5 punkt porządku dziennego:

Sprawozdanie Komisji Mniejszości Narodowych i Etnicznych o poselskim projekcie ustawy o zmianie ustawy o mniejszościach narodowych i etnicznych oraz o języku regionalnym oraz ustawy o działach administracji rządowej (druki nr 2223 i 2291).

Poseł Eugeniusz Czykwin:

    Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Panie Ministrze! W imieniu Klubu Poselskiego Sojusz Lewicy Demokratycznej pragnę przedstawić stanowisko klubu wobec projektu ustawy z druków nr 2223 i 2291.

    Wysoki Sejmie! Współczesny świat, w szczególności kraje Europy opierają swoje systemy prawne na równości, a opierając swoje systemy na równości, coraz częściej dostrzegają potrzebę przyjścia z pomocą obywatelom, których język, kultura, religia z racji ich odmiennego od większości pochodzenia są zagrożone. Tym obywatelom państwa stwarzają pewne udogodnienia, stosują tzw. dyskryminację pozytywną, której celem jest wyrównywanie szans w zachowaniu ojczystego języka, kultury czy religii. To swoiste wyróżnienie, ta pozytywna dyskryminacja mniejszości może być wymuszana stosunkami wewnętrznymi, międzynarodowymi, zobowiązaniami bądź wynikać ze swobodnej woli ustawodawcy. W odniesieniu do omawianego projektu jest to wyłącznie wola rządu i Wysokiego Sejmu, bo Polska nie ma w tym zakresie jakichś szczególnych zobowiązań międzynarodowych.

    W polskim porządku prawnym istnieje już szereg uregulowań dotyczących ochrony praw mniejszości. Podstawowym aktem jest oczywiście nasza konstytucja i ustawa o mniejszościach narodowych i etnicznych oraz o języku regionalnym uchwalona dnia 6 stycznia 2005 r. Uchwaleniu tej ustawy towarzyszyły gorące dyskusje. Znacząca część ówczesnego Sejmu była przeciw jej przyjęciu. Straszono, że jej przyjęcie zagrozi wręcz integralności naszego państwa. Obawy te okazały się bezpodstawne i ustawa dobrze służy nie tylko zamieszkującym w Polsce mniejszościom, ale też państwu polskiemu jako argument w dyskusji o prawach Polonii w innych państwach. Przed chwilą mówił o tym pan poseł Stefaniuk.

    Zaproponowana przez rząd nowelizacja ustawy ma na celu stworzenie lepszych narzędzi służących przeciwdziałaniu wykluczeniu społecznemu mniejszości romskiej. Klub SLD popiera tę propozycję, gdyż pomoc grupom podatnym na wykluczenie społeczne uważamy za jedno z najważniejszych obowiązków państwa.

    Wyrazem tej troski w odniesieniu do społeczności romskiej było przyjęcie przez rząd Leszka Millera uchwały Rady Ministrów z dnia 19 sierpnia 2003 r. w sprawie ustanowienia programu wieloletniego ˝Program na rzecz społeczności romskiej w Polsce˝. Zaproponowana przez rząd nowelizacja ma umożliwić kontynuowanie tego programu, mówił o tym poseł sprawozdawca.

    Pozytywna ocena blisko dziesięcioletniego obowiązywania ustawy o mniejszościach narodowych i etnicznych oraz o języku regionalnym nie oznacza, że nie wymaga ona dalszych doprecyzowań. Mówimy o społeczności romskiej, ale w ostatnim okresie w odniesieniu do innych mniejszości ujawniły się negatywne zjawiska wymagające pilnych działań. Mam tu na myśli proces szybkiej polonizacji mniejszości białoruskiej. Powiem tylko, że w ciągu 10 lat w województwie podlaskim, gdzie zamieszkuje 70% tej mniejszości, liczba osób deklarujących się jako Białorusini spadła o 20%. Konieczne jest podjęcie działań służących powstrzymaniu szybkiego procesu depopulacji obszarów, na których ta mniejszość zamieszkuje. W powiecie hajnowskim w ciągu 10 lat liczba ludności też zmniejszyła się o blisko 20%. Byłoby stratą dla wizerunku państwa, oczywiście dla tej mniejszości w pierwszej kolejności, gdyby w nowych granicach Rzeczypospolitej, gdzie zostało po tragedii Holokaustu i akcji Wisła... Podlasie jest jednym z nielicznych regionów, gdzie jeszcze tradycyjnie ta wschodniosłowiańska mniejszość zamieszkuje i byłoby stratą, żeby ona w takim tempie uległa polonizacji, zniknęła ze swoją charakterystyczną architekturą cerkiewną, językiem, mową i całą tradycją.

    Panie ministrze, mam nadzieję, że te potrzeby będą dostrzegane podobnie jak w odniesieniu do społeczności romskiej i liczę, że rząd będzie popierał zgłaszane przez środowiska mniejszości nowelizacje ustawy w przyszłości. Z nadzieją na tę pracę chciałbym, panie marszałku, wycofać wnioski mniejszości zgłoszone w czasie pierwszego czytania projektu omawianej ustawy.

    Chciałbym zadeklarować, że klub Sojuszu Lewicy Demokratycznej będzie głosował za proponowanymi propozycjami. Dziękuję.