Strona którą oglądasz dotyczy poprzedniej kadencji sejmu. Aktualne informacje znajdziesz tutaj

13 punkt porządku dziennego:


Sprawozdanie ministra pracy i polityki społecznej z realizacji programu wieloletniego ˝Pomoc państwa w zakresie dożywiania˝ za okres styczeń 2010 r. - grudzień 2013 r. (druk nr 2793) wraz ze stanowiskiem Komisji Polityki Społecznej i Rodziny (druk nr 2947).


Poseł Agnieszka Hanajczyk:

    Panie Marszałku! Pani Minister! Szanowni Państwo! W imieniu Komisji Polityki Społecznej i Rodziny mam zaszczyt przedstawić stanowisko wobec sprawozdania z realizacji programu ˝Pomoc państwa w zakresie dożywiania˝ za lata 2010-2013.

    Chcę powiedzieć, że pewnie powtórzę wiele kwestii, ale sądzę, że warto utrwalać te dane, szczególnie w związku z często nieobiektywnymi ocenami dotyczącymi dożywiania, a raczej głodu. Zresztą na koniec ustosunkuję się też do tej kwestii.

    Celem programu wieloletniego było wsparcie gmin w wypełnianiu zadań własnych o charakterze obowiązkowym w zakresie dożywiania dzieci oraz zapewniania posiłku osobom jego pozbawionym, ze szczególnym uwzględnieniem terenów objętych wysokim poziomem bezrobocia i osób ze środowisk wiejskich.

    Pomocą w ramach programu objęto dzieci do 7. roku życia, uczniów do czasu ukończenia szkoły ponadgimnazjalnej, osoby i rodziny znajdujące się w trudnej sytuacji z takich powodów, jak ubóstwo, sieroctwo, bezdomność, bezrobocie czy też choroba. Co istotne, program przewidywał różnorodną formę pomocy, m.in. posiłek, ze szczególnym uwzględnieniem posiłku gorącego, zasiłek celowy na zakup posiłku lub zakup żywności, świadczenie rzeczowe w postaci produktów żywnościowych. Ponadto w ramach programu realizowane były działania dotyczące w szczególności tworzenia nowych lub doposażenia istniejących punktów przygotowywania lub wydawania posiłków oraz dowozu posiłków.

    Program finansowany był z budżetu państwa oraz ze środków budżetów gmin. W ustawie budżetowej na poszczególne lata wysokość środków przewidziana na realizację programu wynosiła 550 mln zł rocznie. W ramach programu wieloletniego, zgodnie z art. 14 ustawy o ustanowieniu programu wieloletniego gmina mogła ubiegać się o dotację na realizację zadania, pod warunkiem że udział środków własnych gminy nie był niższy niż 40% przewidywanych kosztów realizacji programu. W uzasadnionych przypadkach wojewoda mógł jednak wyrazić zgodę na zmniejszenie tego udziału, jednak nie niżej niż do 20%. Program realizowany był w sposób ciągły bez przerwy w nauce szkolnej, jednakże - co chcę zaznaczyć - od możliwości i inicjatywy jednostek samorządu terytorialnego oraz jednostek organizacyjnych pomocy społecznej zależały sposoby realizacji programu wieloletniego w wyżej wymienionych okresach.

    W latach 2010-2013 w programie uczestniczyła zdecydowana większość gmin. W zasadzie - jak powiedziała pani minister - możemy mówić tym, że z tego programu korzystało 100% gmin. Wysokość środków przekazywanych na realizację programu od 2010 r. systematycznie wzrastała. Największy wzrost odnotowano w roku 2013, wydatkowano wówczas kwotę 870,4 mln zł, z czego z budżetu państwa pochodziła kwota 553,3 mln, a środki własne gmin w tym roku wyniosły 317,1 mln. Średniorocznie pomocą w ramach programu objęto około 2 mln osób, w tym: ponad 308 tys. były to dzieci do 7. roku życia, przy czym - chciałabym zwrócić na to uwagę - 50% tej liczby stanowiły dzieci z obszarów wiejskich; 740 tys. uczniów do czasu ukończenia szkoły ponadgimnazjalnej, przy czym 61% tej liczby stanowili uczniowie z terenów wiejskich. Prawie 905 tys. osób otrzymywało pomoc na podstawie art. 7 ustawy o pomocy społecznej, przy czym 40% tej liczby stanowiły osoby z terenów wiejskich. Powyższe dane potwierdzają, że omawiany program dożywiania w dużej mierze adresowany jest do dzieci i osób zamieszkujących właśnie obszary wiejskie.

    Dane przedstawione w sprawozdaniu jednoznacznie wskazują, iż osoby dorosłe w okresie 2010-2013 były najliczniejszą grupą osób korzystających z pomocy w ramach programu. Kolejną kategorią byli uczniowie, którzy nie ukończyli szkoły ponadgimnazjalnej. Najmniejszy udział stanowiły dzieci, które nie ukończyły 7. roku życia, choć w tej ostatniej kategorii obserwujemy tendencję wzrostową. Średniorocznie wieloletni program realizowany był w ponad 16 tys. szkół, z czego 58% stanowiły szkoły wiejskie; w ponad 6 tys. przedszkolach, z czego 34% stanowiły przedszkola z obszarów wiejskich; w 302 żłobkach, z czego 10 żłobków było położonych na terenach wiejskich.

    W okresie realizacji programu poza systemem pomocy pozostawała część dzieci, uczniów oraz osób dorosłych, które, pomimo że spełniały warunki, nie zostały objęte pomocą dożywiania.

    Dochodzimy chyba do kulminacyjnego punktu tego sprawozdania, czyli do określenia tego, jakie są powody niekorzystania z dożywiania. W mojej ocenie ze sprawozdania wynika, że te najpoważniejsze, najistotniejsze dane w tym zakresie dotyczą nieobjęcia osób pomocą w latach 2010-2013 z uwagi na przyczynę, która jest klasyfikowana w sprawozdaniu jako brak środków. Liczba tych osób wyniosła 186 - mówię o latach 2010-2013 - co stanowi 1% ogólnej liczby osób nieobjętych pomocą. W zasadzie a contrario można by było powiedzieć, że nie ma zgłoszeń gmin, które wskazywałyby na to, że brakuje im środków na realizację programu dożywiania. Jakie są zatem zasadnicze przyczyny niekorzystania z programu pomimo spełnienia warunków? Najczęstszą przyczyną była niechęć wyrażona przez te grupy osób lub ich opiekunów do korzystania właśnie z takiej formy pomocy. Najwięcej osób nieobjętych pomocą z powyższego powodu było w 2010 r. Było ich wtedy 3701. Kolejnym powodem nieobjęcia osób pomocą w ramach programu był brak warunków technicznych i sanitarnych do przygotowywania posiłku, co jest dość zdumiewające w sytuacji dostatecznej kwoty środków. Później odniosę się jeszcze do tych informacji. Z informacji przesłanych przez wydziały polityki społecznej urzędów wojewódzkich wynikało, iż w przypadku braku możliwości objęcia osób pomocą w formie posiłków z powyższych względów osoby te obejmowane były pomocą w formie zasiłku celowego udzielanego w ramach programu.

    Jak wyglądało w tych latach stosowanie art. 6a? Pani minister wspominała o tym artykule, mianowicie chodzi o dożywianie dzieci bez jakichkolwiek formalności, czyli na podstawie wskazania przez dyrektora czy nauczyciela w szkole, w placówce oświatowej. W tym przypadku pracownicy socjalni nie wykonują wywiadu środowiskowego. Taka decyzja jest podejmowana w zależności od potrzeb. Jeśli chodzi więc o to, jak wyglądało w tych latach stosowanie art. 6a, który umożliwia przyznanie pomocy w formie dożywiania bez konieczności wydawania decyzji administracyjnej i przeprowadzenia wywiadu środowiskowego, to z danych ze sprawozdania wynika, iż średniorocznie pomocą na podstawie tegoż artykułu objęto 58 226 osób. Średnioroczny koszt takiej pomocy wyniósł 18 264 tys. Najwięcej, bo ponad 65 tys., uczniów z pomocy udzielonej na podstawie art. 6a skorzystało w 2012 r. Liczba posiłków wydanych na podstawie art. 6a wyniosła 19 mln.

    Jakimi innymi narzędziami wspierany jest rządowy program dożywiania? Jednym z takich programów był program wspierający osoby najbardziej potrzebujące w Unii Europejskiej w latach 2004-2013 ˝Dostarczenie nadwyżek żywności najuboższej ludności Unii Europejskiej˝. Polska uczestniczyła w tym programie od momentu akcesji do Unii, tj. od 2004 r. Komisja Europejska przeznaczała na realizację programu ok. 500 mln euro rocznie. Polska obok Włoch i Hiszpanii była największym beneficjentem tych środków. Organizacje charytatywne dystrybuowały otrzymywane artykuły spożywcze bezpośrednio lub za pośrednictwem innych organizacji wśród 3 mln osób najuboższych, spełniających kryteria określone w ustawie o pomocy społecznej. Pomoc żywnościowa przekazywana była m.in. rodzinom wielodzietnym, osobom bezrobotnym i bezdomnym. W latach 2004-2013 Komisja Europejska przeznaczyła na realizację programu w Polsce środki finansowe i towary z zapasów interwencyjnych o łącznej wartości ok. 2,5 mld zł. To jest niewątpliwie bardzo poważne wsparcie zadania, które teraz omawiam.

    Generalnie rzecz biorąc, członkowie komisji wysoko ocenili program dożywiania. Sprawy, co do których pozostają pewne wątpliwości, to brak dokładnych informacji na temat jakości jedzenia. Niewątpliwie posłowie będą oczekiwali przedstawienia takich danych w najbliższych sprawozdaniach.

    Naprzeciw oczekiwaniom członków komisji wychodzi niedawna propozycja rządowa, która ma na celu wykluczenie jedzenia śmieciowego, czyli sprzedaży najczęściej w automatach czy w sklepikach jedzenia bezwartościowego, a wysokokalorycznego. Na uznanie zasługuje pozytywny trend powrotu do szkolnych stołówek.

    To, co wywołało najwięcej dyskusji, to zmiana dotychczasowego fundamentu prawnego, który jest podstawą realizacji tego programu, czyli ustawy, którą zamieniono na uchwałę, co w konsekwencji spowodowało pewne perturbacje w gminach. Niemniej jest to związane z nowelizacją ustawy o finansach publicznych i obecnie nie będziemy chyba rozmawiać o powrocie do ustawy, choć w zasadzie wszyscy posłowie zwrócili uwagę na to, że dobrze by się stało, gdyby tym oparciem, narzędziem, które służy do realizacji programu dożywiania, była ustawa.

    Jeszcze kilka słów o realizacji nowego wieloletniego programu dożywiania, która będzie oparta na środkach budżetu państwa określonych w ustawie budżetowej na dany rok ze środków budżetów gmin. Ogólna kwota środków budżetu państwa w całym okresie realizacji programu wyniesie 3850 mln. To kwota, która zdaniem członków komisji zaspokoi potrzeby osób korzystających z tego programu.

    O ustawie i uchwale już mówiłam. Teraz jeszcze kilka zdań dotyczących realizacji programu dożywiania w kontekście - w mojej ocenie czy też w ocenie moich koleżanek - nieprawdziwych ocen dotyczących braku środków, liczby niedożywionych czy liczby głodnych dzieci, których ma być 700 tys.

    Szanowni Państwo! Ja byłam pracownikiem ośrodka pomocy społecznej i w mojej ocenie z programem rządowym dotyczącym dożywiania jest trochę tak, jak z ustawą o przeciwdziałaniu przemocy, o której będziemy mówić za dwa dni. Mianowicie są tam dobre albo bardzo dobre przepisy, są bardzo dobre narzędzia, które umożliwiają realizowanie działań, a inną sprawą jest to, co robi beneficjent tych przepisów. W przypadku programu dożywiania mówię zasadniczo o samorządach. Ja zresztą na posiedzeniu komisji zadawałam pytanie dotyczące dożywiania dzieci w okresie wakacyjnym, w okresie ferii. I rzeczywiście dopiero odpowiedź ze strony ministerstwa uzmysłowiła mi, że te środki są, jeżeli jednak samorząd nie jest zainteresowany realizacją takich zadań, co jest możliwe z różnych powodów, bo muszą być opiekunowie, musi być uruchomiona kuchnia, często jest to związane z organizacją dowozu dzieci, to jest to zupełnie inna sprawa.

    Bardzo ciekawy temat, który został poruszony na posiedzeniu komisji, dotyczył tego, że możliwość dożywiania dzieci w związku z art. 6a wykorzystywana jest tylko w niewielkiej części. Zatem mogłoby się wydawać, że nauczyciel, opiekun, pedagog nie dostrzegają, nie widzą głodnych dzieci, albo można by było uznać, że dzieci głodnych nie ma.

    Chcę też powiedzieć jako były samorządowiec, wiceburmistrz niedużego miasteczka, że trudno mi sobie wyobrazić sytuację, w której samorządowiec, burmistrz, radny ma wiedzę, ma świadomość tego, że są głodne dzieci czy też osoby starsze, i nie zapewnia na to środków. To jest potrzeba nadrzędna, najważniejsza. Jeżeli same... Nie wspomnę o środowiskach lokalnych, środowiskach sąsiedzkich czy osobach indywidualnych.

    Dlatego chcę powiedzieć, pani minister, że mam ogromny szacunek dla środków przeznaczanych na ten cel, dla całego programu dożywiania. Mam nadzieję, że właśnie w tych strukturach gdzieś u podstaw, jeżeli samorząd, środowisko będzie chciało wykorzystać te środki, to je wykorzysta, i sądzę, że nie będziemy podawać danych, które - twierdzę to z całym przekonaniem - są nieprawdziwe. Dziękuję bardzo. (Oklaski)



Poseł Agnieszka Hanajczyk - Wystąpienie z dnia 14 stycznia 2015 roku.


47 wyświetleń

Zobacz także:




Zobacz także:




Poseł Agnieszka Hanajczyk - Wystąpienie z dnia 08 lipca 2015 roku.
Posiedzenie Sejmu RP nr 96 Sprawozdanie Komisji o rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy o...

Opubilkował videosejm.pl
Brak komentarzy

Poseł Agnieszka Hanajczyk - Wystąpienie z dnia 08 lipca 2015 roku.
Posiedzenie Sejmu RP nr 96 Sprawozdanie Komisji o rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy o...

Opubilkował videosejm.pl
Brak komentarzy

Poseł Agnieszka Hanajczyk - Wystąpienie z dnia 23 czerwca 2015 roku.
Posiedzenie Sejmu RP nr 97 Sprawozdanie Komisji o rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy o...

Opubilkował videosejm.pl
Brak komentarzy

Poseł Agnieszka Hanajczyk - Wystąpienie z dnia 23 czerwca 2015 roku.
Posiedzenie Sejmu RP nr 97 Sprawozdanie Komisji o rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy o...

Opubilkował videosejm.pl
Brak komentarzy

Poseł Agnieszka Hanajczyk - Wystąpienie z dnia 25 czerwca 2015 roku.
Posiedzenie Sejmu RP nr 97 Sprawozdanie Komisji o poselskim projekcie ustawy o zmianie ustawy o...

Opubilkował videosejm.pl
Brak komentarzy

Poseł Agnieszka Hanajczyk - Wystąpienie z dnia 25 czerwca 2015 roku.
Posiedzenie Sejmu RP nr 97 Sprawozdanie Komisji o poselskim projekcie ustawy o zmianie ustawy o...

Opubilkował videosejm.pl
Brak komentarzy

Poseł Agnieszka Hanajczyk - Wystąpienie z dnia 07 lipca 2015 roku.
Posiedzenie Sejmu RP nr 97

Opubilkował videosejm.pl
Brak komentarzy

Poseł Agnieszka Hanajczyk - Wystąpienie z dnia 23 lipca 2015 roku.
Posiedzenie Sejmu RP nr 98 Sprawozdanie Komisji o uchwale Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy...

Opubilkował videosejm.pl
Brak komentarzy