9 punkt porządku dziennego:

Przedstawione przez ministra zdrowia ˝Sprawozdanie z realizacji 'Narodowego programu zwalczania chorób nowotworowych' w roku 2012 oraz przyjęty przez Radę Ministrów harmonogram zadań wykonywanych w ramach programu wieloletniego 'Narodowy program zwalczania chorób nowotworowych' w roku 2013 wraz z kierunkami realizacji zadań tego programu na lata 2014 i 2015˝ (druk nr 1451) wraz ze stanowiskiem Komisji Zdrowia (druk nr 1552).

Poseł Damian Raczkowski:

    Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! W imieniu klubu Platforma Obywatelska mam przyjemność przedstawić stanowisko w sprawie sprawozdania z realizacji ˝Narodowego programu zwalczania chorób nowotworowych w roku 2012˝ oraz przyjętego przez Radę Ministrów harmonogramu zadań wykonywanych w ramach tego programu wieloletniego, druk nr 1451.

    Zanim przejdę do jakiegoś podsumowania czy krótkiej oceny wyników działania tego programu, podam trochę suchych faktów, które na pewno nie zaszkodzą.

    Zgodnie z ustawą z dnia 5 lipca 2005 r. o ustanowieniu programu wieloletniego głównymi celami owego programu są: zahamowanie wzrostu zachorowań na nowotwory, osiągnięcie średnich europejskich wskaźników w zakresie wczesnego wykrywania nowotworów, osiągnięcie średnich europejskich wskaźników skuteczności leczenia, stworzenie warunków do wykorzystania w praktyce onkologicznej postępu wiedzy o przyczynach i mechanizmach rozwoju nowotworów złośliwych czy też utworzenie systemu ciągłego monitorowania skuteczności zwalczania nowotworów w skali kraju i poszczególnych regionach kraju. Na realizację tego programu w 2012 r. przeznaczono niebanalną kwotę 251 mln zł. Po przesunięciach zwiększono tę kwotę o 1 mln zł. W ramach tych środków podpisano 319 umów na realizację celów zawartych w tym programie.

    Jak wynika z przedstawionego sprawozdania za rok 2012, udało się wydatkować ponad 245 mln zł, czyli wykonano plan w 98%. Analiza tego wyniku wydatkowania pokazuje, że gros środków wykorzystano, ale oczywiście nie możemy zapominać okoliczności ciągłego dążenia do 100-procentowego wykorzystania tych pieniędzy, gdyż każda wydana złotówka może skutkować tym, że przyczyniamy się do uratowania ludzkiego życia, a to jest wartość bezcenna.

    Niewykonanie sięgające prawie kwoty 5,5 mln zł wynika z różnych czynników. Mamy tutaj do czynienia z niewykorzystaniem środków na profilaktykę, jak też promocję czy też niewykorzystanie w 100% programu inwestycyjnego. Wiadomo, że największy odsetek był związany z tym, iż były oszczędności w trakcie przetargów i trudno było powtórzyć postępowania czy też przekazać środki na realizację innych zadań.

    Od analizy ogólnej sprawozdania o wykonaniu omawianego programu chciałbym przejść do zasad szczegółowych i oceny jego realizacji. Otóż cały program był realizowany w pięciu grupach zadaniowych, a były to: programy profilaktyki i wczesnego wykrywania nowotworów, programy inwestycyjne, poprawa jakości diagnostyki i leczenia nowotworów u dzieci, a także programy edukacyjne. Na profilaktykę i promocję zaplanowano wydanie ponad 47 mln zł, jest to prawie 19% wszystkich środków. To bardzo dobrze, bo ta minimalna kwota przeznaczona na realizację tej części programu powinna przekraczać... te minimum tutaj wydatkowane to 10%, tak że ponad dwukrotnie zwiększono kwotę. Bardzo dobrze, środowiska lekarskie postulują, aby tę kwotę jeszcze zwiększać, bo skuteczność tej profilaktyki jest od lat uwypuklana.

    Głównymi celami programów profilaktycznych były: edukacja społeczeństwa w kierunku popularyzacji postaw prozdrowotnych poprzez organizowanie inicjatyw o zasięgu ogólnopolskim, takich jak np. upowszechnianie europejskiego kodeksu walki z rakiem, organizacja kampanii medialnych, edukacyjnych czy upowszechnianie i popularyzacja wiedzy na temat profilaktyki rozpoznawania nowotworów czy też radykalna poprawa stanu edukacji społeczeństwa, w tym także środowisk medycznych, w zakresie profilaktyki i zdrowego trybu życia czy programu wczesnego rozpoznawania nowotworów.

    Z kolei na programy inwestycyjne zaplanowano wydatki w wysokości 39,5 mln zł, wydano prawie całą kwotę, bez 200 tys. zł. Za owe środki dokonano m.in. zakupu 12 tomografów komputerowych i 5 gammakamer. Warto też podkreślić, że przy przetargach na zakup sprzętu udział własny oferenta musiał wynosić jedynie 15% wartości tego sprzętu.

    W ramach poprawy jakości diagnostyki nowotworów u dzieci zwrócono uwagę głównie na leczenia białaczek, jak to wcześniej sygnalizował pan poseł Orzechowski, ale także zwracano uwagę na leczenie guzów litych, chłoniaków złośliwych czy też kontynuację i modyfikację ujednoliconego programu diagnostyki i kompleksowego leczenia nowotworów ośrodkowego układu nerwowego u dzieci.

    W ramach programów edukacyjnych zajęto się głównie szkoleniem lekarzy chirurgii ogólnej w zakresie diagnostyki nowotworowej, terapii leczniczej i opieki medycznej nad chorymi po leczeniu onkologicznym.

    Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pierwsze pytanie, które się nasuwa po zapoznaniu z tym materiałem, dotyczy tego, jakie były rzeczywiste efekty jego funkcjonowania. Oczywiście zawsze można powiedzieć, że są one nie do końca wystarczające albo że można było coś zrobić lepiej, ale omawiany program swoim pozytywnym oddziaływaniem i efektami sam się broni. Przykłady podawał pan minister Igor Radziewicz-Winnicki, który mówił o tym, że jeżeli rozmawiamy o badaniach mammograficznych, to rok 2012 był szczególnie łaskawy dla programu i jego realizacji. Warto zwrócić uwagę, jak sygnalizowali poprzednicy, na to, żeby podnieść efektywność badań cytologicznych. Tu jest duże do zrobienia i faktycznie należałoby poszukiwać kolejnych dróg docierania do potencjalnych pacjentów. Działania podejmowane z kolei w związku z profilaktyką raka jelita grubego wskazują wyraźny postęp, bo tutaj liczba badań na krew utajoną i liczba kolonoskopii, a także liczba przeszkolonych lekarzy, którzy tę kolonoskopię mają wykonywać, powinna zostać uznana za zadowalającą. Wzrosła również liczba ośrodków uczestniczących w programach profilaktyki i badaniach przesiewowych. Sam program inwestycyjny jest najłatwiejszy do przedstawienia, do wyliczenia jego etapów, ale myślę, że tego nie będę rozwijał, bo pan minister już o tym wspominał.

    Chciałbym jeszcze powiedzieć, że wzrosła liczba personelu, szkoli się coraz więcej lekarzy, radioterapeutów, fizyków, a także techników radioterapii, których praca niezbędna jest w ośrodkach onkologicznych.

    Warto też powiedzieć, że zgodnie z ustawą program ten będzie realizowany co najmniej do końca 2015 r., a jego finansowanie nie będzie mniejsze niż 250 mln rocznie. Zgodnie z założeniami wykonywania programu w latach 2014-2015 kontynuowane będą wszystkie kierunki działań wymienionych w ustawie. Jak wcześniej wspominałem, zgodnie z postulatami środowisk onkologicznych dotyczącymi konieczności zmian w programie zostaną przesunięte większe środki z programów inwestycyjnych na programy profilaktyczne i programy edukacyjne, czego efektem ma być szczególny nacisk na profilaktykę oraz edukację w roku obecnym i w roku przyszłym. Wielopłaszczyznowe programy profilaktyczne, zdaniem postulujących, są w stanie znacznie ograniczyć śmiertelność osób, u których stwierdzono chorobę nowotworową.

    Podsumowując, chciałbym stwierdzić, że ˝Narodowy program zwalczania chorób nowotworowych˝ przyniósł wiele dobra pacjentom. Jego beneficjentów w samym roku 2012 można liczyć w dziesiątkach, setkach tysięcy osób.

    Po zapoznaniu się z realizacją głównych celów i efektami programu klub Platforma Obywatelska pozytywnie opiniuje sprawozdanie z realizacji ˝Narodowego programu zwalczania chorób nowotworowych˝ w roku 2012 oraz harmonogram zadań wykonywanych w ramach programu wieloletniego ˝Narodowy program zwalczania chorób nowotworowych˝. Dziękuję uprzejmie za wysłuchanie.