12 punkt porządku dziennego:

Pierwsze czytanie poselskiego projektu ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz innych ustaw (druk nr 2541).

Poseł Maria Małgorzata Janyska:

    Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! W funkcjonowaniu gospodarki oraz działaniu na rzecz rozwoju gospodarczego bardzo ważne jest stwarzanie warunków do inwestowania i do tworzenia miejsc pracy. W tym kontekście ogromne znaczenie ma aktywizacja zawodowa, a więc również pobudzanie indywidualnej aktywności zawodowej w różnych formach, w tym także na własny rachunek. Jednakże dla wielu osób fizycznych podjęcie decyzji o pracy na własny rachunek jest wciąż trudne z uwagi na kumulację wielu ryzyk, zwłaszcza w początkowym okresie działalności gospodarczej. Wspomnę tu o takich ryzykach dotyczących choćby warunków pozyskania kapitału, zidentyfikowania i zbudowania rynku odbiorców, zidentyfikowania potencjalnych kosztów działalności, sporządzania rachunków tych kosztów, w tym również wymaganych danin publicznych. Nie wolno zapominać również o tym, że obok tych ryzyk, które są, jak powiedziałam, najbardziej skumulowane na początku działalności, istnieje jeszcze to, że w podjęcie tej działalności trzeba włożyć ogromny wysiłek organizacyjny. Stąd wiele osób, które mogłyby być potencjalnymi przedsiębiorcami, nie podejmuje tejże działalności, bojąc się kumulacji ryzyk, o których wspomniałam, i spraw z tym związanych. Ten argument przeważa także, jeżeli chodzi o grupy osób, które cechują się zagrożeniem bezrobociem, a także niskim stopniem aktywności zawodowej. Są to głównie grupy osób młodych, absolwentów uczelni, absolwentów szkół, a także osób bezrobotnych z grupy wiekowej 50+.

    W związku z tym, aby poprawić tę sytuację, przedłożony został Wysokiej Izbie projekt poselski zawarty w druku nr 2541 autorstwa posła, dziś już europosła, Adama Szejnfelda, który od lat skutecznie pracuje na rzecz swobody, uproszczeń i elastyczności w prowadzeniu działalności gospodarczej. Projekt z druku nr 2541 ma na celu zwiększenie, a w wielu przypadkach nawet pobudzenie zainteresowania działalnością gospodarczą na własny rachunek, zawiera rozwiązania w zakresie udzielania wsparcia nowo powstającym podmiotom w formie zmniejszenia obciążeń publicznoprawnych, które to wsparcie oparte jest na zasadzie dobrowolności i wariantowości korzystania z niego.

    W tym miejscu chcę szczególnie podkreślić tę wariantowość korzystania oraz dobrowolność. Potencjalny beneficjent propozycji zawartych w projekcie może, a nie musi z nich korzystać, a ponadto może wybrać, z którego narzędzia chce skorzystać. Jest to rozwiązanie uniwersalne, pozwalające na dokonanie wyboru w zależności od oceny własnej sytuacji.

    Szanowni Państwo! Ten projekt ustawy to jest swoisty pakiet startowy, który przewiduje dwa rozwiązania w dwóch obszarach: wakacje ubezpieczeniowe oraz kredyt podatkowy w pierwszym okresie po zarejestrowaniu działalności gospodarczej. Warto również wspomnieć, że ten pakiet to kolejna propozycja dopełniająca system narzędzi wprowadzanych skutecznie przez rząd w ostatnich latach, mających wzmocnić, jeśli chodzi o osiąganie bieżącej płynności finansowej oraz wysiłki inwestycyjne, istniejące, ale także powstające firmy z sektora małych i średnich przedsiębiorstw. Dla przypomnienia wymienię choćby kilka narzędzi, które są już skutecznie wprowadzone i sprawdzone. Są to m.in. poręczenia kredytowe i gwarancje de minimis, tzw. kasowy VAT, skrócone terminy zapłaty w transakcjach między podmiotami, ułatwienia rachunkowe dla małych firm, uproszczenia księgowości, ulga inwestycyjna dla małych firm, skrócenie terminu zwrotu VAT czy kredyt pod zwrot podatku VAT.

    Jak już wspomniałam, projekt dotyczy dwóch obszarów działalności. Pierwszy z nich to ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne, a drugi to podatki dochodowe. W zakresie ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego proponuje się wprowadzenie tzw. wakacji ubezpieczeniowych, które mają polegać na tym, że będzie opóźniony moment powstania obowiązku objęcia tymi ubezpieczeniami osób rozpoczynających działalność gospodarczą. Natomiast w zakresie obszarów podatków dochodowych nastąpi, proponowana w projekcie, zmiana dotycząca kredytu podatkowego. Instytucja kredytu podatkowego istnieje w prawodawstwie polskim od wczesnych lat dwutysięcznych, ale jest tak skonstruowana, że trzeba spełnić wiele dość trudnych warunków, aby można było z niej skorzystać. W efekcie jest to instytucja martwa, o niezwykle znikomym stopniu wykorzystania do tej pory. Stąd proponowane zmiany.

    Szanowni Państwo! W uzasadnieniu projektu są bardzo szczegółowo opisane wszystkie propozycje i zmiany konkretnych przepisów. Skupię się na podaniu zasadniczych różnic między prawem dotychczasowym a tym, co proponujemy przeanalizować i wprowadzić.

    Zacznę od pierwszego obszaru, czyli ubezpieczeń społecznych i ubezpieczeń zdrowotnych. Jak już powiedziałam, w projekcie znajdują się propozycje wakacji od tychże ubezpieczeń i zmiana momentu objęcia ubezpieczeniem społecznym. Dzisiaj mamy taki stan prawny, który powoduje, że od momentu rozpoczęcia działalności gospodarczej każdy objęty jest systemem ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego i obowiązkiem płatności odpowiednich składek. Proponujemy, aby ten termin przesunąć na okres powyżej sześciu miesięcy od momentu rozpoczęcia działalności gospodarczej i żeby odnieść go do precyzyjnie określonej kategorii przedsiębiorców. Mianowicie proponujemy, aby były to wyłącznie osoby fizyczne wykonujące działalność gospodarczą jednoosobowo albo w ramach umowy spółki cywilnej, czyli generalnie osoby fizyczne wykonujące we własnym imieniu działalność gospodarczą.

    Proponujemy także, aby w kolejnych miesiącach następujących po wakacjach ubezpieczeniowych obowiązkowa płatność składki była również obliczana według progu innego niż do tej pory. Obecnie stosowany próg to jest minimum 30% kwoty minimalnego wynagrodzenia. Proponujemy, aby obniżyć to do 20% i aby bieg tego 24-miesięcznego terminu, w którym może być opłacana składka od niższego wymiaru, rozpoczynał się po upływie okresu 6-miesięcznych wakacji ubezpieczeniowych. Oczywiście wskazujemy również przypadki wyłączenia z możliwości skorzystania z tego wsparcia w zależności od różnych sytuacji.

    Proponujemy również w tym zakresie zmiany, tak aby nie były tym objęte osoby, które w ciągu ostatnich 36 miesięcy prowadziły działalność gospodarczą - w obecnym stanie prawnym jest to 60 miesięcy - a także by nie obejmować tym wsparciem osób, które w okresie pierwszych 24 miesięcy kalendarzowych swojej działalności gospodarczej wykonują ją wyłącznie na rzecz byłego pracodawcy, z którym były związane stosunkiem pracy lub spółdzielczym stosunkiem pracy, i wykonują czynności wchodzące w zakres tego stosunku pracy.

    Szanowni państwo, dodajemy również to, o czym powiedziałam na początku w kwestii dobrowolności - przedsiębiorcy w okresie wakacji ubezpieczeniowych przysługuje możliwość objęcia go ubezpieczeniami społecznymi na zasadzie dobrowolności. Tak jak wspomniałam, w zależności od oceny własnej sytuacji i oceny tego, czego się spodziewają przedsiębiorcy, w jakim kierunku chcą kształtować swoją działalność, mają taką możliwość, jeśli chcą oczywiście być objęci tym ubezpieczeniem. Jeśli chodzi o ubezpieczenie zdrowotne, to w zasadzie są to przeniesione konsekwencje zmian w ubezpieczeniach społecznych, ponieważ obowiązek opłacania danin z tego tytułu występuje adekwatnie do określonego w ubezpieczeniach społecznych.

    Narzędzia z drugiego obszaru, tzw. kredytu podatkowego, są następujące. Również proponujemy przesunięcie terminu rozpoczęcia korzystania z tego zwolnienia, przesunięcie w sensie pozytywnym dla danego przedsiębiorcy, ponieważ, jak już wspomniałam, odnośnie do dotychczasowej instytucji kredytowej przewidywano, że może z niej skorzystać przedsiębiorca, który w okresie roku od rozpoczęcia działalności co najmniej 10 miesięcy już ją prowadził - wówczas dopiero w następnym roku mógł skorzystać z tej instytucji - natomiast jeśli był to okres krótszy niż 10 miesięcy, wówczas kolejne dwa lata dzieliły go od możliwości skorzystania z tego kredytu. W tym zakresie proponujemy, aby moment rozpoczęcia działalności gospodarczej był momentem rozpoczęcia korzystania z kredytu podatkowego, czyli momentem, od którego przedsiębiorca może nie uiszczać na bieżąco należnych miesięcznych składek na podatek dochodowy. Jest to absolutnie logiczne, ponieważ, tak jak powiedzieliśmy, na starcie działalności gospodarczej jest potrzebne wzmocnienie kapitałem bieżącej płynności finansowej. Proponujemy również, aby wydłużyć do pełnych 2 lat podatkowych, licząc od rozpoczęcia prowadzenia działalności gospodarczej, okres możliwości korzystania z tego kredytu. Proponujemy również, aby okres, od którego uzależnione było stosowanie w ogóle do podmiotu tego kredytu, w sensie prowadzenia wcześniej działalności gospodarczej, skrócić z 3 do 2 lat, a także ujednolicić zasady stosowania instytucji kredytu podatkowego we wszystkich ustawach podatkowych, mianowicie w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawie o podatku dochodowym od osób prawnych oraz ustawie o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne.

    Kolejna bardzo istotna zmiana w ocenie projektodawców to wprowadzenie możliwości rozliczania w okresie korzystania ze zwolnienia poniesionej w tym czasie straty podatkowej w pełnej wysokości, nie tak, jak do tej pory, w kolejnych 5 latach i w 50%, ponieważ właśnie na wstępie działalności gospodarczej z reguły przychody nie kompensują w pełni ponoszonych kosztów i jest absolutnie logiczne i normalne, że w tym okresie może powstawać strata. Ponieważ chcemy wzmocnić przedsiębiorców na początku ich działalności, tak żeby w kolejnych latach mogli stabilnie i dobrze funkcjonować, za jak najbardziej logiczne rozwiązanie uznaliśmy możliwość rozliczenia tej straty. Oczywiście tutaj również są wyłączenia w stosunku do niektórych podmiotów skutkujące tym, że nie mogą one skorzystać z kredytu podatkowego. Mianowicie jest tak w przypadku zagrożenia likwidacją, przeprowadzenia tej likwidacji czy ogłoszenia upadłości przedsiębiorcy.

    Szanowni państwo, ten projekt bezsprzecznie zawiera pozytywne rozwiązania sprzyjające decyzji o podejmowaniu działalności gospodarczej na własny rachunek i jest oczekiwany przez środowiska potencjalnych przedsiębiorców, zwłaszcza przez grupy, które również wymieniłam na początku, zagrożone bezrobociem, osoby młode, absolwentów uczelni i osoby z grupy wiekowej 50+. Rozwiązania zaproponowane w projekcie są rozwiązaniami trwałymi, systemowymi i nie stanowią uszczerbku dla budżetu państwa czy budżetu samorządów, gdyż dzisiaj te budżety finansują świadczenia dla osób pozostających bez pracy i świadczenia wzmacniające aktywizację tych osób, a więc tak naprawdę są obarczone wydatkami, natomiast po okresie wakacji ubezpieczeniowych i kredytu podatkowego te budżety będą zasilane daninami publicznymi, których dzisiaj de facto nie ma, a mogłyby one funkcjonować.

    Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Rozwiązania zawarte w projekcie wzmacniają fundament demokratycznego państwa, państwa przyjaznego aktywności osobistej i zawodowej obywateli. Dziękuję bardzo. (Oklaski)