6 punkt porządku dziennego:

Sprawozdanie Komisji Nadzwyczajnej o rządowym projekcie ustawy o postępowaniu wobec osób z zaburzeniami psychicznymi stwarzających zagrożenie życia, zdrowia lub wolności seksualnej innych osób (druki nr 1577 i 1818).

Poseł Jacek Czerniak:

    Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam zaszczyt przedstawić stanowisko Klubu Poselskiego Sojusz Lewicy Demokratycznej w sprawie rządowego projektu ustawy o postępowaniu wobec osób z zaburzeniami psychicznymi stwarzających zagrożenie życia, zdrowia lub wolności seksualnej innych osób.

    Tak, doskonale wiemy, że ten projekt ustawy dotyczy między innymi - a może przede wszystkim - osób, które zostały pozbawione wolności na 25 lat wskutek amnestii, i że niedługo te osoby zaczną wychodzić na wolność. Klub Poselski Sojusz Lewicy Demokratycznej popiera kierunkowe rozwiązania tego projektu rządowego. Ochrona społeczeństwa przed groźnymi przestępcami to zadanie państwa. Czytamy w uzasadnieniu, co ważne, o wprowadzeniu do polskiego prawa rozwiązań przewidujących terapię, w warunkach izolacji, sprawców przestępstw, którzy z powodu zaburzonej psychiki mogą ponownie popełnić groźne przestępstwo przeciwko życiu, zdrowiu, bezpieczeństwu powszechnemu lub wolności seksualnej.

    Szanowni państwo, już student pierwszego roku prawa powinien wiedzieć, że prawo nie działa wstecz, nie można dwa razy karać za to samo. Jeśli chodzi o dzisiejszy rządowy projekt ustawy - rząd, a pan minister w szczególności, bierze odpowiedzialność za wszystkie te przepisy, które są tutaj przedstawione, - wydaje się, że to jest właściwy kierunek. Otóż na podstawie wspomnianego art. 95a Kodeksu karnego sąd może wprowadzić środek zabezpieczający, ale niestety nie dotyczy to tych osób, które wychodzą po 25 latach.

    Wydaje się, że ważną kwestią jest zakres podmiotowy, czyli spełnienie łącznie trzech przesłanek. Artykuł 1 pkt 1 mówi, że przesłanki te dotyczą osób, które odbywają prawomocnie orzeczoną karę pozbawienia wolności wykonywaną w systemie terapeutycznym lub zakładzie karnym typu zamkniętego, w wyznaczonym oddziale lub celi, w warunkach zapewniających wzmożoną ochronę społeczeństwa i bezpieczeństwo zakładu, pkt 2 mówi, że w trakcie postępowania wykonawczego, to też jest bardzo ważne, stwierdzono u nich zaburzenia psychiczne w postaci upośledzenia umysłowego, zaburzenia osobowości lub zaburzenia preferencji seksualnych, pkt 3 zaś, że stwierdzone u nich zaburzenia psychiczne mają taki charakter lub takie nasilenie, że zachodzi co najmniej wysokie prawdopodobieństwo popełnienia czynu zabronionego z użyciem przemocy lub groźbą jej użycia przeciwko życiu, zdrowiu lub wolności seksualnej, zagrożonego karą pozbawienia wolności, której górna granica wynosi co najmniej dziesięć lat. Osoby te, zwane później osobami stwarzającymi zagrożenie, muszą spełnić te trzy przesłanki łącznie. Warto to zauważyć.

    Pani poseł sprawozdawca Elżbieta Radziszewska przedstawiła w sposób bardzo dokładny całe orzecznictwo Europejskiego Trybunału Praw Człowieka, odwołała się również do trybunału niemieckiego. Myślę, że z dużą dozą prawdopodobieństwa stwierdziła, że projekt ustawy może być zgodny z konstytucją, że polski Trybunał Konstytucyjny może stwierdzić tę zgodność. Są tutaj wątpliwości co do art. 42 konstytucji, dyskutowaliśmy o zgodności z Konstytucją Rzeczypospolitej Polskiej i z Konwencją o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności i o tym, żeby ten właśnie projekt ustawy wychodził naprzeciw całemu orzecznictwu i był z nim zgodny. Mamy świadomość, że jesteśmy na granicy, jeśli chodzi o zgodność z prawem.

    Mam pytanie, oprócz tych zasadniczych wątpliwości, bo o zgodności rozstrzygnie ewentualnie Trybunał Konstytucyjny - do pana ministra kieruję to pytanie, bo o tym rozmawialiśmy - dlaczego w art. 1 pkt 3 nie ma czynu zabronionego przeciwko obyczajności. W Kodeksie karnym w rozdziale: Przestępstwa przeciwko wolności seksualnej i obyczajności, jest ten wyraz, art. 197-205 Kodeksu karnego dotyczą i wolności seksualnej, i obyczajności. To zostało w jakimś sensie zgubione.

    Podnosiłem również na posiedzeniu Komisji Nadzwyczajnej kwestię wątpliwości dotyczących tego, że w postępowaniu sądowym stosuje się odpowiednio przepisy Kodeksu postępowania cywilnego. Otóż jeśli chodzi o zawarte w projekcie ustawy działania Policji dotyczące realizacji nadzoru prewencyjnego i związane z tym działania operacyjno-rozpoznawcze, czy to można tak regulować, czy sąd może to oceniać w ramach przepisów K.p.c.? (Dzwonek)

    Mając na względzie te wszystkie kwestie - rozwiązania proponowane wobec osoby stwarzającej zagrożenie, czy to nadzór prewencyjny, czy też umieszczenie w Krajowym Ośrodku Terapii Zaburzeń Psychicznych, to, że decyzję o umieszczeniu podejmuje sąd w drodze postanowienia w składzie trzech sędziów zawodowych, opinie biegłych psychiatrów, opinie biegłych psychologów i seksuologów - Klub Poselski Sojusz Lewicy Demokratycznej będzie popierał rozwiązania rządowe. Dziękuję bardzo. (Oklaski)