5 punkt porządku dziennego:

Poseł Stanisława Prządka:

    Panie Marszałku! Panowie Ministrowie! Wysoka Izbo! W imieniu Klubu Poselskiego Sojusz Lewicy Demokratycznej mam zaszczyt przedstawić stanowisko wobec rządowego projektu ustawy o prawach konsumenta, zawartego w druku nr 2076.

    Zasadniczą, główną przyczyną powstania omawianego projektu ustawy jest dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 25 października 2011 r. w sprawie praw konsumentów. To właśnie według art. 28 tej dyrektywy państwa członkowskie zobowiązane są do przyjęcia i opublikowania przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych niezbędnych do wykonania dyrektywy, przy czym przepisy te powinny wejść w życie najpóźniej z dniem 13 czerwca 2014 r. To już jest ostateczna data, pierwsza dotyczyła końcówki roku 2013.

    Transpozycja dyrektywy o prawach konsumentów spowoduje ujednolicenie i doprecyzowanie w całej Unii Europejskiej przepisów dotyczących umów konsumenckich zawieranych w okolicznościach typowych w zakresie obowiązków informacyjnych oraz ujednolicenie i doprecyzowanie przepisów dotyczących umów konsumenckich zawieranych w okolicznościach nietypowych, a także uporządkuje i zintegruje przepisy dotyczące odpowiedzialności za jakość rzeczy sprzedawanej, co jest szczególnie ważne, w szczególności przepisy dyrektywy o sprzedaży konsumenckiej, wdrożonej do polskiego porządku prawnego ustawą o szczególnych warunkach sprzedaży konsumenckiej.

    Wdrażając dyrektywę, zastosowano rozwiązanie w postaci uchwalenia odrębnej ustawy. Jest to słuszne posunięcie, biorąc pod uwagę, że dyrektywa ta wprowadza harmonizację zupełną w art. 4 dyrektywy, co skutkuje tym, że państwa członkowskie nie mogą w zakresie uregulowanym dyrektywą utrzymywać ani wprowadzać do swojego prawa krajowego przepisów odbiegających od tych, które zostały ustanowione w dyrektywie. Omawiany projekt ściśle odzwierciedla rozwiązania przyjęte w dyrektywie, z wyjątkiem pojedynczych kwestii, w których zdecydowano się skorzystać z opcji regulacyjnych pozostawionych przez dyrektywę do wyboru ustawodawcy krajowemu. Konsekwencją przyjęcia odrębnej ustawy w celu wprowadzenia dyrektywy o prawach konsumentów do polskiego systemu prawnego jest uchylenie ustawy o ochronie niektórych praw konsumentów. W celu zapewnienia przejrzystości nowych przepisów przeniesiono rozwiązania zawarte w rozdziale 2a, stanowiące szczególne przepisy o umowach zawieranych na odległość dotyczących usług finansowych, do nowej ustawy o prawach konsumenta.

    Projekt ustawy ze względu na jego znaczenie został poddany konsultacjom społecznym i spotkał się z szerokim odzewem. Swoje zastrzeżenia zgłosiła liczna grupa podmiotów, których uwagi w znacznej części zostały uwzględnione w procesie legislacyjnym. W sposób oczywisty niemożliwe jest, aby w krótkim, 10-minutowym, wystąpieniu odnieść się, nawet pokrótce, do wszystkich rozwiązań zawartych w projekcie ustawy o prawach konsumenta. W związku z tym chciałabym zasygnalizować kwestie tylko kilku najbardziej istotnych uregulowań zawartych w projekcie ustawy.

    W przedmiotowym projekcie zagwarantowano konsumentom otrzymywanie od przedsiębiorcy jeszcze przed zawarciem umowy wyczerpujących informacji, które są ważne w kontekście jej zawierania. Istotne w tym aspekcie jest też to, że uprawnienie do otrzymania informacji będzie przysługiwało konsumentowi w odniesieniu do umów zawieranych poza lokalem przedsiębiorstwa oraz na odległość, np. przez Internet, a także w odniesieniu do umów zawieranych w sposób tradycyjny. W zakresie tych rozwiązań zawierają się przepisy, które będą odpowiednim narzędziem w przypadku serwisów, które udają dziś darmowe, a w rzeczywistości w rozbudowanych i bardzo niejasnych regulaminach ukrywają informacje o odpłatnościach. Zgodnie z projektem zostaną one zobowiązane do informowania o tym w sposób jasny i widoczny.

    W projekcie ustawy w szeroki i kompletny sposób ujęto zasady dotyczące kosztów związanych z zawarciem umowy, co ułatwia konsumentowi zorientowanie się jeszcze przed jej zawarciem, jakie koszty rzeczywiście będzie musiał ponieść w związku z zawieraną umową. Przedsiębiorca będzie bowiem zobowiązany do poinformowania konsumenta w jasny sposób o wszystkich kosztach wynikających z umowy. Dodatkowo znajdują się w nim przepisy szczegółowe mówiące o tym, że w przypadku płatności dokonywanej przez konsumenta kartą kredytową przedsiębiorca nie będzie mógł pobierać od niego opłat wyższych niż te, które sam ponosi w związku z zastosowaniem tego sposobu płatności, a także zakaz pobierania od konsumentów zawyżonych opłat za korzystanie z infolinii udostępnianych przez przedsiębiorców na potrzeby kontaktowania się w sprawach związanych z zawartymi umowami.

    Duże i ważne dla konsumentów zmiany w stosunku do obowiązujących przepisów zawarte w projekcie dotyczą prawa konsumenta do odstąpienia od umowy, ponieważ wydłużają termin na odstąpienie od umowy zawieranej poza lokalem lub na odległość bez podania przyczyn do 14 dni z 10 obecnie obowiązujących, co w oczywisty sposób gwarantuje konsumentowi dodatkowy czas do namysłu i na podjęcie w pełni świadomej decyzji. W projekcie zawarto odmienny sposób liczenia tego terminu w sytuacji, gdy przedsiębiorca w ogóle nie poinformował konsumenta o przysługującym mu prawie odstąpienia. W takim przypadku prawo odstąpienia wygaśnie dopiero po upływie roku od upływu podstawowego, 14-dniowego terminu, a nie, jak obecnie, po upływie 3 miesięcy od wydania rzeczy. Kolejnym korzystnym rozwiązaniem dla konsumenta zawartym w przedmiotowym projekcie jest zwolnienie z ponoszenia kosztów związanych ze zwrotem rzeczy w przypadku skorzystania z prawa odstąpienia, jeśli konsument nie został poinformowany w sposób właściwy przez przedsiębiorcę o obowiązku poniesienia kosztów.

    W projekcie także ustawodawca przywraca do obrotu konsumenckiego konstrukcję wady, tradycyjnie funkcjonującą w Polsce, znaną i rozumianą przez konsumentów w przeciwieństwie do znajdującej się obecnie w ustawie o szczególnych warunkach sprzedaży konsumenckiej konstrukcji niezgodności towaru z umową. Przepisy te dają konsumentowi większą swobodę co do wyboru uprawnienia, z jakiego może skorzystać w przypadku wadliwości nabytej rzeczy, czyli przywraca możliwość żądania obniżenia ceny bądź po prostu odstąpienia od umowy od razu po stwierdzeniu wady bez konieczności wysunięcia w pierwszej kolejności żądania naprawy bądź wymiany rzeczy. Omawiany projekt zakłada stosowanie przepisów Kodeksu cywilnego do gwarancji konsumenckiej. Oznacza to, że jeśli przedsiębiorca, który udziela gwarancji, nie określi dokładnie jej treści, konsument będzie mógł powołać się na uprawnienia związane z gwarancją, przewidziane w Kodeksie cywilnym.

    Ważne, że w przepisach uwzględniono również szczegółowe regulacje dla przedsiębiorców precyzujące wiele kwestii, a jedną z nich jest wprowadzenie możliwości dochodzenia roszczeń regresowych związanych z wadliwością rzeczy sprzedanej w łańcuchu sprzedawców.

    Przedmiotowy projekt ustawy we właściwy sposób realizuje obowiązek transpozycji przepisów dyrektywy i z całą pewnością zaproponowane rozwiązania zasługują na uwzględnienie z uwagi na fakt, że zapisy dyrektywy w sprawie praw konsumenta przewidują jednolite rozwiązania we wszystkich państwach członkowskich Unii Europejskiej. Są one ponadto oczekiwane przez konsumentów. Te nowe uregulowania pozwolą na zwiększenie zaufania przedsiębiorców do systemów prawnych innych państw, a także umożliwią obniżenie kosztów związanych z dostępem do ich rynków, ułatwiając znacznie działalność transgraniczną.

    Z tych względów Klub Poselski Sojusz Lewicy Demokratycznej jest za skierowaniem projektu do dalszych prac. Mamy nadzieję, że oczekiwania społeczne po przyjęciu tych dobrze przepracowanych przepisów zostaną w pełni albo przynajmniej w znacznym stopniu zaspokojone. Dziękuję bardzo. (Oklaski)