12 punkt porządku dziennego:

Pytania w sprawach bieżących.

Poseł Domicela Kopaczewska:

    Pani Marszałek! Panie Ministrze! Z akceptacją środowisk edukacyjnych, a przede wszystkim rodziców, zostało przyjęte rozwiązanie dotyczące bezpłatnego podręcznika dla uczniów szkoły podstawowej i gimnazjum. Od 1 września 2014 r. zostanie wprowadzony bezpłatny podręcznik dla klasy I ˝Nasz elementarz˝. Wielotygodniowe konsultacje pozwoliły odpowiedzieć na wiele pytań przedstawionych przez dyrektorów szkół, nauczycieli i rodziców. Jednak największy niepokój i najwięcej uwag wyrażali rodzice uczniów niepełnosprawnych. W związku z tym mam pytanie do pana ministra. Czy każda z czterech części podręcznika ˝Nasz elementarz˝ zostanie zaadaptowana do potrzeb uczniów niepełnosprawnych? Czy uczniowie niewidomi będą mogli korzystać z podręcznika w systemie Braille’a? Czy ten podręcznik będzie w wersjach zarówno papierowej, jak i elektronicznej? Czy zostanie zaadaptowany do potrzeb uczniów słabowidzących, chodzi tu o np. większą czcionkę? Czy będzie to bezpośrednia adaptacja podręcznika, czy będą do niego wprowadzane zmiany w zależności od rodzaju niepełnosprawności, jakie występują u dzieci?

    Następne pytanie dotyczy niepełnosprawności innego rodzaju, czyli uczniów niesłyszących, słabosłyszących, z upośledzeniem umysłowym, z autyzmem, z afazją. Czy będą dostępne również takie adaptacje i czy będzie możliwość korzystania z ich wersji elektronicznej i wersji papierowej? Jeśli te adaptacje będą w wersji elektronicznej, w jakiej formie i kiedy będą dostępne dla uczniów? Dziękuję bardzo.

12 punkt porządku dziennego:

Pytania w sprawach bieżących.

Sekretarz Stanu w Ministerstwie Edukacji Narodowej Tadeusz Sławecki:

    Pani Marszałkini! Panie Posłanki! Panowie Posłowie! Bardzo dziękuję za to pytanie, bo Ministerstwo Edukacji Narodowej dokłada wszelkich starań, aby ˝Nasz elementarz˝ dotarł do wszystkich uczniów, również do tych niewidzących, niesłyszących czy mających inne dysfunkcje. Mam mało czasu, dlatego też przechodzę do odpowiedzi na konkretne pytania.

    Czy każda z części podręcznika zostanie zaadaptowana? Tak, na zlecenie Ministerstwa Edukacji Narodowej wykonane zostaną adaptacje każdej z czterech sukcesywnie spływających części podręcznika opracowanego dla klasy I szkoły podstawowej, a następnie - podręczników dla klas II i III. Zostaną one dostosowane do potrzeb uczniów w sposób wynikający z ich niepełnosprawności. W naszych pracach uwzględniliśmy zarówno potrzeby uczniów z dysfunkcjami wzroku, słuchu, z upośledzeniem umysłowym, jak i napotykających na trudności komunikacyjne i korzystających z komunikacji alternatywnej. Zaadaptowany podręcznik będzie mógł być stosowany we wszystkich rodzajach szkół, do których uczęszczają uczniowie niepełnosprawni, a zatem w szkołach ogólnodostępnych, integracyjnych i specjalnych.

    Czy będzie można korzystać z podręcznika w systemie Braille’a? Tak, uczniowie niewidomi będą mogli korzystać z podręcznika w systemie Braille’a. Podręczniki przewidziane dla uczniów niewidomych zostaną wykonane na podstawie zasad adaptacji materiałów dydaktycznych do wersji brajlowskiej rekomendowanych przez Ministerstwo Edukacji Narodowej do stosowania podczas przygotowywania brajlowskich podręczników szkolnych i książek pomocniczych oraz innych materiałów dydaktycznych. Opracowuje je Uniwersytet Warszawski we współpracy ze specjalnymi ośrodkami szkolno-wychowawczymi dla dzieci i młodzieży z dysfunkcją wzroku. Od wielu lat współpracujemy w tym zakresie z Uniwersytetem Warszawskim. Podam taką ciekawostkę. Koszt jednego podręcznika dla niewidzących jest wydatkiem rzędu 2800 zł. Taka jest skala kosztów.

    Czy podręcznik będzie również dostosowany do potrzeb uczniów słabowidzących? Tak, podręcznik ˝Nasz elementarz˝ będzie dostosowany do potrzeb takich uczniów. Podręczniki przewidziane dla uczniów słabowidzących zostaną wykonane na podstawie zasad adaptacji materiałów dydaktycznych dla potrzeb osób słabowidzących, również rekomendowanych przez MEN do stosowania podczas przygotowywania podręczników szkolnych i materiałów dydaktycznych dla osób słabowidzących. Również je opracowuje Uniwersytet Warszawski we współpracy ze specjalnymi ośrodkami szkolno-wychowawczymi. Jeszcze raz podkreślę, że w tym zakresie mamy już bardzo duże doświadczenie i długo współpracujemy z Uniwersytetem Warszawskim.

    W jaki sposób podręcznik zostanie dostosowany do potrzeb uczniów niesłyszących, słabosłyszących i z upośledzeniem umysłowym? Ten obszar jest nowy. Podręczniki przewidziane dla uczniów mających trudności w uczeniu lub/i w komunikowaniu się, w tym dla niesłyszących, słabosłyszących, z upośledzeniem umysłowym, z autyzmem i z afazją, zostaną wykonane w wersji elektronicznej, w formie wydruku. W wersji zaadaptowanej podręcznika zmienione zostaną niektóre polecenia oraz wygląd ilustracji, tak by pomóc uczniom niepełnosprawnym w odbiorze przedstawionych treści. Ponadto wszystkie lekcje zostaną wzbogacone o piktogramy. Dodane zostaną karty komunikacyjne oraz słowniczek wszystkich wykorzystanych symboli. Dla uczniów niesłyszących i słabosłyszących, napotykających na trudności w uczeniu i komunikowaniu się dodatkowo przygotowana zostanie multimedialna wersja zawierająca nagrania w polskim języku migowym w postaci plików wideo zapisanych na płycie DVD dołączonej do zaadaptowanego podręcznika, jak również udostępnionych do pobrania ze strony internetowej w formie plików wideo, możliwych do odtwarzania na komputerach, tabletach i smartfonach. Pliki wideo obejmować będą wszystkie teksty z podręcznika ˝Nasz elementarz˝ nagrane w polskim języku migowym oraz dodatkowe teksty dotyczące sytuacji głuchego ucznia oraz społeczności głuchych. Odtworzyć je będzie można w systemach operacyjnych Windows, Android, iOS i Linux.

    Czy będą dostępne materiały pomocnicze dla nauczycieli pracujących z dziećmi niepełnosprawnymi? Tak, dla nauczycieli zostanie wykonana wersja adaptacji podręcznika przeznaczonego dla uczniów niepełnosprawnych mających trudności w uczeniu się lub/i w komunikowaniu się, w tym niesłyszących, słabowidzących, z upośledzeniem umysłowym, z autyzmem i z afazją, zawierająca wskazówki metodyczne dotyczące wykorzystania adaptacji w dostosowywaniu procesu kształcenia do indywidualnych potrzeb uczniów niepełnosprawnych.

    Każdy temat lekcyjny zostanie opatrzony wstępem z listą dodatkowych ćwiczeń oraz komentarzami dotyczącymi pracy z uczniem ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi. Adaptacja ta zostanie wykonana w wersji elektronicznej i udostępniona do nieodpłatnego pobrania. Wykonana również zostanie książka pomocnicza wprowadzająca podstawowe elementy wiedzy o języku polskim, która będzie wspomagać nabywanie przez uczniów klasy I szkoły podstawowej mających trudności w uczeniu i komunikowaniu się wiedzy i umiejętności określonych w podstawie programowej kształcenia ogólnego. Książka będzie ułatwiała uczniowi ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi przyswojenie podstaw systemu językowego polszczyzny. W atrakcyjny i przystępny sposób przedstawiane będą kluczowe zagadnienia dotyczące polskiej gramatyki i leksyki. Wykorzystana zostanie metodologia glottodydaktyczna stosowana między innymi w nauczaniu języka polskiego jako obcego. Książka pomocnicza będzie wykonana w formie elektronicznej i udostępniona do nieodpłatnego pobrania.

    Teraz powiem, jaka będzie forma dystrybucji podręczników. W celu uzyskania adaptacji podręcznika MEN udostępniło aplikację umożliwiającą złożenie przez publiczne i niepubliczne szkoły podstawowe zapotrzebowania na adaptację podręcznika do klasy I szkoły podstawowej pt. ˝Nasz elementarz˝, dostosowanego do potrzeb uczniów niewidomych (Dzwonek), słabowidzących, mających trudności w uczeniu się, w tym niesłyszących, słabosłyszących, z upośledzeniem umysłowym, autyzmem i afazją. Zadanie to, jeszcze raz przypomnę, zostanie wykonane przez Uniwersytet Warszawski, który zajmie się adaptacją tego podręcznika, wydrukuje go w liczbie odpowiedniej do potrzeb oraz przekaże do szkół, które złożyły zapotrzebowanie na określonego rodzaju adaptacje.

    Część pierwsza zostanie przekazana do szkół przed 1 września. Taką mamy umowę, jesteśmy o tym zapewniani, bo nie my to robimy. Następne części zostaną przekazane niezwłocznie po zakończeniu prac nad kolejnymi adaptacjami. Dziękuję.

12 punkt porządku dziennego:

Pytania w sprawach bieżących.

Poseł Ewa Wolak:

    Pani Marszałek! Panie Ministrze! Dziękuję bardzo za wyczerpującą odpowiedź na zadane pytania. Ważne jest, że forma elektroniczna tego podręcznika będzie pozwalała na zastosowanie rozwiązań umożliwiających odczytanie treści przez osoby z różnymi rodzajami niepełnosprawnościami.

    Mam jeszcze kilka pytań. Pytanie wprost: Kiedy podręczniki dla uczniów niepełnosprawnych dotrą do szkół? Co z podręcznikami, na które będzie zapotrzebowanie w danej szkole, a będzie zmieniała się liczba uczniów z różnymi dysfunkcjami? Jeśli uczniów z tymi dysfunkcjami nie będzie akurat w szkole, a podręcznik powinien iść za uczniem, to jak szkoła będzie rozwiązywała te problemy? Dziękuję.

12 punkt porządku dziennego:

Pytania w sprawach bieżących.

Sekretarz Stanu w Ministerstwie Edukacji Narodowej Tadeusz Sławecki:

    Dziękuję bardzo, pani poseł.

    Po części odpowiedziałem na to pytanie. Dystrybucją podręcznika będzie zajmował się Uniwersytet Warszawski, który to opracowuje, adaptuje. Na stronie MEN zbieramy zamówienia na określone rodzaje tego dostosowanego podręcznika. Wiedzą o tym dyrektorzy szkół. Chcemy, żeby była to bardzo precyzyjnie określona liczba, bo koszty tego, tak jak powiedziałem, są ogromne. Jest to 2800 zł, więc wydrukowanie na zapas iluś tam podręczników to nie jest najlepszy pomysł. Natomiast zasadą jest, jest to zapisane w art. 22 ust. 5 ustawy o systemie oświaty, że w przypadku gdy uczeń niepełnosprawny przechodzi w trakcie roku szkolnego z jednej szkoły do drugiej, to podręczniki zapewnione przez ministra właściwego do spraw oświaty i wychowania lub zakupione z dotacji celowej albo materiały edukacyjne zakupione z dotacji celowej dostosowane do potrzeb edukacyjnych i możliwości psychofizycznych tego ucznia, z których uczeń korzysta, stają się własnością organu prowadzącego szkołę, do której uczeń przechodzi.

    Czyli, mówiąc krótko, podręcznik idzie za uczniem, w przeciwieństwie do tego, jak to jest w przypadku podręczników dla pozostałych uczniów, które muszą być przez ucznia zwrócone do biblioteki. Natomiast tutaj idzie za uczniem i przechodzi... Bo jeśli na przykład uczeń byłby w klasie integracyjnej, ale w trakcie roku szkolnego rodzice zdecydowaliby, że ma iść do specjalnego ośrodka szkolno-wychowawczego, to gdy przechodzi on do tego specjalnego ośrodka szkolno-wychowawczego, zabiera podręcznik. Ten sposób jest dobrze opisany. Mamy bogate doświadczenie w tym zakresie. Przypomnę, że do tej pory też adaptowaliśmy podręczniki do potrzeb uczniów niepełnosprawnych. Po raz pierwszy z ˝Wyprawki szkolnej˝ można było korzystać, aby sfinansować zakup tych podręczników. Natomiast rozszerzamy grupę uczniów, którzy będą mieli dostosowany podręcznik. Mam nadzieję, że na 1 września te podręczniki trafią również i do tych uczniów. Gdyby pojawiła się taka sytuacja, że potrzebna będzie większa liczba tych podręczników, bo w trakcie roku pojawi się jakieś orzeczenie, to my je po prostu dodrukujemy i wyślemy. Nie będzie to na tej zasadzie, że będzie zapas i będą one leżały w kuratoriach. Dziękuję.