5 punkt porządku dziennego:

Sprawozdanie Komisji Edukacji, Nauki i Młodzieży oraz Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi o rządowym projekcie ustawy o ochronie zwierząt wykorzystywanych do celów naukowych lub edukacyjnych (druki nr 2709 i 2980).

Poseł Dorota Niedziela:

    Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Mam zaszczyt przedstawić stanowisko klubu Platformy Obywatelskiej wobec rządowego projektu ustawy o ochronie zwierząt wykorzystywanych do celów naukowych lub edukacyjnych, druk nr 2709.

    Projekt dotyczy transpozycji do polskiego porządku prawnego przepisów dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady i określa zasady wykonywania procedur i przeprowadzania doświadczeń, prowadzenia działalności przez hodowców, dostawców i użytkowników, przeprowadzania kontroli hodowców, dostawców i urzędników, warunki utrzymania zwierząt oraz sposób postępowania z tymi zwierzętami.

    Prace nad projektem ustawy w Sejmie rozpoczęły się 11 września 2014 r. i po przekazaniu projektu do prac w podkomisji 22 października komisje otrzymały sprawozdanie, które wraz ze zgłoszonymi poprawkami rozpatrzyły ostatecznie 4 grudnia 2014 r.

    Istota, temat objęty zapisami ustawy dotyka bardzo wrażliwej społecznie sprawy, mianowicie wykorzystywania zwierząt w doświadczeniach naukowych. Jest to temat trudny i delikatny, ale jest to temat, który musi być prawnie unormowany dla dobra i bezpieczeństwa zwierząt, a także dla bezpieczeństwa pracy rzeszy naukowców, instytutów badawczych i placówek naukowych w Polsce.

    Dotychczas obowiązująca ustawa o doświadczeniach na zwierzętach z dnia 21 stycznia 2005 r. wymagała implementacji dyrektywy 2010/63 Unii Europejskiej i jej nowych, bardziej rygorystycznych wymagań dotyczących ochrony zwierząt wykorzystywanych do celów naukowych.

    W preambule dyrektywy unijnej nr 63 czytamy: ˝Dobrostan zwierząt jest wartością wspólnotową zapisaną w art. 13 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej. (...) Dostępna jest nowa wiedza o czynnikach wpływających na dobrostan zwierząt oraz zdolność zwierząt do odczuwania i wyrażania bólu, cierpienia, dystresu lub trwałego uszkodzenia. Dlatego konieczna jest poprawa dobrostanu zwierząt wykorzystywanych w procedurach naukowych poprzez podwyższenie minimalnych norm dla ochrony tych zwierząt w sposób zgodny z najnowszymi osiągnięciami naukowymi. (...) Chociaż pożądane jest zastąpienie procedur z wykorzystaniem żywych zwierząt metodami niewymagającymi wykorzystywania zwierząt, wykorzystywanie zwierząt jest nadal konieczne w celu ochrony zdrowia ludzi i zwierząt oraz środowiska. (...) Opieka nad żywymi zwierzętami i ich wykorzystywanie do celów naukowych podlegają uznanym w skali międzynarodowej zasadom zastąpienia, ograniczenia i udoskonalenia˝.

    Przedstawiony projekt ustawy wprowadza nowe regulacje zapewniające wyższe w stosunku do dotychczas obowiązujących standardy ochrony dobrostanu zwierząt. Przy regulowaniu zasad wykonywania procedur i wykonywania doświadczeń uwzględniono w sposób szczególny te kluczowe zasady zastąpienia, ograniczenia i udoskonalenia.

    Hodowcę, dostawcę i użytkownika zobowiązano do zawarcia z lekarzem weterynarii umowy o świadczenie w ośrodku usług weterynaryjnych w celu monitorowania stanu zdrowia zwierząt oraz do wyznaczenia w ośrodku osoby lub osób posiadających wiedzę i doświadczenie z zakresu dobrostanu zwierząt, których podstawowym zadaniem będzie udzielanie porad w tym zakresie, a także monitorowanie dobrostanu zwierząt utrzymywanych w ośrodku.

    Dokonano również zmian dotyczących komisji etycznych, ich struktur i zadań tych komisji. Zachowany został jednak udział w procesie wydawania zgody na przeprowadzenie doświadczeń nie tylko specjalistów posiadających kompetencje w przeprowadzaniu doświadczeń, ale także przedstawicieli nauk humanistycznych i społecznych, członków organizacji społecznych, których statutowym celem działania jest ochrona zwierząt.

    W porównaniu do dotychczasowego został rozszerzony zakres informacji przekazywanych w ramach sprawozdań z przeprowadzonych doświadczeń, dzięki czemu społeczeństwo uzyska szerszy dostęp do informacji na temat prowadzonych w Polsce doświadczeń na zwierzętach.

    Obowiązkowym elementem oceny projektowanych doświadczeń będzie zbadanie przez komisję lokalną, czy są one przeprowadzone zgodnie z zasadami, a w szczególności to, czy planowane wyniki przeprowadzanych doświadczeń uzasadniają wykorzystanie w nich zwierząt. Lokalna komisja w ocenie retrospektywnej sprawdzać będzie także to, czy wnioski wynikające z przeprowadzonych doświadczeń mogą przyczynić się do dalszego wdrożenia zasad zastąpienia, ograniczenia i udoskonalenia.

    W celu zwiększenia ochrony zwierząt wykorzystywanych w procedurach w projektowanej ustawie wprowadza się obowiązek eliminowania bólu, cierpienia, dystresu lub trwałego uszkodzenia organizmu wykorzystywanych zwierząt podczas wykonywania procedury przez zastosowanie znieczulenia lub innych metod zmniejszających ból, cierpienie lub dystres. (Dzwonek)

    Podczas prac podkomisji prowadzono długą dyskusję z udziałem strony społecznej reprezentującej organizacje społeczne zajmujące się ochroną zwierząt, podczas której wniesiono 17 poprawek uwzględniających uwagi zainteresowanych. Pomocne w ustaleniu głównych punktów spornych stało się Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego, które było organizatorem spotkań, pani minister z organizacjami zdefiniowała osiem zagadnień budzących największe kontrowersje. Poprawki obejmujące zmiany w art. 5, 8, 12, 14, 16, 25, 30, 33, 34, 37, 45 i 47 pozwalają zapewnić bezpieczeństwo, być pewnym, iż poprawki te zmierzają w kierunku poprawy dobrostanu.

    Po zakończeniu pierwszego czytania posłowie zobowiązali się do przygotowania poprawek dotyczących pięciu obszarów budzących wątpliwości w obecnych zapisach. Niniejszym składam przygotowane poprawki w imieniu klubu Platformy Obywatelskiej.

    Biorąc pod uwagę trudną materię przedstawionej ustawy oraz wiele niepokojów społecznych związanych z jej procedowaniem, chcę wyraźnie podkreślić, iż podczas całego procesu legislacyjnego posłowie z pełną wrażliwością oraz odpowiedzialnością za tworzenie prawa brali pod uwagę i wprowadzali zmiany proponowane przez strony uczestniczące w dyskusji, stawiając sobie za główny cel i wartość nadrzędną dobro i ochronę zwierząt. Dziękuję. (Oklaski)