15 punkt porządku dziennego:

Sprawozdanie Komisji Kultury i Środków Przekazu o poselskich projektach uchwał w sprawie ustanowienia roku 2015 Rokiem Jana Długosza (druki nr 2747, 2817 i 2932).

Poseł Tadeusz Iwiński:

    Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Tak się stało, że komisja z dwóch projektów dwóch różnych klubów: Polskiego Stronnictwa Ludowego i Sprawiedliwej Polski stworzyła dobrą syntezę, projekt uchwały, który zasługuje na poparcie.

    Paradoksalnie, może nie mówiono o tym explicite przed chwilą, bodaj bardziej znani są, jakby potocznie, dwaj inni, wcześniejsi kronikarze. Jeden z nich to Gall Anonim, który żył na przełomie XI i XII w. Nikt nie wie, jakiej był narodowości, nawet nie było znane jego imię, biblioteki są pełne rozmaitych książek na ten temat. To on był i jest uważany za pierwszego polskiego kronikarza. Jak to się mówi czasem w historii i literaturze, to jest taka kwestia homerycka polskiej historii i literatury, że wszyscy badacze uznali go właśnie za tego pierwszego polskiego kronikarza, choć przecież nie pisał po polsku, a napisał ˝Kronikę polską˝. Drugi z nich to wspomniany Wincenty Kadłubek.

    Wydaje mi się, że Jan Długosz, który był jednym z trzech Janów - bo jego ojciec, wprawdzie nie z jedną żoną, miał 12 dzieci, co dzisiaj rzadko się zdarza - niewątpliwie najbardziej zdolnym, a także pracowitym. Był dyplomatą, duchownym, bo przecież był biskupem, odmówił pewnych godności, jeżeli chodzi o czeską Pragę, jakbyśmy dzisiaj powiedzieli. Był z jednej strony historiografem Kościoła katolickiego w Polsce, jako że napisał wiele żywotów biskupów polskich, ale z drugiej strony wspominane tutaj, napisane po łacinie dzieło, a więc ˝Roczniki, czyli Kroniki sławnego Królestwa Polskiego˝, napisał, czego nie dodano, poczynając od czasów bajecznych, jak on to nazywał, do roku 1480, w którym zmarł. Leży dzisiaj na Skałce i nie mówimy specjalnie o jego działaniach dyplomatycznych, o misjach zagranicznych ani o swoistej roli wychowawcy synów króla Kazimierza Jagiellończyka, ale to jego dzieło czy dzieła nie zostałyby w historii, gdyby nie miał wyjątkowego talentu literackiego. To przecież on pierwszy, a żył niedługo po bitwie pod Grunwaldem, zorientował się, że upłynęło od niej 20-30 lat, a nikt nic nie wie na temat tej bitwy. I to go skłoniło do tego typu działalności.

    Klub Poselski Sojusz Lewicy Demokratycznej w pełni popiera projekt zaproponowanej uchwały. Dziękuję. (Oklaski)