23 punkt porządku dziennego:

Pierwsze czytanie poselskiego projektu ustawy o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw (druk nr 2263).

Poseł Ryszard Zbrzyzny:

    Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Tak jak zapowiadaliśmy, oczywiście mówię tutaj w imieniu posłów wnioskodawców, a więc posłów Klubu Poselskiego Sojusz Lewicy Demokratycznej, z początkiem tego roku, kiedy w Wysokiej Izbie debatowaliśmy nad zmianą ustawy o podatku VAT m.in. w zakresie dotyczącym odliczania czy skali odliczania podatku VAT od zakupu samochodów osobowych do 3,5 t dla celów prowadzonej działalności gospodarczej, oczywiście kosztów materiałów eksploatacyjnych do tych samochodów, części zamiennych i obsługi, a więc zgodnie z tym, co zapowiedzieliśmy wówczas - że jeżeli rządząca koalicja przyjmie ustawę czy takie rozwiązanie, które nie pozwoli w pełni skorzystać ze stuprocentowego odpisu w tym zakresie, Klub Poselski Sojusz Lewicy Demokratycznej zgłosi swój projekt ustawy idący właśnie w tym kierunku - ponieważ tak właśnie się stało, uczyniliśmy tak, jak zapowiedzieliśmy. Na początku lutego bieżącego roku projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku VAT autorstwa Klubu Poselskiego Sojusz Lewicy Demokratycznej pojawił się w Wysokiej Izbie i został mu nadany stosowny numer.

    Zdaniem naszym, a więc zdaniem wnioskodawców tegoż projektu ustawy o zmianie ustawy od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw, jedynym racjonalnym rozwiązaniem jest umożliwienie pełnego odliczania podatku VAT zawartego w cenie pojazdu wobec wszystkich aut, bez względu na ich rodzaj, zarejestrowanych w firmach i przeznaczonych do realizacji ich celów gospodarczych. Dzięki temu, działając zgodnie, i to należy podkreślić, z obowiązującymi przepisami Unii Europejskiej, rząd Rzeczypospolitej Polskiej zachowa neutralność podatku VAT dla przedsiębiorców, bo taka jest idea VAT-owskiej dyrektywy Unii Europejskiej. Projekt ten dokładnie idzie w tym kierunku. Problem tzw. prywatnego użytku pojazdów służbowych czy pojazdów osobowych i służbowych używanych przez przedsiębiorców powinien zostać rozwiązany poprzez podatek dochodowy, a więc inną ustawę, ustawę CIT-owską. I takie modele mają miejsce w bardzo wielu krajach Unii Europejskiej. Takie rozwiązania mają miejsce choćby u naszego zachodniego sąsiada.

    Myślę, że warto powiedzieć coś także na temat stanu prawnego, który reguluje to zagadnienie w Unii Europejskiej i u nas, bo w Polsce mamy pomieszanie z poplątaniem, szczególnie w ostatnim okresie. Zgodnie bowiem z art. 168 dyrektywy VAT, bo tak skrótowo należy nazywać tę dyrektywę 2006/112/WE, podatnik co do zasady, podkreślam, co do zasady, jest uprawniony do dokonania odliczenia podatku VAT od zakupionych towarów i usług wykorzystywanych do czynności podatkowych. Neutralność podatku VAT, też należy podkreślić tę neutralność podatku VAT, dla podatnika winna wyrażać się m.in. zapewnieniem możliwości odzyskania podatku naliczonego związanego z działalnością opodatkowaną. Wszystkie korzystne dla podatnika konsekwencje wynikające z koncepcji neutralności podatku, bo to jest naczelna zasada, są traktowane w doktrynie wspólnego systemu VAT jako fundamentalne prawo podatnika, a nie jego przywilej. To jest jego fundamentalne prawo, a nie przywilej, o czym wielu, oczywiście przeciwników jakichkolwiek zwolnień, się wypowiadało. Wyjątki od zasady pełnego odliczania podatku VAT są oczywiście, to jest prawo każdego z krajów członkowskich, ale ich ustanawianie odbywa się w określonej procedurze. Najpierw musi być wniosek zainteresowanego kraju, później jest odpowiedni komitet, komitet VAT-owski, nazwijmy to roboczo, i później są decyzje.

    A więc chciałbym poinformować Wysoką Izbę, że w czerwcu roku 2013 rząd Rzeczypospolitej Polskiej skorzystał z tego rozwiązania, a mianowicie wystąpił z wnioskiem do Komisji Europejskiej dotyczącym możliwości stosowania ograniczenia prawa do odliczania podatku VAT z tytułu nabycia samochodów osobowych i innych pojazdów samochodowych o dopuszczonej masie całkowitej do 3,5 t wykorzystywanych do celów mieszanych, tj. działalności gospodarczej i celów prywatnych. Wnioskiem tym objęto również ograniczenie prawa do odliczenia przy zakupie kosztów paliw wykorzystywanych do napędu oraz innych wydatków eksploatacyjnych związanych z tymi pojazdami. Tak brzmiał wniosek rządu polskiego z czerwca roku 2013. A więc to nie jest prawda, że Unia Europejska nałożyła na nas obowiązek częściowego odliczania czy wprowadzenia możliwości częściowego odliczania podatku VAT dla przedsiębiorstw w tym zakresie. I w dniu 17 grudnia 2013 r. Rada w drodze decyzji upoważniających Rzeczpospolitą Polską do stosowania środków stanowiących odstępstwo od art. 26 tejże dyrektywy w sprawie wspólnego systemu podatkowego od wartości dodanej udzieliła Rzeczypospolitej Polskiej zezwolenia na wprowadzenie wnioskowanego ograniczenia. Decyzja jako akt prawa wtórnego jest wiążąca dla jej adresatów. Oznacza to, że państwo członkowskie jest upoważnione, a nie obowiązane, żeby sprawa była jasna, do wprowadzenia ograniczeń jedynie w zakresie, w jakim została na to wyrażona zgoda przez Radę. Samo wydanie tej decyzji nie jest równoznaczne z pojawieniem się w krajowym porządku prawnym jakichkolwiek ograniczeń.

    Oczywiście decyzja ta daje możliwość, jak powiedziałem, ograniczenia zwolnienia, a nie obowiązek. Rząd może też zastosować zwolnienia w mniejszym, niż wnioskowano, wymiarze, ale na pewno nie w większym, bo to jest granica, której się nie da przekroczyć.

    W Polsce obowiązywała następująca zasada, której moc w dniu 31 grudnia 2013 r. wygasła: mieliśmy prawo do odliczenia 60% kwoty podatku VAT należnego od dostawy towarów, nie więcej jednak niż 6 tys. zł. Ograniczenie to także dotyczyło importu oraz użytkowania wyżej wymienionych pojazdów, więc tych pojazdów do 3,5 t. Ta definicja była już przeze mnie przedstawiona, więc nie będę jej powtarzał. Jak powiedziałem, ograniczenie to dotyczyło także pojazdów, które były leasingowane, na które były umowy najmu itd. Nie było odpisu VAT-u od nabycia paliwa do napędu tych pojazdów.

    Wysoka Izba w momencie, kiedy obradowała i debatowała na temat zmian w podatku VAT, była w niedoczasie. Jak wcześniej przytoczyłem, zgoda europejskiej komisji VAT-owskiej została wydana 17 grudnia 2013 r. Przypomnę, że 31 grudnia wygasły nasze możliwości zastosowania innych zasad niż ta generalna zasada 100-procentowego zwolnienia. I co mamy? Dopracowaliśmy się luki, która została bardzo efektywnie wykorzystana przez przedsiębiorców. A więc w pierwszym kwartale roku 2014 można było odliczyć 100%, bowiem to jest generalna zasada wynikająca z prawa europejskiego.

    Aby zobaczyć, jakie są statystyki, jeśli chodzi o ruch na rynku samochodów, to odsyłam do rocznika statystycznego i do komunikatu GUS-owskiego. Jest nadzwyczajny ruch. Trudno się nie dziwić, bowiem przedsiębiorcy zauważyli i ci, którzy zamierzali kupować samochód, tym bardziej zauważyli, że jest niepowtarzalna okazja, żeby ponieść mniejsze koszty zakupu samochodu w celu prowadzenia działalności gospodarczej. I kupili te samochody, wykorzystując 100-procentowy odpis podatku VAT. Ale rządząca koalicja od 1 kwietnia zlikwidowała tę możliwość. Od 1 kwietnia roku 2014 obowiązuje zasada 50-procentowego odpisu od zakupu samochodów. Nie ma tutaj limitu 6 tys. zł i przynajmniej w tym zakresie to jest akurat dobre rozwiązanie, natomiast jeśli chodzi o 50-procentowy tylko odpis, to niekoniecznie. Mało tego, nie ma żadnej ulgi z tytułu zakupu paliwa do tych samochodów. Pojawi się ona dopiero od 1 lipca roku 2015. I to jest cała niedoskonałość tego rozwiązania. Niedoskonałość ta doprowadza do patologii, szczególnie na rynku obrotu paliwami samochodowymi, gdzie szara strefa rośnie w ogromnie szybkim tempie, z negatywnymi skutkami dla budżetu państwa. Gdyby takie rozwiązanie nie zostało zastosowane, to każdy przedsiębiorca pewnie, kupując paliwo, od którego ma 100-procentowy odpis podatku VAT, zadbałby o to, żeby mieć fakturę VAT-owską. Mając fakturę VAT-owską, oczywiście ograniczałby tę tzw. szarą strefę, bowiem nikt nie kupowałby od nikogo pod stołem, bez jakiejkolwiek ewidencji.

    A więc dzisiaj konsekwencją wprowadzenia tychże ograniczeń, które obowiązują od 1 stycznia roku 2014 - ze względu na niewielkie ograniczenia istniejące w krajach ościennych, szczególnie tuż za naszą granicą południową i zachodnią - jest obserwowana migracja polskich firm, szczególnie z terenów przygranicznych, na tereny Słowacji czy Czech, gdzie są 100-procentowe odpisy od tego typu czynności, kupna samochodów i ich eksploatacji, oczywiście ze szkodą dla polskiego rynku pracy, polskiej gospodarki i jej rozwoju. Bowiem, jak powiedziałem, pełną, generalną, zasadę 100-procentowego odpisu stosują Czesi, Słowacy i, praktycznie rzecz biorąc, prawie w 100% Niemcy. A więc te fakty wskazują na to, że nasz przedsiębiorca, choćby nawet z tego względu, jest mało konkurencyjny w zderzeniu z przedsiębiorcami z sąsiednich krajów i firmami tam funkcjonującymi. Na europejskim rynku, w momencie kiedy są organizowane przetargi, a szczególnie w tych okolicach, w tym regionie, nasze firmy często nie są w stanie wygrywać tych przetargów, bowiem już na wstępie mają większe koszty funkcjonowania.

    Myślę, że czas z tym skończyć. Proponujemy w naszym projekcie ustawy - już bez wchodzenia w szczegółowe zapisy, bowiem idea tam jest oddana - pełne odliczenie VAT-u na zakup samochodów, na paliwo do ich eksploatacji i na ich obsługę. Spowoduje to uproszczenie procedury rozliczeń, rozwój mikro- i małych przedsiębiorstw, obniżenie kosztów pozyskania narzędzi pracy, nakręci koniunkturę mimo wszystko, zadba o to. Ta sytuacja spowoduje, że zachowamy miejsca pracy albo nawet będziemy mieli ich większą liczbę. Przypomnę, że w przemyśle motoryzacyjnym i wokół niego, przy produkcji, usługach itd., zatrudnionych jest około miliona obywateli Rzeczypospolitej. Myślę, że w jakimś stopniu możemy wyeliminować czy ograniczyć szarą strefę, jeśli chodzi o handel paliwami, z pozytywnymi konsekwencjami dla budżetu państwa, bowiem, jak się szacuje, ta szara strefa to kilka miliardów mniej przychodów budżetowych.

    A więc zwracam się w imieniu posłów wnioskodawców do Wysokiej Izby o przekazanie tego projektu ustawy do stosownej komisji i potem przyjęcie go. Dziękuję za uwagę.