21 punkt porządku dziennego:

Sprawozdanie Komisji Finansów Publicznych oraz Komisji Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej o rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego (druki nr 1908 i 1941).

Poseł Krystyna Skowrońska:

    Proszę mi to odliczyć od czasu. Zostałam poinformowana przez władze klubu, że zostałam wybrana do wygłoszenia opinii w imieniu Klubu Parlamentarnego Platforma Obywatelska. Chciałabym to zrobić bardzo krótko, bo ten ustalony czas pięciu minut jest wyjątkowo krótki, jeśli chodzi o objaśnienie projektu.

    Poseł sprawozdawca o tym powiedział, niemniej jednak warto to wyartykułować: w wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 31 stycznia br. powiedziano, że niektóre rozwiązania związane z podziałem rezerwy subwencji ogólnej są rozwiązaniami niekonstytucyjnymi. Projekt ten wychodzi naprzeciw usunięciu regulacji niekonstytucyjnych, w których nie było kryterium, według którego minister finansów dysponował rezerwą przeznaczoną dla jednostek samorządu terytorialnego, w oparciu o art. 36 ust. 4 niniejszego projektu ustawy. Obecnie zmodyfikowany utrzymywał poszczególne zasady tworzenia rezerwy subwencji w oparciu o art. 21 ustawy. Rezerwa ta zwiększona jest o środki, które nie zostały rozdysponowane między gminy w części równoważącej subwencji ogólnej. Przepisy projektu umożliwią podział tej subwencji ze środków rezerwy według przyjętych kryteriów ustawowych, o których powiedział poseł sprawozdawca. Rezerwa będzie przeznaczona dla jednostek, których dochody po zastosowaniu mechanizmu pozostają nadal na niskim poziomie. Chodzi też o wsparcie jednostek realizujących ważne zadania własne z zakresu pomocy społecznej i o pokrycie strat w infrastrukturze komunalnej zniszczonej wskutek zdarzeń losowych, a także o zwrot nierozdysponowanych wpłat z ograniczeniami wskazanymi w projekcie.

    Podziału środków z rezerwy dokonywał będzie minister, który ustalał będzie kryterium zgodnie z reprezentacją jednostek samorządów terytorialnych. Regulacja ta jest reakcją na aktualne potrzeby jednostek samorządu terytorialnego. Przepis reguluje sytuację, w której nie zostanie uzgodniony sposób podziału rezerwy. Podziału dokona minister, dla gmin z przeznaczeniem na część równoważącą subwencji ogólnej, a dla powiatów na finansowanie domów pomocy społecznej. Termin podziału rezerwy, 16 grudnia, skorelowany jest z terminem wpłaty ostatniej raty części wyrównawczej subwencji ogólnej, tak by środki mogły być wykorzystane w danym roku - rozwiązanie o charakterze przejściowym, podział do końca roku, wejście tego rozwiązania niezwłocznie po przyjęciu przepisów.

    To jest przedłożenie rządowe, zgadzamy się, takie wyszło z komisji. Warto jednak porozmawiać o poprawce, która została zgłoszona w trakcie tego posiedzenia, a która nie zyskała akceptacji. Wnioskodawcy, posłowie z klubu Polskiego Stronnictwa Ludowego, zaproponowali, aby przejściowo, w 2014 r., zastosować mechanizm ograniczający wpłatę subwencji do kwoty 400 mln zł. Z wyliczeń, z tego algorytmu, który mówi o wpłacie subwencji, wynika, że za sprawą tego rozwiązania na rzecz innych samorządów nie zostałaby wpłacona kwota ok. 247 mln zł. Przyjęto jednak rozwiązanie nakładające na samorząd województwa mazowieckiego, bo jego to dotyczy, zobowiązanie, że w kolejnych trzech latach dokona on zwrotu na rzecz samorządów, które z tego tytułu utraciły subwencję. To był długi spór, spór doktrynalny i związany z trwałością obowiązujących przepisów. W tym przypadku możemy uznać, że sytuacja województwa mazowieckiego zasługuje na szczególną troskę. Warto o tym powiedzieć. Chodzi o poprawne kontrolowanie wydatków, przygotowanie programu naprawczego. Bo nie tylko to zwolnienie planowane na 2014 r. jest rzeczą, która interesuje samorządy, ale także wywiązanie się z tego zobowiązania w latach kolejnych. Przyjmując, że samorządy, inne samorządy, te 15 samorządów będzie miało w różnej wysokości mniejszą subwencję w roku 2014, takie zobowiązanie, gdyby pojawiła się ta poprawka, należałoby traktować jako zobowiązanie Wysokiej Izby, iż nie zostanie wzruszony sposób i mechanizm tej wpłaty, wyrównania samorządom, innym samorządom tego zobowiązania, z którego zwalniałoby się w przypadku takiej poprawki woj. mazowieckie.

    Ten spór jest ważny. (Dzwonek) Rozumiemy tę solidarność między samorządami, sytuację, w której znalazło się woj. mazowieckie w związku z sytuacją gospodarczą i funkcjonowaniem mechanizmu wyrównawczego i wpłatą tej części subwencji. To jest ten spór doktrynalny. Ważne jest, aby w tej sytuacji regionom - bo spór nie przebiega pomiędzy poszczególnymi klubami, on przebiega pomiędzy poszczególnymi regionami - przy pojawieniu się takiego mechanizmu czy takiej poprawki i nawet zgodzeniu się na to dano gwarancję tego, że zwolnienie w roku 2014 zostanie wyrównane, bo to mówi o trwałości, o wzajemnym dobrym traktowaniu się samorządów. To jest niezwykle istotne, bo te samorządy, które w roku 2014 mogły liczyć na zaliczenie tej subwencji do swoich dochodów i na dzielenie, przeznaczanie na inwestycje wpłat z tego tytułu, takich środków w budżecie nie miałyby.

    Za rozwiązaniem, o którym dzisiaj mówimy, zaproponowanym w sprawozdaniu, opowiada się mój klub parlamentarny. Tak dużo czasu poświęciłam, jeśli chodzi o tę poprawce, powiedzenie o tym. Pewnie w każdym z klubów toczyła się na ten temat dyskusja. Rozumiemy to, że państwo wypełnia zasadę solidarności w każdym zadaniu, które realizuje. To jest rzecz szczególna. Na pewno będziemy jeszcze o tym mówić i warto, żeby do tego podchodzić poważnie, przyjmując określone zobowiązania, tak aby żaden z samorządów w przypadku pojawiającej się kolejnej ustawy o janosikowym nie miał wątpliwości, że ten sposób jest jedynie wybiegiem w celu przyszłego zmniejszenia dochodów innych samorządów, bo wszystkie samorządy swoje finanse, swoje przychody, swoje wydatki bardzo szczegółowo planują. Ta złotówka wydawana przez każdy samorząd, jak wszyscy mówimy, jest oglądana podwójnie, potrójnie. Wiedzmy, że problem istnieje i warto o nim rozmawiać, warto znaleźć dobre rozwiązanie, jeśli chodzi o tę sprawę. Musimy pamiętać o trwałości zobowiązań, które przyjmują na siebie samorządy. Obowiązywanie przepisów prawa dotyczy każdego podmiotu. W tym przypadku dotyczy to również samorządów terytorialnych w odniesieniu do zobowiązań, które zaciągają albo które są im przypisane mocą ustawy. Dziękuję. (Oklaski)