Poseł Waldemar Andzel:

    Panie Marszałku! Wysoka Izbo! 19 grudnia br. będziemy obchodzili 125. rocznicę urodzin generała Stanisława Rostworowskiego, żołnierza Legionów Polskich, Wojska Polskiego i Armii Krajowej odznaczonego Złotym oraz Srebrnym Krzyżem Orderu Wojennego Virtuti Militari, Krzyżem Niepodległości, jak i czterokrotnie Krzyżem Walecznych, Krzyżem Zasługi Wojskowej oraz pośmiertnie Krzyżem Armii Krajowej.

    Stanisław Janusz Rostworowski urodził się w arystokratycznej rodzinie jako syn malarza Stanisława Jakuba herbu Nałęcz i Teresy, hrabiny z rodu Lubienieckich. Studiował na uniwersytecie w Szwajcarii, gdzie uzyskał doktorat z chemii rolniczej. W latach późniejszych studiował również filozofię na Uniwersytecie Jagiellońskim, gdzie również uzyskał doktorat. W czasie I wojny światowej uczestniczył w tworzeniu Legionów Polskich, następnie zaciągnął się do 2. szwadronu ułanów. Brał udział w walkach między innymi pod Mołotkowem, Sokołówką i Jaworowem. Następnie w 1915 r. przyłączył się do II Brygady Legionów, tam razem z pozostałymi jednostkami brał udział w części kampanii na Lubelszczyźnie. Podczas manewrów przejścia na Wołyń uzyskał stopień podporucznika, a następnie został skierowany na stopień oficera sztabu II Brygady. Rok później został odwołany z frontu i przydzielony do wydawnictw wojskowych Departamentu Wojskowego Naczelnego Komitetu Narodowego w Piotrkowie. Parę miesięcy później został adiutantem ppłk. Sikorskiego oraz uzyskał stopień porucznika. Następnie został włączony do Polskiej Siły Zbrojnej na terenie Galicji. Po ukończeniu szkoły oficerskiej objął stanowisko w sztabie Krajowego Inspektoratu Zaciągu. Po powołaniu Rady Regencyjnej z inicjatywy Władysława Sikorskiego został zgłoszony oraz przyjęty na członka Rady Regencyjnej księcia Zdzisława Lubomirskiego. Aktywnie uczestniczył w pracach nad stworzeniem Wojska Polskiego. Pod koniec I wojny światowej został mianowany rotmistrzem.

    W dwudziestoleciu międzywojennym pełnił wiele funkcji w Wojsku Polskim. W 1931 r. awansował do stopnia pułkownika dyplomowanego, by cztery lata później poświęcić się działalności społecznej i naukowej.

    W dniu wybuchu II wojny światowej ponownie zgłosił się do armii. Uczestniczył w obronie Warszawy oraz dowodził obroną przeciwlotniczą Kalisza. Po kapitulacji uniknął niewoli i wyruszył do Paryża, by tam złożyć relację z obrony Warszawy Władysławowi Sikorskiemu. Następnie został skierowany do pracy w tajnej bazie łączności w Bukareszcie. Tam organizował ewakuację polskich żołnierzy do Francji oraz przerzuty kurierów do i z Polski. Dwa lata później został przeniesiony z Bukaresztu do Budapesztu. Z powodu zamykania przez Niemców na Węgrzech wszelkich polskich placówek dyplomatycznych pozostawała mu tylko działalność konspiracyjna. 1 maja 1942 r. ewakuował się drogami kurierskimi z Budapesztu do Warszawy. Tam w Komendzie Głównej AK Stanisław Rostworowski przyjął pseudonim ˝Odra˝ i został oddelegowany do grupy najstarszych stopniem oficerów przewidzianych do zadań specjalnych. Wówczas został generałem brygady. Pełnił funkcję inspektora na obszarze Krakowa i Śląska. Razem z innymi oficerami kierunkowymi miał dokonywać inspekcji oddziałów partyzanckich, terenowych oraz przeprowadzać szkolenia dowódców oddziałów, którzy mieli w przyszłości dowodzić zgrupowaniami armii podziemnej. Półtora roku później został szefem tzw. Obserwatorium. Po wybuchu powstania warszawskiego objął kierownictwo na obszarze okręgu krakowskiego, Śląska i Zaolzia. 11 sierpnia o godz. 6 rano został zatrzymany przez gestapo oraz wywieziony do siedziby policji. Tam gen. Stanisław Janusz Rostworowski został zamordowany, najprawdopodobniej w nocy z 11 na 12 sierpnia 1944 r. Dziękuję bardzo. (Oklaski)