11 punkt porządku dziennego:

Pytania w sprawach bieżących.

Poseł Danuta Pietraszewska:

    Dziękuję.

    Panie Marszałku! Pani Minister! W grudniu 2013 r. zakończyła się realizacja wieloletniego programu ˝Pomoc państwa w zakresie dożywiania˝. Uchwałą Rady Ministrów realizację programu przedłużono, a raczej wznowiono w odniesieniu do kolejnych lat. W tej sytuacji w samorządach powstał chaos i zamęt. Były one zdezorientowane i nie do końca wiedziały, czy uchwała Rady Ministrów jest tu podstawą, czy obliguje do podejmowania uchwał dotyczących dożywiania, szczególnie dożywiania młodzieży.

    W związku z tym kolejny problem dotyczy dofinansowywania posiłków dla 20% liczby dzieci dożywianych w poprzednim miesiącu, bez przeprowadzania wywiadu socjalnego. Zdaniem gmin obecnie zniesiono tę zasadę. By ją przywrócić, należałoby przyjąć specjalny program osłonowy, a takiego, jak twierdzą gminy, nie wprowadzono.

    Pani Minister! Proszę o jednoznaczną interpretację, odpowiedź: Czy uchwała Rady Ministrów dotycząca przedłużenia realizacji programu dożywiania uczniów na 2014 r. stanowi dla samorządów podstawę prawną do podejmowania w tym zakresie lokalnych uchwał? Czy zasada dotycząca wywiadu socjalnego faktycznie została zniesiona i jakie pociąga to za sobą konsekwencje dla gmin?

    Chciałabym również wiedzieć, czy tzw. udział własny samorządów w programie wzrasta, czy nakłady wzrastają, czy maleją. Jaki jest obecnie poziom finansowania programu i jakie środki na jego realizację zabezpieczono w poszczególnych latach? Czy planuje się zwiększenie w kolejnych latach środków na ten cel? Dziękuję bardzo.

11 punkt porządku dziennego:

Pytania w sprawach bieżących.

Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Pracy i Polityki Społecznej Elżbieta Seredyn:

    Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Szanowni Państwo! Do zadań własnych samorządu o charakterze obowiązkowym obok innych ważnych zadań społecznych, takich jak udzielanie schronienia, zapewnienie posiłku oraz niezbędnego ubrania, należy dożywianie dzieci. Zgodnie z ustawą z grudnia 2005 r. o ustanowieniu programu wieloletniego ˝Pomoc państwa w zakresie dożywiania˝ rząd w latach 2005-2013 w znacznej mierze wspierał gminy, jeżeli chodzi o środki finansowe, w realizacji tego obowiązkowego zadania. 10 grudnia 2013 r. Rada Ministrów podjęła decyzję o przyjęciu uchwały w sprawie ustanowienia wieloletniego programu wspierania finansowego gmin w zakresie dożywiania. Ten program nazywa się ˝Pomoc państwa w zakresie dożywiania˝ na lata 2014-2020. Jest to zupełnie nowy program.

    Koordynatorem programu na szczeblu centralnym jest Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej, na szczeblu wojewódzkim - wojewoda, niżej, na szczeblu samorządu gminnego - oczywiście wójt, burmistrz bądź prezydent.

    Ze środków przekazywanych w ramach programu gminy udzielają wsparcia osobom, które spełniają warunki otrzymania pomocy wskazane w art. 8 ustawy o pomocy społecznej. Ze środków tych wsparcia udziela się w szczególności: dzieciom do czasu podjęcia nauki w szkole podstawowej, uczniom do czasu skończenia szkoły gimnazjalnej, osobom i rodzinom znajdującym się w szczególnie trudnej sytuacji kwalifikującej się do pomocy zgodnie z art. 7, ale także udziela się wsparcia w formie posiłku, świadczenia pieniężnego na zakup posiłku lub żywności, świadczenia rzeczowego w postaci produktów żywnościowych.

    W szczególnie uzasadnionych przypadkach, gdy uczeń albo dziecko wyraża chęć zjedzenia posiłku, odpowiednio dyrektor szkoły bądź też przedszkola informuje właściwy według miejsca zamieszkania dziecka ośrodek pomocy społecznej, że jest potrzeba udzielenia temu dziecku pomocy w formie posiłku. Natomiast przyznanie takiej właśnie formy pomocy wymaga przyjęcia przez gminę programu osłonowego. Zgodnie z programem osłonowym gmina może podejmować decyzje o dożywianiu dzieci. Mówimy tutaj o 20% liczby uczniów dożywianych w poprzednim miesiącu, grupie dzieci, z którymi nie przeprowadzono wywiadu środowiskowego, spoza grona rodzin, które korzystają z pomocy społecznej.

    Konkretnie odpowiadając na pytanie pani poseł, chciałabym powiedzieć, iż uchwała Rady Ministrów z 10 grudnia nie przedłużyła realizacji programu, który funkcjonował zgodnie z ustawą. Rada Ministrów przyjęła nowy wieloletni program ˝Pomoc państwa w zakresie dożywiania˝ na lata 2014-2010.

    (Poseł Danuta Pietraszewska: Podstawa prawna.)

    Gmina na podstawie przepisów ustawy o pomocy społecznej realizuje zadania własne, co jest jej obowiązkiem. Natomiast jeśli chodzi o 20% liczby dzieci dożywianych w poprzednim miesiącu, dzieci, które mogą być dożywiane, rada gminy musi przyjąć uchwałę ustanawiającą program osłonowy. To stanowi jedyną wyłączną przesłankę do podjęcia uchwały przez radę gminy. Ważne jest to, że uchwała Rady Ministrów nie zawiera przepisów, które nakładałyby na samorząd gminny nowe obowiązki. Rada gminy ma obowiązek, gmina ma obowiązek w zakresie własnych zadań o charakterze obowiązkowym udzielać pomocy i wsparcia, a jeśli chodzi o tę grupę dzieci, która mieści się w tych 20%, to jest dodatkowa możliwość, która wymaga podjęcia uchwały rady gminy.

    Pytała pani poseł o środki finansowe. Otóż, w każdym roku to jest 550 mln z budżetu państwa. Gmina podpisuje umowę z wojewodą, jeśli oczywiście przystępuje do programu dożywiania. Udział środków własnych to jest minimum 20%. To, co jeszcze ważne i co powinnam powiedzieć Wysokiej Izbie, to fakt, że udział w programie wieloletnim jest fakultatywny, czyli tak naprawdę gmina nie musi przystępować do programu, ale ma obowiązek realizować zadania z zakresu pomocy społecznej, w szczególności te o charakterze obowiązkowym, w ramach środków własnych.

    Podsumowując, trzeba powiedzieć, że program wieloletni, który jest treścią załącznika do uchwały Rady Ministrów z 10 grudnia, jest programem fakultatywnym i partycypuje w kosztach, jeśli chodzi o dożywianie tej grupy, która tego wymaga (Dzwonek), nie nakłada jednak dodatkowych obowiązków. Gmina ma obowiązek realizować swoje zadania określone w ustawie o pomocy społecznej, a jeśli chce dodatkowo dożywiać dzieci, te wybrane nie poprzez wywiad środowiskowy, rada gminy musi podjąć uchwałę, która mówi o programie osłonowym i niepodejmowaniu w drodze decyzji i bez wywiadu środowiskowego możliwości dożywiania. Dziękuję bardzo.

11 punkt porządku dziennego:

Pytania w sprawach bieżących.

Poseł Ewa Żmuda-Trzebiatowska:

    Panie Marszałku! Pani Minister! W art. 5 ust. 2 ustawy z dnia 29 grudnia 2005 r., Dz. U. Nr 267, poz. 2259, o ustanowieniu wieloletniego programu ˝Pomoc państwa w zakresie dożywiania˝ określono, że rada gminy może podjąć uchwałę o podwyższeniu kryterium dochodowego, o którym mowa w ust. 1. Na tej podstawie niektóre rady gmin w 2009 r. podjęły uchwały podwyższające kryterium dochodowe, np. do 200% tego, o którym mowa w art. 8 ust. 1 pkt 1 i 2 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej. Są rady gmin, które powołując się na uchwałę Rady Ministrów nr 221 z dnia 10 grudnia 2013 r., obniżyły podniesione wcześniej np. do 200% kryterium dochodowe do 150% tego, o którym mowa w art. 8 ust. 1 pkt 1 i 2 ustawy o pomocy społecznej.

    Czy w świetle obowiązujących przepisów rady gmin mogą podjąć uchwałę o wysokości 200% kryterium dochodowego, o którym mowa w art. 8 ust. 1 ustawy o pomocy społecznej, czy są zobligowane do przyjęcia kryterium na poziomie 150%? Proszę o podanie podstawy prawnej.

11 punkt porządku dziennego:

Pytania w sprawach bieżących.

Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Pracy i Polityki Społecznej Elżbieta Seredyn:

    Dziękuję, panie marszałku.

    Wysoka Izbo! Tak, rady gmin mogą podejmować takie uchwały w odniesieniu do dowolnie wybranego kryterium. To, co zostało zapisane w wieloletnim programie dożywiania, to precyzyjna informacja o tym, że koszty, w jakich może gmina partycypować w tym zakresie, sięgają 150% kryterium uprawniającego do korzystania z pomocy społecznej. Idźmy dalej. Jeśli zatem gmina podejmie stosowną uchwałę o dożywianiu w przypadku progu wyższego niż 150% kryterium, będzie zobowiązana pokryć te koszty z budżetu własnej gminy. Dziękuję bardzo.