9 punkt porządku dziennego:

Pierwsze czytanie rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy o statystyce publicznej oraz niektórych innych ustaw (druk nr 2963).

Poseł Witold Klepacz:

    Dziękuję bardzo.

    Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Prezesie! Procedujemy projekt ustawy o zmianie ustawy o statystyce publicznej przedłożony przez prezesa Głównego Urzędu Statystycznego. Głównym celem nowelizacji powinno być pogodzenie konstytucyjnej ochrony praw oraz wolności człowieka i obywatela z obowiązkami nałożonymi na statystykę publiczną.

    Rozumiemy, że informacje dostarczane przez statystykę są niezbędne do kreowania polityki gospodarczej i społecznej. Zdobywanie i publikowanie informacji o zachodzących zjawiskach demograficznych, społecznych i gospodarczych leży w głębokim interesie społecznym, jednak nie może się to odbywać z pogwałceniem konstytucyjnych praw jednostki. Z tego względu tak istotne jest precyzyjne określenie granic i źródeł pozyskiwania informacji, aby ustawowe wzmocnienie statystyki publicznej nie odbywało się kosztem obywateli, zwłaszcza że jednym z ważniejszych efektów nowelizacji ustawy o statystyce publicznej ma być stopniowe ograniczanie obowiązków informacyjnych nakładanych na respondentów, przedsiębiorców i obywateli.

    Główny Urząd Statystyczny zamiast zwracać się do nich o informacje, częściej będzie korzystał z danych pochodzących ze źródeł administracyjnych i publicznych rejestrów, prowadzonych na przykład przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych czy też Narodowy Fundusz Zdrowia.

    W takim przypadku trzeba w sposób szczególny zagwarantować przestrzeganie zasady tajemnicy statystycznej. Musimy mieć pewność, że wszystkie dane pozyskiwane przez Główny Urząd Statystyczny podlegają bezwzględnej ochronie oraz że są gromadzone i przetwarzane w szeroko pojętym interesie społecznym.

    W projekcie nowelizacji przedstawiono nowy katalog danych osobowych, jakie mogą być przetwarzane do celów statystycznych. Część z nich to tzw. dane wrażliwe, takie jak stan zdrowia, posiadanie orzeczenia o niepełnosprawności, pochodzenie etniczne bądź rasowe. Informacje wrażliwe mogą być zbierane tylko w sposób szczególny i zgodny ze standardami ochrony danych osobowych i osoby fizyczne nie będą miały obowiązku informowania o danych wrażliwych.

    Wobec wagi gromadzonych danych oczywista wydaje się również potrzeba odpowiedniej kontroli tego procesu. W tym wypadku oceniamy jako słuszne uwagi Najwyższej Izby Kontroli, która domaga się należytego dostępu do danych statystycznych statystyki publicznej i umożliwienia przeprowadzenia kontroli procesu zbierania i przechowywania tych danych.

    Liczne wątpliwości wywołują jednak nadal przepisy ingerujące w ochronę konstytucyjnego prawa do prywatności jednostek. Te wątpliwości zostały wyrażone również w stanowisku Rady Legislacyjnej. Wątpliwości te budzi zwłaszcza proponowana treść art. 18. Ten artykuł zawiera pewne wady i niekonstytucyjne rozwiązania. Podobna sytuacja ma również miejsce w przypadku proponowanego nowego art. 31. To rozwiązanie także może stanowić zaprzeczenie konstytucyjnych reguł dotyczących systemu źródeł prawa. Dokonano również modyfikacji w rozdziale 4a. Te zmiany, przynajmniej na tym etapie, także nie uwzględniają standardu konstytucyjnego.

    Jeśli chodzi o wątpliwości dotyczące właśnie zapisów i standardów konstytucyjnych, nie zmienia tej oceny dodany art. 35b. A więc jest cały szereg zapisów, które budzą wątpliwości, albo też zapisy są wadliwe i są słuszne opinie, które (Dzwonek) informują o ich niekonstytucyjności.

    Jako klub uważamy, że po skierowaniu tego projektu do dalszych prac w Komisji Administracji i Cyfryzacji, za czym się opowiadamy, będzie możliwość debaty i procedowania w taki sposób, aby te wszystkie wątpliwości udało się wyjaśnić. Tym sprawom, które zgłaszała strona społeczna, które podnosi Rada Legislacyjna, warto poświęcić uwagę i poprawić te zapisy projektu ustawy w taki sposób, aby spełniały one standardy konstytucyjne. Bardzo dziękuję.