35, 36 i 37 punkt porządku dziennego:

  35. Sprawozdanie Komisji Zdrowia o rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych oraz niektórych innych ustaw (druki nr 2505 i 2589).
  36. Sprawozdanie Komisji Zdrowia o rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy o zawodach pielęgniarki i położnej oraz niektórych innych ustaw (druki nr 2504 i 2588).
  37. Sprawozdanie Komisji Zdrowia o rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy o konsultantach w ochronie zdrowia (druki nr 2503 i 2587).

Poseł Czesław Hoc:

    Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoki Sejmie! Szanowni Przedstawiciele Samorządu Lekarskiego oraz Samorządu Pielęgniarek i Położnych! Mam zaszczyt przedstawić stanowisko Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość w sprawie rządowych projektów ustaw: o zmianie ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych oraz niektórych innych ustaw, druk nr 2505, o zmianie ustawy o zawodach pielęgniarki i położnej oraz niektórych innych ustaw, druk nr 2504, oraz o zmianie ustawy o konsultantach w ochronie zdrowia, druk nr 2503.

    W tempie błyskawicznym, bowiem w ciągu jednego dnia, od godzin popołudniowych do późnych godzin nocnych, choć rząd PO-PSL miał na to 7 lat, a minister Arłukowicz ponad 2,5 roku, procedowano nad ważnymi i długo oczekiwanymi projektami wyżej wymienionych ustaw. Ustawy te były długo wyczekiwane, nade wszystko przez pacjentów, ale także przez lekarzy oraz pielęgniarki i położne, bo niosą nadzieję na zapewnienie standardów w leczeniu onkologicznym i na skrócenie dramatycznych kolejek do świadczeń opieki zdrowotnej w rodzaju specjalistycznej opieki ambulatoryjnej i niektórych świadczeń szpitalnych. Uświadomiliśmy sobie, że każdego roku ok. 150 tys. Polaków dowiaduje się, że ma raka, a ponad 90 tys. z nich co roku umiera - według Światowej Organizacji Zdrowia w naszym kraju na raka umiera 57 osób dziennie - a nadto, że w polskich przychodniach od godzin nocnych ludzie ustawiają się w kilkusetmetrowych kolejkach, by zapisać się do niektórych specjalistów, więc szczerze oczekiwaliśmy, że te projekty ustaw przyniosą konkrety i realną nadzieję na poprawę. Czy tak się stało? Nie. Klub Parlamentarny Prawo i Sprawiedliwość, mając jednak na względzie wagę problemu, autentyczną troskę o zapewnienie Polakom poczucia bezpieczeństwa zdrowotnego oraz dbałość o los pracowników służby zdrowia, nie będzie przeciwny przyjęciu tych ustaw. Nie będziemy, nie chcemy przeszkadzać, ale też nie bierzemy odpowiedzialności za negatywne skutki tych zmian. Jednocześnie przedstawiamy bardzo konkretną argumentację w nadziei, że większość koalicyjna po pogłębionej refleksji i analizie dokona pozytywnych i oczekiwanych zmian tych ustaw.

    Jeżeli chodzi o pierwszą kwestię, czyli finansowanie w ramach tzw. pakietu onkologicznego i pakietu kolejkowego, to w żadnym razie nie może nas uspokoić zapewnienie ministra Arłukowicza, że realokacja i alokacja środków w systemie zapewni efektywne realizowanie pakietów, tym bardziej że zapoznaliśmy się już z projektem planu finansowego Narodowego Funduszu Zdrowia na rok 2015. Prognoza jest fatalna. Oto w odniesieniu do trzech rodzajów świadczeń, fundamentów zmian w tzw. pakiecie onkologicznym i pakiecie kolejkowym, jeżeli porówna się projekt planu na rok 2015 do wykonania planu za rok 2014, nie wliczając w to ewentualnego uruchomienia środków z rezerwy migracyjnej, ukazuje się dramatyczne załamanie finansowania. Środków na lecznictwo szpitalne jest mniej o 1410 mln zł: poziom obniżono z 29 852 mln zł, jeżeli chodzi o wykonanie w roku 2014, do 28 441 mln zł w planie na rok 2015. Środków na ambulatoryjną opiekę specjalistyczną jest mniej o 31 440 tys. zł - odpowiednio: z 5313 mln zł do 5287 mln zł. Środków na chemioterapię jest mniej o ok. 30 mln zł. W dziale refundacji leków środki na rok 2015 zmniejszono aż o 374 mln zł. Jak można poważnie planować poprawę w ramach tzw. pakietów, skoro zmniejsza się środki na te rodzaje świadczeń, które mają być ich niejako beneficjentami, a fakt zmniejszenia o tak poważną kwotę kosztów refundacji leków na rok 2015 rodzi wielki niepokój w aspekcie braku środków na nowoczesne, innowacyjne leki w chemioterapii, a także każe przypuszczać, że w roku 2015 już co trzeci pacjent odejdzie od okienka aptecznego, bo nie będzie go stać na wykup leków.

    (Poseł Jarosław Katulski: To nie dotyczy projektów ustaw, panie pośle.)

    Co prawda, w planie finansowym na rok 2015 środki na podstawową opiekę zdrowotną zwiększa się o 84 mln zł, czyli o 1,1%, ale w obliczu zwiększenia kompetencji, obowiązku kierowania na niektóre specjalistyczne badania laboratoryjne i zwiększenia biurokracji, jeżeli chodzi o lekarzy POZ, ta pomoc finansowa jest znikoma.

    Dodatkowo wspomnę, że środki na lecznictwo uzdrowiskowe, i tak skromnie finansowane, w roku 2015 zmniejszono aż o 14 mln zł. Rząd PO i PSL zapewne wyszedł z założenia, że Polacy do 67. roku życia mają tylko pracować, a nie tracić czas na zabiegi balneologiczne.

    Drugą kwestię stanowi przekazanie finansowania procedur wysoko specjalistycznych z budżetu Ministerstwa Zdrowia do Narodowego Funduszu Zdrowia. Dotąd nielimitowane, finansowane przez Ministerstwo Zdrowia procedury wysokospecjalistyczne, m. in. transplantacje serca, płuc i wątroby, operacje z zakresu kardiochirurgii dziecięcej, przeszczepianie komórek wysp trzustkowych, przezskórne wszczepianie zastawek serca, a więc zabiegi ratujące życie, niemające alternatywy, jeśli chodzi o terapię, wykonywane tylko w ośrodkach o najwyższym stopniu referencyjności przez najwyższej klasy profesjonalistów wyposażonych w najnowocześniejszy sprzęt medyczny - po przekazaniu ich do Narodowego Funduszu Zdrowia będą zagrożone i reglamentowane.

    Oto pisemna opinia autorytetów naukowych Klubu Kardiochirurgów Polskich, kardiologów dziecięcych i innych: Przekazanie finansowania jest szkodliwe i niebezpieczne. Dokonano tego pomimo jednoznacznej negatywnej opinii. Ta zmiana jest niezwykle groźna, dojdzie do drastycznego wydłużenia kolejek oczekujących w zakresie kardiochirurgii dziecięcej. Nastąpi spadek liczby procedur nawet o połowę. W odniesieniu do operacji serca u dzieci i transplantologii będzie to oznaczało istotną śmiertelność w kolejkach oczekujących, zagrożenia transplantologii serca, płuc i wątroby.

    Trzecia kwestia to wymóg skierowania do specjalisty okulisty i dermatologa. Nie widzimy potrzeb, by wizyta u specjalisty okulisty i dermatologa wymagała skierowana od lekarza podstawowej opieki zdrowotnej. Skrócenie kolejek poprzez taki manewr nie jest ani celowe, ani praktyczne. Wręcz niejednokrotnie jst krępujące, jeśli chodzi o wizyty u dermatologa. Ponadto nadmiernie obciąży lekarzy POZ. W praktyce takie rozwiązanie spowoduje to, że pacjent będzie musiał ustawić się teraz w dwóch kolejkach: do lekarza podstawowej opieki zdrowotnej i lekarza specjalisty.

    Nieokreślone, niespójne i niepokojące są działania wobec Narodowego Funduszu Zdrowia. Minister zdrowia będzie powoływał i odwoływał według tego projektu ustawy prezesa funduszu, zastępców prezesa funduszu, członków rady funduszu, dyrektorów oddziałów wojewódzkich funduszu a nawet członków rad oddziałów wojewódzkich funduszu. To wszystko w sytuacji, gdy jeszcze w marcu 2013 r. minister Arłukowicz zapowiedział likwidację centrali Narodowego Funduszu Zdrowia, przekazanie kompetencji i samodzielności wojewódzkim funduszom oraz powołanie urzędu ubezpieczeń zdrowotnych. Zatem minister tworzy nieokreślony byt: z jednej strony nibyniezależnego jedynego monopolistę jako płatnika, z drugiej zaś - w pełni kontrolowanego i uzależnionego od ministra. Nie ma przesłanek, by twierdzić, że czyni to dla dobra pacjentów.

    Wiele jest jeszcze innych zagrożeń i nieprawidłowości, ale widzę, że jest skrócony czas, myślę więc, że przejdę do innej ustawy. Jeśli chodzi o ustawę o pielęgniarkach i położnych, to doceniamy zasadniczy cel rozszerzenia uprawnień pielęgniarek i położnych w postaci samodzielnego ordynowania leków, wypisania recepty z wyłączeniem leków zawierających substancje bardzo silnie działające, środków odurzających, substancji psychotropowych, ordynowania wyrobów medycznych oraz kierowania na wykonanie określonych badań diagnostycznych. Konstatujemy także fakt, że przyznanie lekarzom określonych kompetencji nie oznacza, że podobne kompetencje nie mogą być przyznane osobom wykonującym inne zawody, tym bardziej pielęgniarkom i położnym legitymującym się wysokimi kwalifikacjami. Z drugiej strony wsłuchujemy się w opinie samych pielęgniarek i położnych oraz w opinie prawne z Biura Analiz Sejmowych. Przykra i całkowicie niedozwolona jest praktyka Ministerstwa Zdrowia w zakresie tworzenia kolejnego aktu prawnego bez jakiegokolwiek współdziałania z samorządem zawodowym. W stanowisku Naczelnej Rady Pielęgniarek i Położnych, stanowisku Zarządu Krajowego Ogólnopolskiego Związku Zawodowego Pielęgniarek i Położnych zawarty jest sprzeciw wobec nałożenia nowych obowiązków bez mechanizmu wzrostu wynagrodzeń pielęgniarek i położnych, braku zapewnienia środków obowiązkowego szkolenia oraz braku wewnętrznego oraz próby wewnętrznego różnicowania tej grupy zawodowej. Zwraca się też uwagę na brak regulacji prawnych w zakresie kompetencji i odpowiedzialności zawodowej, a także brak stosownych rozporządzeń.

    Podobnie w opiniach prawnych Biura Analiz Sejmowych jest zdecydowane wskazanie na brak przepisów w projekcie ustawy, jeśli chodzi o zasady rozwiązywania sporów kompetencyjnych i odpowiedzialności zawodowej. Eksperci podkreślają także, że rząd, proponując nowe przepisy ustawowe zwiększające uprawnienia części pielęgniarek, powinien zgodnie z regułami zasad techniki prawodawczej określić w formie rozporządzenia zakres świadczeń wykonywanych samodzielnie przez pielęgniarki i położne. Tego nie uczynił. Podkreślono niedostosowanie obecnych programów kształcenia pielęgniarek i położnych do proponowanego rozszerzenia uprawnień. Możliwość przeprowadzenia i zakończenia odpowiednich kursów do 2016 r. czy też zmiany w programach kształcenia na studiach wyższych pielęgniarek jest mało prawdopodobna.

    Ponadto opinia prawna wskazuje, iż takie zmiany muszą następować ewolucyjnie, tak w procesie podnoszenia kwalifikacji, jak i uregulowań prawnych i wzajemnych relacji oraz akceptacji wszystkich grup świadczeniodawców. Inna ekspertyza prawna z kolei zwraca uwagę na możliwe spowodowanie obniżenia standardu świadczeń zdrowotnych oraz wskazuje na potrzebę ciągłego uzupełniania wiedzy w zakresie aktualnych produktów leczniczych i metod ich stosowania przez pielęgniarki i położne, a nie tylko jednorazowe ukończenie specjalistycznego kursu.

    Jeśli chodzi o ustawę o konsultantach w ochronie zdrowia, to konsultanci krajowi i wojewódzcy są ważnym elementem systemu ochrony zdrowia w Polsce, wykonują zadania opiniotwórcze, doradcze i kontrolne, a także prowadzą nadzór nad systemem kształcenia kadr medycznych. Jest ich w Polsce 1581, w tym 93 konsultantów krajowych i po 93 konsultantów przypadających na każde z 16 województw. (Dzwonek)

    Bardzo proszę o przedłużenie czasu jeszcze o pół minuty.

    Cel przedstawiony przez projektodawcę wydaje się słuszny, albowiem ma wzmocnić rolę konsultantów jako podmiotów doradczych, uczynić ich przezroczyście czystymi oraz zapewnić całkowitą bezstronność. Tyle tylko, że w oparciu o przepisy tego projektu stanie się dokładnie odwrotnie. Dojdzie do wyborów konsultantów na zasadzie wybitnie negatywnej selekcji oraz całkowitego uzależnienia od ministra zdrowia. W efekcie owa rzekoma przezroczystość spowoduje, że staną się niewidoczni, mierni, ale wierni ministrowi. Bojąc się własnego cienia, staną się stałymi potakiwaczami i tak naprawdę nie będą spełniać żadnej roli.

    Oczywiście w opinii o tym projekcie ustawy eksperci prawa nie zostawili na nim suchej nitki. Oto główne zarzuty: bezzasadne ograniczenie ustawowych kompetencji samorządów zawodowych do opiniowania osób na funkcję konsultantów. Minister nie może działać z pominięciem procedur. Dochodzi do naruszenia wartości konstytucyjnych, to jest zasad równości i proporcjonalności, brakuje określenia kryteriów należytego wykonywania obowiązków konsultanta, występuje tu nadmierny, nieuzasadniony rygoryzm itp.

    Eksperci są zgodni, że wprowadzenie proponowanych zmian przyniosłoby negatywne skutki, jeśli chodzi o pracę konsultantów i wypełnianie ich zadań ustawowych. Projekt wymaga dalszych prac legislacyjnych i powinien być przedmiotem pogłębionej dyskusji.

    Klub Parlamentarny Prawo i Sprawiedliwość także uważa, że zakładany cel jest słuszny, natomiast nie może zaakceptować niechlujstwa legislacyjnego i autorytarnych zapędów ministra zdrowia.

    W konkluzji chcę powiedzieć, że istota i waga oraz wymiar aksjologiczny problemu w aspekcie pilnego podnoszenia standardów terapii w onkologii...

    (Poseł Beata Małecka-Libera: Panie marszałku, czas!)

    Wicemarszałek Jerzy Wenderlich:

    Panie pośle, dziękuję panu.

    Poseł Czesław Hoc:

    Już ostatnie zdanie.

    Wicemarszałek Jerzy Wenderlich:

    Jestem panu wdzięczny, że pan tak długo mówi, ale wolałbym, żeby może pan już dłużej nie przemawiał, bo czas jest dużo ponadregulaminowy.

    Poseł Czesław Hoc:

    Ostatnie zdanie, panie marszałku.

    ...poprawy dostępności lekarzy, skrócenia kolejek w ochronie zdrowia, rozszerzenia uprawnień pielęgniarek i położnych oraz wzmocnienia roli konsultantów w ochronie zdrowia z jednej strony, z drugiej zaś niedbałe przygotowanie legislacyjne projektów, niebywały pośpiech, nieprzestrzeganie standardów procedowania oraz pozbawienie właściwej roli strony społecznej powodują, że Klub Parlamentarny Prawo i Sprawiedliwość nie poprze tych projektów ustaw...

    (Poseł Beata Małecka-Libera: Jakieś bardzo podrzędnie złożone to zdanie.)

    ...rekomendując przyjęcie zgłoszonych poprawek oraz pogłębioną refleksję i dyskusję podczas procedowania w Senacie.

    Klub parlamentarny składa stosowne poprawki do wszystkich tych projektów ustaw. Dziękuję. (Oklaski)