Strona którą oglądasz dotyczy poprzedniej kadencji sejmu. Aktualne informacje znajdziesz tutaj

15 punkt porządku dziennego:


Pytania w sprawach bieżących.


Poseł Magdalena Kochan:

    Dziękuję bardzo.

    Panie Marszałku! Panie Ministrze! Dokładnie tydzień temu obchodziliśmy 25. rocznicę uchwalenia Konwencji o prawach dziecka, najważniejszego dokumentu, który określa i chroni prawa pełnoprawnych, ale niepełnoletnich obywateli. Uchwała Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej ustanowiła 20 listopada ogólnopolskim dniem praw dziecka. Polska, nasz kraj, jako inicjator powstania i autor większości zapisów konwencji ma szczególny tytuł do ich wdrażania w życie i przestrzegania w codziennym stosowaniu prawa.

    W związku z powyższym chciałabym zapytać pana ministra: Jak prawa te realizowane są w procesie sądowym? Jaki wpływ na ochronę małoletnich uczestników postępowań ma przewlekłość procesów? Jak w praktyce realizowane jest zapisane w art. 72 naszej konstytucji i art. 12 konwencji prawo dziecka do wysłuchania? Z danych instytutu wymiaru sprawiedliwości, to badanie przeprowadziliście państwo w 2012 r., wynika, że jedynie 7% dzieci jest bezpośrednio wysłuchiwanych przez sąd. Czy i w jaki sposób ministerstwo zamierza wdrożyć zapisy konstytucyjnych i konwencyjnych praw dzieci w procesie sądowym?


15 punkt porządku dziennego:


Pytania w sprawach bieżących.


Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Sprawiedliwości Wojciech Hajduk:

    Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Spoczywający na Polsce obowiązek ochrony praw dziecka wynika bezpośrednio z art. 72 konstytucji, a także z ratyfikowanych przez Polskę umów międzynarodowych, w tym Konwencji ONZ o prawach dziecka. We wszelkich działaniach podejmowanych przez organy wymiaru sprawiedliwości należy kierować się przede wszystkim dobrem dziecka i koniecznością zabezpieczenia jego interesów. Zasadę tę zawarto w art. 3 przywoływanej konwencji, a także w aktach prawa krajowego, by wskazać tylko Kodeks rodzinny i opiekuńczy, który podjęcie konkretnej decyzji przez sąd jasno uzależnia od tego, czy przemawia za tym dobro dziecka. Dobro dziecka winno zatem determinować wszelkie decyzje sądu. Ministerstwo Sprawiedliwości podejmuje działania w celu realizacji tej klauzuli, zarówno na gruncie przepisów prawa, jak i w praktyce. Dowodem tego są zmiany legislacyjne wprowadzone w ostatnim czasie.

    Odnosząc się do pytania dotyczącego wysłuchiwania dzieci w procedurze cywilnej, chcę wskazać, że art. 72 ust. 3 polskiej konstytucji stanowi, że w toku ustalania praw dziecka organy władzy publicznej oraz osoby odpowiedzialne za dziecko są obowiązane do wysłuchania i w miarę możliwości uwzględnienia zdania dziecka. Podobne obowiązki nakłada Konwencja o prawach dziecka w art. 12. Przepisy te są konkretyzowane przez przepisy Kodeksu postępowania cywilnego i Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego.

    Problem praktyki stosowania tych przepisów został dostrzeżony przez Ministerstwo Sprawiedliwości. Zwrócił na to uwagę także rzecznik praw dziecka w wystąpieniu do ministra sprawiedliwości z września br., w którym podkreślił, że wysłuchanie zdania dziecka przez sąd w postępowaniach cywilnych, w szczególności rozwodowych i ściśle opiekuńczych, następuje rzadko i że warunki takiego wysłuchania nie są określone. W opinii rzecznika zasadne byłoby wykorzystanie do tych czynności przyjaznych pokoi przesłuchań.

    W chwili obecnej kwestie te poddawane są przez ministerstwo analizie pod kątem zarówno ewentualnej konieczności zmian legislacyjnych, jak i działań skierowanych na zmianę praktyki sądowej. W szczególności rozważane jest podjęcie kroków na rzecz częstszego wykorzystywania w procesach cywilnych przyjaznych pokoi przesłuchań. W tym celu ministerstwo zwróciło się do prezesów sądów apelacyjnych z prośbą o zapoznanie sędziów orzekających w sprawach rodzinnych z postulatami rzecznika dotyczącymi wysłuchiwania dzieci.

    Zagadnienie obowiązku wysłuchania dzieci jest przedmiotem szkoleń dla sędziów, a aktualny program aplikacji sędziowskiej przewiduje w ramach zajęć z zakresu prawa rodzinnego np. symulację rozprawy w sprawie rodzinnej, w trakcie której następuje wysłuchanie małoletniego. Zajęcia te obejmują także spotkania ze specjalistami z biura rzecznika praw dziecka, psychologami, pedagogami z rodzinnych ośrodków diagnostyczno-konsultacyjnych.

    Po zakończeniu prac analitycznych w ministerstwie rozważone zostaną ewentualne dalsze działania szkoleniowe.

    Przechodząc do problematyki prawa karnego, podkreślić należy nowelizację Kodeksu postępowania karnego z 27 stycznia br., która istotnie rozszerzyła zakres ochrony małoletnich, pokrzywdzonych i świadków przestępstw przed powtórną wiktymizacją podczas ich przesłuchań. Zakres przepisów gwarantujących szczególną ochronę został rozbudowany i objął dodatkowe kategorie przestępstw, a także pozwolił na ich stosowanie wobec dzieci pokrzywdzonych do lat 18 oraz niektórych dorosłych.

    Dzięki tym zmianom większa liczba osób szczególnie wrażliwych będzie przesłuchiwana w miarę możliwości jednokrotnie w specjalnych, przyjaznych warunkach. Ich zeznania będą nagrywane, a podczas rozprawy głównej jedynie odtwarzane. Przesłuchania te odbywać się mają w specjalnie przystosowanym pomieszczeniu na terenie sądu lub poza jego siedzibą. Zmiany legislacyjne nałożyły na prezesów sądów obowiązek zapewnienia, by na terenie właściwości ich sądów istniał przynajmniej jeden przyjazny pokój przesłuchań, który spełniał będzie najwyższe określone rozporządzeniem ministra sprawiedliwości wymagania. Zmiany Kodeksu postępowania karnego wyznaczają prezesom sądów terminy dostosowania pomieszczeń do określonych warunków. W myśl ustawy pomieszczenia wyposażyć należy w urządzenia audio-video do 27 stycznia 2015 r., a wszelkie dalsze przygotowania powinny zostać zakończone 6 miesięcy później, a więc do 27 lipca 2015 r. Również 27 stycznia br. weszło w życie wspomniane wyżej rozporządzenie ministra sprawiedliwości z 18 grudnia 2013 r. w sprawie sposobu przygotowania przesłuchania przeprowadzanego w trybie określonym w art. 185a-185c Kodeksu postępowania karnego, które określa zarówno sposób przygotowania przesłuchania szczególnych grup pokrzywdzonych, jak i warunki, jakim powinny odpowiadać pomieszczenia przeznaczone do przesłuchań. Przepisy te wdrożono w toku implementacji przepisów prawa unijnego.

    Należy tu wspomnieć, że Ministerstwo Sprawiedliwości już w kwietniu 2007 r. przystąpiło do Koalicji na rzecz Przyjaznego Przesłuchiwania Dzieci zawiązanej z inicjatywy Fundacji Dzieci Niczyje. Ideą koalicji jest zapewnienie ochrony w postępowaniu karnym dzieciom ofiarom i świadkom przestępstw poprzez propagowanie i wprowadzanie w życie zasad przesłuchiwania w przyjaznych dla nich warunkach przez osoby z odpowiednimi kompetencjami. W tym zakresie wypracowane zostały standardy, które winny spełniać pomieszczenia, w jakich może nastąpić przesłuchanie dziecka, a także standardy przesłuchań małoletnich świadków. Standardy te w formie rekomendacji Ministerstwa Sprawiedliwości zostały przesłane do wszystkich sądów i prokuratur w 2007 r. i w 2010 r., następnie zostały włączone do rozporządzenia ministra sprawiedliwości.

    W Polsce istnieje ponad 400 przyjaznych miejsc przesłuchań znajdujących się w różnych instytucjach. Pokojom tym mogą być przyznawane certyfikaty potwierdzające, że dane pomieszczenie spełnia wymagane standardy. Do tej pory przyznano 86 takich (Dzwonek) certyfikatów. Uruchomiono specjalną infolinię przeznaczoną na to przez Fundację Dzieci Niczyje, gdzie można zyskać szczegółową informację o wymogach dla przyjaznego miejsca przesłuchań. Informacje na temat takich miejsc dostępne są na stronach internetowych ministerstwa i fundacji. Ministerstwo wspólnie z fundacją zorganizowało spotkania dla podmiotów prowadzących przyjazne miejsca przesłuchań, dla prezesów sądów okręgowych, których celem było ułatwienie współpracy między tymi podmiotami, pomoc w spełnieniu obowiązku nałożonego przez nowelizację Kodeksu postępowania karnego.

    Odnosząc się do zagadnienia długości trwania postępowań, chciałbym wskazać, że zdajemy sobie sprawę, że przewlekłość dotyczy również postępowań z udziałem dzieci. Problem sprawności postępowań jest przedmiotem szczególnego zainteresowania i aktywności ministerstwa. Działania ministra w tym zakresie prezentowano na forum Sejmu wielokrotnie. Wiele z nich dzięki poparciu państwa posłów się powiodło. Ministerstwo Sprawiedliwości przeanalizowało dane statystyczne dotyczące długości postępowań w najczęstszych sprawach cywilnych z udziałem dzieci. Wynika z nich, że średni czas trwania postępowania w sprawach o rozwód wyniósł w 2010 r. 6 miesięcy 15 dni, w kolejnym roku - 6 miesięcy 15 dni, w 2012 r. - 6 miesięcy 18 dni. Jeżeli chodzi o sprawy o separację, to ich czas trwania wynosił w 2010 r. 6 miesięcy 27 dni, w 2011 r. - 6 miesięcy 21 dni i w 2012 r. - 6 miesięcy i 18 dni.

    Wicemarszałek Marek Kuchciński:

    Panie ministrze, będzie pan miał jeszcze możliwość przedstawienia wypowiedzi dodatkowej. Już prawie 1,5 minuty minęło.

    Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Sprawiedliwości Wojciech Hajduk:

    Już.

    Chciałbym wskazać, że jeżeli chodzi o pozostałe kategorie spraw z udziałem dzieci, to trwają one zdecydowanie krócej niż te, o których przed chwilą wspomniałem. Bardzo dziękuję.


15 punkt porządku dziennego:


Pytania w sprawach bieżących.


Poseł Renata Zaremba:

    Dziękuję, panie marszałku.

    Panie ministrze, Konwencja o prawach dziecka została przyjęta przez 193 państwa, jest więc dokumentem uznanym prawie na całym świecie. Jest coraz więcej dzieci, których rodzice pochodzą z dwóch różnych krajów. W przypadku rozpadu takiej rodziny lub związku, który nie był sformalizowany, niejednokrotnie dochodzi do tragedii. Dzieci są porywane to przez jednego, to przez drugiego rodzica, stając się zakładnikami, o których dobru tak naprawdę myśli się na samym końcu. W związku z tym chcę zapytać: Jak Konwencja o prawach dziecka wpływa na procedury sądowe na poziomie międzynarodowym i jak w praktyce wygląda współpraca między sądami w przypadkach, o których wspomniałam? Tych przypadków mamy coraz więcej. Z własnego doświadczenia - zresztą zgłaszałam się do państwa również wielokrotnie o pomoc - wiem, że przynajmniej niektóre sądy w Polsce (Dzwonek) kompletnie nie współpracują z sądami np. w Niemczech czy w innych krajach Unii Europejskiej. Bardzo proszę o odpowiedź.


15 punkt porządku dziennego:


Pytania w sprawach bieżących.


Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Sprawiedliwości Wojciech Hajduk:

    Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Trudno mi się odnieść do tego pytania. To jest pytanie szczegółowe, dotyczące poszczególnych postępowań sądowych. Według mojej wiedzy w tym zakresie Polska, polskie sądy mają już jakieś doświadczenia, nawet całkiem znaczne, bo te sprawy się pojawiają, coraz częściej występują. Przepływ ludności pomiędzy państwami jest coraz większy, więc mają one miejsce. Trudno mi powiedzieć, jaki jest tu wpływ na czas trwania postępowań w aspekcie międzynarodowym i jak rzeczywiście realizowane jest to przez polskie sądy. W tym zakresie proponuję, by minister udzielił odpowiedzi na piśmie. W każdym razie według mojej wiedzy postępowania o uprowadzenie dziecka zawsze były traktowane przez sądy priorytetowo, gdyż są to jedne z najważniejszych spraw, jakie sobie można wyobrazić, w polskiej procedurze cywilnej. Dziękuję bardzo. (Oklaski)



Magdalena Kochan i Renata Zaremba - pytanie z 27 listopada 2014 r.


324 wyświetleń




Zobacz także:



Poseł Magdalena Kochan - Wystąpienie z dnia 07 lipca 2015 roku.
Posiedzenie Sejmu RP nr 96 Sprawozdanie Komisji o poselskim projekcie ustawy o zmianie ustawy –...

Opubilkował videosejm.pl
Brak komentarzy

Poseł Magdalena Kochan - Wystąpienie z dnia 07 lipca 2015 roku.
Posiedzenie Sejmu RP nr 96 Sprawozdanie Komisji o poselskim projekcie ustawy o zmianie ustawy o...

Opubilkował videosejm.pl
Brak komentarzy

Poseł Magdalena Kochan - Wystąpienie z dnia 07 lipca 2015 roku.
Posiedzenie Sejmu RP nr 96 Sprawozdanie Komisji o poselskim projekcie ustawy o zmianie ustawy o...

Opubilkował videosejm.pl
Brak komentarzy

Poseł Magdalena Kochan - Wystąpienie z dnia 23 lipca 2015 roku.
Posiedzenie Sejmu RP nr 97 Sprawozdanie Komisji o komisyjnym projekcie ustawy o zmianie Kodeksu...

Opubilkował videosejm.pl
Brak komentarzy

Poseł Magdalena Kochan - Wystąpienie z dnia 23 lipca 2015 roku.
Posiedzenie Sejmu RP nr 97 Sprawozdanie Komisji o komisyjnym projekcie ustawy o zmianie Kodeksu...

Opubilkował videosejm.pl
Brak komentarzy

Poseł Magdalena Kochan - Wystąpienie z dnia 04 sierpnia 2015 roku.
Posiedzenie Sejmu RP nr 98 Sprawozdanie Komisji o poselskim projekcie ustawy o zmianie ustawy o...

Opubilkował videosejm.pl
Brak komentarzy

Poseł Magdalena Kochan - Wystąpienie z dnia 05 sierpnia 2015 roku.
Posiedzenie Sejmu RP nr 98 Sprawozdanie Komisji o uchwale Senatu w sprawie ustawy o opiniodawczych...

Opubilkował videosejm.pl
Brak komentarzy

Poseł Magdalena Kochan - Wystąpienie z dnia 05 sierpnia 2015 roku.
Posiedzenie Sejmu RP nr 98 Sprawozdanie Komisji o poselskim projekcie ustawy o zmianie ustawy o...

Opubilkował videosejm.pl
Brak komentarzy

Poseł Magdalena Kochan - Wystąpienie z dnia 23 września 2015 roku.
Posiedzenie Sejmu RP nr 101 Sprawozdanie Komisji o poselskim projekcie ustawy o zmianie ustawy o...

Opubilkował videosejm.pl
Brak komentarzy