22 punkt porządku dziennego:

Informacja o działalności rzecznika praw obywatelskich za rok 2013 oraz o stanie przestrzegania wolności i praw człowieka i obywatela (druk nr 2274) wraz ze stanowiskiem Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka (druk nr 2458).

Poseł Irena Tomaszak-Zesiuk:

    Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Pani Rzecznik! Panowie Ministrowie! Klub Parlamentarny Platforma Obywatelska po wysłuchaniu informacji o działalności rzecznika praw obywatelskich w roku 2013 oraz o stanie przestrzegania wolności i praw człowieka i obywatela z najwyższym uznaniem odnosi się do pracy pani profesor i jej zespołu. Muszę przyznać, że złożona nam informacja licząca 587 stron robi wrażenie, chyba obszerniejsze są tylko sprawozdania budżetowe. Jest więc dla mnie dużym kłopotem odniesienie się do tak ogromnej ilości informacji w 10 minut. Miałam nawet pomysł, żeby wymienić tylko tytuły rozdziałów. Sprawdziłam - zmieściłabym się w wyznaczonym mi czasie i na dodatek wymieniłabym rzetelnie wszystkie działania realizowane przez Biuro Rzecznika Praw Obywatelskich. W końcu jednak zdecydowałam, że po bardzo obszernej informacji pani profesor i rzeczowym i skrupulatnym sprawozdaniu mojej przedmówczyni skupię się jedynie na kilku zagadnieniach, mając świadomość, że wszystkie są dla obywateli naszego państwa równie ważne.

    Zacznę od przytoczenia słów pani rzecznik sprzed roku tutaj, w Sejmie. Cytuję: Pan poseł zwrócił uwagę na upadłość konsumencką - niezwykle istotna sprawa. Proszę państwa, szczerze mówiąc, to należałoby zbadać, kto nam to zrobił, kto spowodował takie zmiany w tym projekcie ustawy, że wyszło to, co wyszło. To jest kpina z zadłużonych, zrozpaczonych, biednych ludzi. Koniec cytatu.

    Chcę z radością poinformować, że wczoraj miało miejsce drugie czytanie poselskiego projektu ustawy o zmianie ustawy Prawo upadłościowe i naprawcze oraz niektórych innych ustaw dotyczące w całości upadłości konsumenckiej. Zmiana została pozytywnie zaopiniowana przez wszystkie kluby parlamentarne. Mówię o tym, by zaświadczyć, że słuchamy pani z uwagą i sami staramy się być równie zatroskani sytuacją zrozpaczonych i biednych ludzi.

    Kolejnym zagadnieniem, jeszcze niestety bez szczęśliwego zakończenia, jest problem przewlekłości postępowań sądowych. Wiemy o tym także z informacji obywateli szukających pomocy w naszych biurach poselskich. Stwierdza pani w sprawozdaniu, że aktualny stan prawny, w którym brak kompleksowej ustawy o biegłych, stanowi jedną z zasadniczych przyczyn przewlekłości postępowań. Nadzieją napawa fakt, że projekt regulujący zasady ustanawiania i weryfikacji biegłych instytucjonalnych oraz sprawowania nad nimi nadzoru jest na etapie uzgodnień resortowych.

    Kolejną niezwykle ważną kwestią jest dostęp do bezpłatnych porad prawnych. Zajrzałam do sprawozdań z lat poprzednich i stwierdziłam, że niezmiennie ten problem się pojawia. Czytamy w informacji, że obowiązujący w Polsce system pomocy prawnej z urzędu w sprawach cywilnych jest postrzegany jako drogi i nieefektywny, a pomoc prawna dla najuboższych powinna przecież obejmować także pozasądowe poradnictwo prawne. Bezradni obywatele bardzo licznie odwiedzają biura poselskie, szukając u nas takiej pomocy. Znamy więc skalę tego zjawiska. Sądzę, że nadszedł czas na rozwiązanie tego palącego problemu. Jestem przekonana, że powinniśmy wesprzeć rzecznika praw obywatelskich w tych staraniach.

    I kolejne pole działania: ochrona praw osób niepełnosprawnych. Zmieniam temat, ale uważam go za szczególnie ważny. W informacji zwraca pani profesor uwagę, że niezbędna jest nowelizacja przepisów Kodeksu cywilnego i zmiana funkcjonującej od lat instytucji ubezwłasnowolnienia całkowitego i częściowego wraz z uporządkowaniem kwestii reprezentacji praw takich osób. Pokazuje też pani konieczność zmian Prawa budowlanego, które nadal nie nakazuje dostosowywania już wybudowanych obiektów użyteczności publicznej do potrzeb osób z niepełnosprawnościami. W informacji zapoznajemy się z tym, jak wiele jest jeszcze do zrobienia. Dlatego objęcie przez panią profesor honorowym patronatem polskiej Karty Różnorodności to ważny sygnał dla osób niepełnosprawnych. Marnotrawimy bowiem kapitał społeczny, który jest bardzo wartościowy i ważny. Jak wielkie straty ponosimy przez to, że osoby utalentowane tylko z tego powodu, że mają trudności w poruszaniu się, mogą nie mieć szans na karierę zawodową i odpowiednie miejsce w firmie?

    Od 3 lat rzecznik praw obywatelskich wykonuje zadania dotyczące realizacji równego traktowania. Z zainteresowaniem zapoznałam się z raportami ˝Osoby starsze na rynku usług finansowych˝ oraz ˝Przeciwdziałanie przemocy wobec kobiet, w tym kobiet starszych i kobiet z niepełnosprawnościami˝. Ostatnio powstała nowa komisja sejmowa: Komisja Polityki Senioralnej, która chce podejmować sprawy kształtowania polityki państwa dotyczącej osób starszych. Jestem przekonana, że te raporty będą inspiracją do wielu działań posłów, członków tej komisji.

    Wspomnę tylko, że rok 2013 był 6. rokiem pełnienia przez rzecznika praw obywatelskich funkcji Krajowego Mechanizmu Prewencji. Przeprowadzono wizytacje prewencyjne w różnego rodzaju miejscach zatrzymań: zakładach karnych, aresztach śledczych, policyjnych izbach dziecka, zakładach poprawczych, izbach wytrzeźwień, szpitalach psychiatrycznych i innych placówkach. To niewyobrażalny ogrom pracy i bardzo obszerna dziedzina działania biura rzecznika.

    Kończę ze świadomością, że tylko dotknęłam nielicznych spraw będących w kręgu państwa zainteresowań. Natomiast zobligowanie rzecznika praw obywatelskich przez zapis w konstytucji do corocznego informowania Sejmu i Senatu o swojej działalności nasunęło mi taką oto refleksję. Skoro rzecznik praw obywatelskich składa informację, która dla nas wszystkich: posłów, senatorów, ministrów i urzędników państwowych jest kopalnią wiedzy z jednej strony o codziennych problemach społeczeństwa, a z drugiej o wciąż niedoskonałej pracy instytucji państwowych, to korzystajmy z niej, zaglądajmy często do tego dokumentu, by czerpać inspiracje do codziennej pracy.

    Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W imieniu Klubu Parlamentarnego Platforma Obywatelska bardzo dziękuję pani rzecznik prof. Irenie Lipowicz i pracownikom jej biura za zaangażowanie, pasję i wiarę w sens swojej pracy. Dziękuję bardzo. (Oklaski)