Poseł Lech Kołakowski:

    Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Rok 2013 już za nami, ale w dzisiejszym wystąpieniu chciałbym jeszcze raz powrócić do Roku Powstania Styczniowego. Obchody 150. rocznicy tego największego z naszych narodowych powstań odbywały się w wielu miejscowościach, ale pozwólcie panie i panowie posłowie, że wspomnę dzisiaj o powiecie kolneńskim i miejscowości Czerwone w gminie Kolno. To tam Stowarzyszenie na rzecz Rozwoju Gminy Kolno ˝Integracja˝ we współpracy z władzami i lokalną społecznością dokonało rzeczy wyjątkowych. Opowiem o nich, bo uważam, że te działania są dowodem na to, że nawet w tak trudnych czasach, czasach kryzysu wartości, w pewnych społecznościach tradycja, historia, ojczyzna, patriotyzm są wciąż ważne, żywe i odkrywane na nowo, a to, co działo się w gminie Kolno, może być przykładem dla innych.

    Inicjatywy podjęte przez Stowarzyszenie na rzecz Rozwoju Gminy Kolno ˝Integracja˝ są wyjątkowe z kilku względów. Po pierwsze, obchody w tej gminie rozpoczęły się w styczniu 2013 r., a zakończyły w listopadzie tegoż roku Przez te kilkanaście miesięcy członkowie stowarzyszenia, działając zupełnie bezinteresownie, w obchody tej wyjątkowej rocznicy włączali młodzież, dorosłych i starszych. Pokolenia połączyły się, by razem oddać hołd walczącym o niepodległość.

    Trzeba podkreślić, że ziemie gminy Kolno i powiatu kolneńskiego nie pozostały na uboczu wydarzeń z lat 1863-1864. We wrześniu 1863 r. doszło do walk oddziałów powstańczych z wojskami rosyjskimi w Wincencie. Spalono tam komorę celną na granicy z Prusami. Walki powstańcze miały również miejsce w pobliżu wsi Kozioł. W Kolnie na cmentarzu parafialnym znajduje się grób powstańca Juliana Grygłaszewskiego zmarłego w 1928 r., odnowiony staraniem burmistrza miasta Kolno pana Andrzeja Dudy. W Stawiskach pozostały zabudowania poklasztorne zakonu franciszkanów. Zakon ten został zlikwidowany w tym mieście z rozkazu władz carskich za poparcie udzielone powstańcom styczniowym. Upadek powstania wiązał się z represjami i wyrokami śmierci na biorących udział w zrywie. Pamiątką po tym tragicznym dla naszej ojczyzny czasie jest krzyż powstańczy w miejscowości Czerwone stojący przy drodze krajowej nr 63. Krzyż upamiętnia powstańców i mieszkańców gminy Kolno straconych przez władze carskie za udział w powstaniu styczniowym.

    Trwałym śladem po obchodach 150. rocznicy powstania styczniowego w gminie Kolno jest wspomniany powstańczy krzyż w Czerwonem. Krzyż został odmalowany, otoczony kamieniami, na których zawisły łańcuchy. Na granitowej tablicy wyryto napis: ˝Miejsce upamiętnienia powstańców styczniowych, mieszkańców tej ziemi: Kajki, Stodupa i Banacha. Bohaterom w 150. rocznicę wybuchu powstania styczniowego - społeczeństwo. Czerwone 2013 rok˝. Możliwe to było dzięki zaangażowaniu lokalnej społeczności, strażaków z OSP w Czerwonem i sponsorowi - prezesowi Banku Spółdzielczego w Kolnie. W programie obchodów była też między innymi nadzwyczajna sesja Rady Gminy Kolno, konkursy: plastyczny i wiedzy historycznej pod patronatem marszałka Senatu RP, uroczyste msze święte, wykłady czy pieszy rajd śladami powstańców. Gmina Kolno była też pierwszą gminą, w której poza Senatem pokazana została wystawa ˝Gorzka chwała - powstanie 1863 roku˝.

    Jako poseł ziemi łomżyńskiej byłem uczestnikiem kilku tych wyjątkowych wydarzeń. W maju 2013 r. brałem udział w uroczystości poświęcenia odnowionego krzyża i tablicy, a 27 listopada 2013 r. uczestniczyłem w sesji Rady Gminy Kolno, w trakcie której podsumowano gminne obchody 150. rocznicy wybuchu powstania styczniowego. Byłem wzruszony i zdumiony tym, jak wiele udało się zrobić, jak wiele grup społecznych i wiekowych zaangażować w utrwalanie pamięci o naszych przodkach.

    W tym roku przed nami nie tylko wybory, ale też kilka bardzo ważnych rocznic - 100. rocznica wybuchu I wojny światowej, 75. rocznica wybuchu II wojny światowej, 70. rocznica wybuchu powstania warszawskiego, 75. rocznica utworzenia Służby Zwycięstwu Polski, późniejszego Związku Walki Zbrojnej przemianowanego następnie na Armię Krajową. Wiele okazji do mądrego, patriotycznego, wspólnego oddawania hołdu.

    Jestem przekonany, że takich wyjątkowych małych ojczyzn, jak gmina Kolno w powiecie kolneńskim, takich wyjątkowych organizacji pozarządowych, jak ˝Integracja˝, jest więcej. Wszystkim, którzy w tym roku będą angażować się w krzewienie mądrych postaw patriotycznych, w organizację uroczystości rocznicowych, życzę wielu sukcesów i osiągnięć. (Dzwonek)

    Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W ostatnim zdaniu mojego wystąpienia chciałbym pogratulować i podziękować mieszkańcom ziemi kolneńskiej, a w szczególności inicjatorowi obchodów panu Jackowi Bagińskiemu, prezesowi Stowarzyszenia na rzecz Rozwoju Gminy Kolno ˝Integracja˝, za pamięć i żywą lekcję lokalnego patriotyzmu. Dziękuję, panie marszałku. (Oklaski)