Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Uchwalona w dniu 14 lipca 1983 r. ustawa o narodowym zasobie archiwalnym i archiwach z uwagi na długi okres jej obowiązywania, zmieniające się realia i uwarunkowania musiała ulec gruntownemu przemodelowaniu legislacyjnemu. Jako główne założenie służące temu celowi rząd przyjął ułatwienie gromadzenia, zarządzania i przechowywania dokumentacji w postaci elektronicznej, w tym elektronicznego załatwiania sprawy. Ważnym czynnikiem okazuje się umożliwienie czynności kontrolnych w zakresie postępowania z dokumentacją. Kierowano się także uproszczeniem zasad gromadzenia i zarządzania dokumentacją powstającą w związku z wykonywaniem zadań z zakresu obronności i bezpieczeństwa państwa. Istotną kwestię stanowi uporządkowanie przepisów dotyczących zarówno statusu pracowników archiwów, jak i Naczelnej Dyrekcji Archiwów Państwowych. Od 2010 r. pojawiły się w porządku prawnym nowe akty prawne zawierające nowe regulacje, co reguluje nowe rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 12 kwietnia 2012 r. w sprawie Krajowych Ram Interoperacyjności. Wspomnieć w tym miejscu należy o regulacjach zawartych w akcie podstawowym, to jest w rozporządzeniu ministra spraw wewnętrznych i administracji z dnia 27 kwietnia 2011 r. w sprawie zasad wykorzystania i unieważniania profilu zaufanego elektronicznej platformy usług administracji.
To tylko niektóre najważniejsze przesłanki świadczące o pilnej potrzebie nowelizacji, nad którą dzisiaj tutaj procedujemy. Nie sposób wymienić chronologicznie wszystkich elementów, które wchodzą w zakres potrzeb nowelizacji zawartej w przedłożonym sprawozdaniu. Proponowane zmiany determinują konieczność dokonania zmian w sposobie postępowania z dokumentacją w podmiotach publicznych, prowadzoną i wytwarzaną w jednostkach samorządu terytorialnego, jak i innych podmiotach.
Kluczową zasadą jest i nadal pozostanie obowiązek niezwłocznego przekazania kompletu dokumentacji urzędu lub instytucji po ustaniu jej działalności do archiwów państwowych. Dotyczy to także innych podmiotów publicznych. W wielu przypadkach przekazywana dokumentacja posiada wartość dowodową, a jej utrata spowodowałaby straty niemożliwe do odtworzenia. Przewidziano także tryb specjalny, to jest wyjątkowy, dotyczący brakowania dokumentacji np. Służby Wywiadu Wojskowego czy Służby Kontrwywiadu Wojskowego. Będzie to możliwe za zgodą ministra obrony narodowej.
Unormowaniu ulegną przepisy o zatrudnianiu i wymogach dotyczących kwalifikacji pracowników Naczelnej Dyrekcji Archiwów Państwowych. W wielu przypadkach, z uwagi na obowiązywanie przepisów, których wejście w życie nastąpiło po 1983 r., musiano dostosować terminologię do już obowiązujących zapisów niektórych ustaw. W wielu sprawach wszczętych, a niezakończonych będą miały zastosowanie przepisy dotychczasowe.
Artykuł 9 reguluje sytuacje przekazywania materiałów archiwalnych do Centralnego Archiwum Wojskowego i tryb postępowania z tymi dokumentami. Archiwa państwowe w terminie 6 miesięcy od dnia wejścia w życie ustawy dostosują struktury podległości służbowej pracowników do wymogów przepisów art. 39 ust. 2 ustawy z dnia 30 kwietnia 2010 r. o instytutach badawczych. Komisja proponuje, aby znowelizowana ustawa weszła w życie pierwszego dnia miesiąca po upływie 6 miesięcy od dnia jej ogłoszenia.
Wysoki Sejmie! Reprezentując z tej trybuny Klub Parlamentarny Polskiego Stronnictwa Ludowego, wyrażam pogląd o słuszności przedłożenia zawartego w sprawozdaniu komisji i zapewniam o poparciu w głosowaniu. Dziękuję za uwagę. (Oklaski)