dotyczy art. 58, w którym jest mowa o ziemniakach skrobiowych. Poprawka stanowi jednoznacznie, że płatność do buraków cukrowych będzie do hektara. Przede wszystkim chodzi o buraki, które są objęte systemem kwotowania. Myślę, że te poprawki ulepszą ustawę. W imieniu klubu Polskiego Stronnictwa Ludowego wnoszę takie poprawki.

    Pani Marszałek! Wysoka Izbo! (Dzwonek) Mimo że ta ustawa jest kontrowersyjna, mimo że niektórzy chcieliby tę ustawę skonstruować inaczej, uważam, że ta ustawa jest dobra. To jest konsensus, kompromis. Na tę ustawę czeka polska wieś.

    W imieniu klubu Polskiego Stronnictwa Ludowego informuję, że będziemy głosować za przyjęciem tej ustawy, oczywiście z wniesionymi poprawkami. Bardzo dziękuję. (Oklaski)