Poseł Waldemar Andzel:

    Dziękuję bardzo.

    Panie Marszałku! Wysoka Izbo! 5 listopada br. obchodziliśmy 60. rocznicę śmierci, natomiast 9 listopada będziemy obchodzić 125. rocznicę urodzin Stanisława Roli-Arciszewskiego. Był on pułkownikiem dyplomowanym Wojska Polskiego oraz publicystą wojskowym. Brał udział w I wojnie światowej, II wojnie światowej i w kampanii wrześniowej.

    Stanisław Rola-Arciszewski urodził się 9 listopada 1888 r. Był synem sędziego Adama i jego żony Julii. Miał brata Franciszka Arciszewskiego, generała brygady Wojska Polskiego.

    Uczęszczał do II Gimnazjum Klasycznego we Lwowie. Po ukończeniu Politechniki Lwowskiej został wcielony do cesarskiej i królewskiej armii. W wieku 30 lat zgłosił się do polskiej stacji oficerów w Wiedniu gdzie został przydzielony do Wojskowej Komisji Likwidacyjnej.

    W następnych latach zajmował się problematyką transportu wojskowego. W latach 1922-1924 był słuchaczem kursu normalnego Wyższej Szkoły Wojennej w Warszawie, gdzie po ukończeniu studiów i otrzymaniu dyplomu naukowego Sztabu Generalnego został przydzielony do Wyższej Szkoły Wojennej na stanowisko asystenta. 4 lata później został przydzielony do garnizonu Równe na stanowisko szefa sztabu 13. Kresowej Dywizji Piechoty, czyli wielkiej jednostki piechoty Armii Polskiej we Francji i Wojska Polskiego II Rzeczypospolitej Polskiej. Następnie kolejno obejmował dowództwa 3. Pułku Artylerii Lekkiej Legionów, 1. Pułku Artylerii Ciężkiej, 1. Pułku Artylerii Motorowej, 7. Pułku Artylerii Lekkiej w Częstochowie. W późniejszych latach odbył praktykę na stanowisku zastępcy dowódcy 10. Brygady Kawalerii oraz został dowódcą 3. Grupy Pancernej.

    W tym czasie ogłaszał publikacje na łamach ˝Bellony˝, czasopisma wydawanego jako miesięcznik, a potem kwartalnik o tematyce wojskowej. Wydał również książkę ˝Sztuka dowodzenia na zachodzie Europy˝.

    W kampanii wrześniowej roku 1939 dowodził broniami pancernymi Armii ˝Łódź˝ przed agresją militarną ze strony wojsk III Rzeszy oraz Armii Czerwonej ZSRR. Później sprawował funkcję zastępcy szefa sztabu Armii ˝Warszawa˝. Resztę wojny spędził w niewoli niemieckiej.

    Po zakończeniu II wojny światowej wstąpił do Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie.

    Zmarł w 1953 r. w Londynie, gdzie mieszkał wraz ze swoim bratem Franciszkiem.

    Otrzymał odznaczenia Krzyża Srebrnego Orderu Virtuti Militari, Krzyża Kawalerskiego Orderu Polonia Restituta, Złotego Krzyża Zasługi oraz Kawalera Francuskiej Legii Honorowej. Dziękuję bardzo.