1 i 2 punkt porządku dziennego:

1. Sprawozdanie Komisji Finansów Publicznych o rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy budżetowej na rok 2013 (druki nr 1625 i 1691).
2. Sprawozdanie Komisji Finansów Publicznych o rządowym projekcie ustawy zmieniającej ustawę o zmianie niektórych ustaw w związku z realizacją ustawy budżetowej (druki nr 1626 i 1681).

Poseł Krystyna Skowrońska:

    Szanowny Panie Marszałku! Państwo Ministrowie! Panie i Panowie Posłowie! 28 sierpnia 2013 r. na tej sali rozmawialiśmy o nowelizacji budżetu na rok 2013. Zaprezentowany został projekt nowelizacji, głosy klubów w sprawie nowelizacji również padły. Chciałabym jednak do tej debaty powrócić, dlatego że ta debata pokazała, po pierwsze, w jaki sposób pracujemy, w jaki sposób planuje się budżet i na ile samo planowanie ma wpływ na realną gospodarkę. Od roku 2008 jesteśmy w kryzysie i z tego kryzysu wychodzimy długo, powoli, na ile potrafimy w gospodarkach narodowych i na ile potrafimy we współpracy, realizując założenia gospodarcze krajowe, w zakresie eksportu tego, co produkujemy w kraju. Na pewno należy powiedzieć, że założenia projektu budżetu różnią się od ich realizacji w trakcie monitorowania realizacji budżetu. Ale czy na wszystkie te wskaźniki makroekonomiczne, które były podstawą projektu budżetu, miał wpływ rząd, czy realna gospodarka i jej otoczenie? Wskazywano w trakcie przedstawiania nowelizacji, jak wiele krajów europejskich dokonywało nowelizacji budżetu w roku bieżącym. My również jesteśmy w trakcie nowelizacji ustawy budżetowej i warto powiedzieć o tym, na ile wskaźniki makroekonomiczne uzależnione były od tego, co dzieje się w kraju, a na ile od sytuacji zewnętrznej.

    Na pewno jeśli chodzi o wzrost produktu krajowego brutto, który jest inny w bieżącym roku przy monitorowaniu niż założenia, na ten wskaźnik, na wzrost produktu krajowego brutto miała wpływ sytuacja w Europie, bo prawie 25% PKB to polski eksport. Na tempo wzrostu importu również nie mamy wpływu, bo o tym, jak kształtuje się zapotrzebowanie rynku w zakresie popytu krajowego, trudno mówić i trudno precyzyjnie się wstrzelić w ten wskaźnik, dlatego że nie tylko rząd może to kreować, a konsumpcja prywatna w sposób szczególny w czasach trudnych jest nieprzewidywalna i w zakresie konsumpcji prywatnej zdecydowanie zadziałały mechanizmy ostrożności w planowaniu wydatków prywatnych. Na wzrost inwestycji prywatnych w odniesieniu do produktu krajowego brutto ma też wpływ sytuacja, w jakiej się znajdujemy, czyli ostrożność w planowaniu, a tempo wzrostu inflacji w związku z ostrożnością w wydawaniu pieniędzy jest niższe w trakcie bieżącego roku o prawie 1% w stosunku do wskaźników planowanych. Ta gorsza perspektywa wzrostu gospodarczego i niższej aktywności sektora prywatnego powoduje spadek popytu na pracę i to przekłada się również na wzrost zatrudnienia i na stopę bezrobocia.

    A zatem były to założenia makroekonomiczne, w oparciu o które realizowano wpływy budżetowe. W trakcie roku wskazano, iż niższe będą wpływy z podatku VAT - o 13,4 mld, z CIT - o 7,6 mld, z akcyzy - o 4,7 mld. W tym przypadku wskazywano i pokazano zarówno w trakcie debaty, jak i w komisji, jakie były uwarunkowania realizacji niższych wpływów podatkowych. Główna przyczyna spadku dochodów z VAT o te 13,4 mld to niezmienna wielkość konsumpcji indywidualnej, widoczny spadek spożycia zbiorowego, a także konsolidacja wydatków budżetowych i niższy wpływ zapotrzebowania rządowego na konsumpcję; na dochody z VAT pośrednio wpływała sytuacja w handlu zagranicznym, o czym mówiłam, gdyż eksport jest objęty stawką zerową. W przypadku dochodów z CIT miało na to wpływ niekorzystne rozliczenie roczne i duże zwroty podatku od podmiotów gospodarczych, mniejsze, niż prognozowano, płatności ze strony firm. W przypadku akcyzy spadek o 1 mld w porównaniu za 7 miesięcy spowodowany był spadkiem zapłaty akcyzy od trzech najważniejszych wyrobów: paliw silnikowych, wyrobów tytoniowych i alkoholu etylowego. Znacznie lepsze mamy wpływy z PIT i tym nie będę się zajmowała. Ogółem dochody budżetu państwa według prognozy szacowanej przez rząd będą niższe o 23,7 mld. Stąd potrzeba nowelizacji, o której i mówiono w sierpniu, i mówimy teraz. A zatem propozycja jest następująca: obniżenie dochodów budżetowych o 23,7 mld zł, w tym ograniczenie wydatków o 7,7 mld i wzrost deficytu o 16 mld zł.

    Jeśli chodzi o ograniczenie wydatków, oto główne pozycje. Wydatki Ministerstwa Obrony Narodowej - nierealizowanie wskaźnika finansowania Sił Zbrojnych w wysokości 1,95 PKB, co znalazło odzwierciedlenie w zmianach w ustawie okołobudżetowej.

    Wstrzymujemy przejściowo waloryzację wydatków związanych z poprawą jakości w szkolnictwie, a także finansowanie infrastruktury kolejowej, które będzie na tym samym poziomie, jednakże nie ze środków budżetowych, ale ze środków PKP PLK, w kwocie niezmienionej 1 mld zł. Ponadto pozytywnie zweryfikowano w budżecie zmniejszenie kosztów obsługi zadłużenia zagranicznego o kwotę 1 mld zł, a także rezerw celowych w kwocie około 1 mld zł. Szczegółowe uzasadnienie i szczegółowe omówienie zmniejszeń w wydatkach budżetowych zawarte jest na str. 13 uzasadnienia do projektu budżetu. Chciałabym omówić tylko niektóre elementy z tych ograniczeń.

    Budżet i finanse publiczne inwestycji - zmniejszenie o kwotę 90 mln zł, w tym 76 mln zł - informatyzacja. W związku z tym, iż ta inwestycja nie była przygotowana, nie będzie nadzwyczajnych kosztów, które powodują utrudnienia. W zakresie budownictwa w części 18 - zmniejszenie o kwotę 120 mln zł. Te 120 mln zł to mniejsze dopłaty do Funduszu Dopłat. Nie jest to spowodowane zmniejszeniami, ale oceną, iż mniejsze będą z tego tytułu potrzeby w związku ze zmianą stawki WIBOR. Zdecydowane zmniejszenie środków w zakresie kultury - prawie o 150 mln zł, w tym 127 mln zł na budowę Muzeum II Wojny Światowej w związku z nieprzygotowaniem do realizacji. W zakresie nauki wskazano, iż będą zmniejszenia o kwotę 160 mln zł, w tym na Narodowe Centrum Badań i Rozwoju - o kwotę 70 mln zł. Dysponenci tej części budżetowej nie wskazywali, iż będą kłopoty z realizacją budżetu. Największe oszczędności, czyli największe zmniejszenie w zakresie części 29: Obrona narodowa, wskazywałam. W zakresie oświaty i wychowania - zmniejszenie, m.in. w wydatkach bieżących, o 364 mln zł. Chciałabym wskazać, iż w zakresie obsługi zadłużenia zagranicznego zmniejszenie o kwotę 1 mld zł, a także rezerw celowych, zostało zaopiniowane pozytywnie. Weryfikacja kosztów ponoszonych z budżetu wskazała, iż nie będą one powodowały m.in. kłopotów związanych z zabezpieczeniem społecznym obywateli. Wstrzymanie wydatków inwestycyjnych spowodowane jest brakiem przygotowania inwestycji do realizacji oraz weryfikacją ponoszenia kosztów w roku 2013, o czym mówił m.in. poseł sprawozdawca.

    Jeśli chodzi o poprawki wprowadzone w trakcie procedowania, klub Platforma Obywatelska będzie głosował za ich przyjęciem. Ostatecznie dochody ukształtują się na poziomie 275 729 000 000 zł - to jest to zmniejszenie, o którym mówiłam, o kwotę 23,6 mld zł - wydatki ogółem ukształtują się po zmianach w wysokości 327,3 mld zł, czyli ograniczenie, o którym mówiliśmy, jest w wysokości 7,7 mld zł, a deficyt ukształtuje się po zmianach w wysokości 51,5 mld zł.

    Będziemy głosować za przyjęciem sprawozdania Komisji Finansów Publicznych w zakresie przyjęcia nowelizacji budżetu na rok 2013. To jest stanowisko Klubu Parlamentarnego Platforma Obywatelska.

    W trakcie procedowania, drugiego czytania, chcemy złożyć dwie poprawki do nowelizacji budżetu, polegające na dodaniu w ustawie okołobudżetowej dwóch zmian. Proponujemy dodanie art. 37d, który dotyczy podziału rezerw celowych zaplanowanych w części 83, w poz. 76 - zwiększenie dostępności wychowania przedszkolnego. Uruchomienia tej rezerwy dokonuje minister właściwy ds. finansów publicznych, nie tak jak jest dotychczas, zgodnie z ustawą o finansach publicznych, ale w terminie przesuniętym: do dnia 25 listopada. Minister właściwy ds. oświaty oraz wojewodowie występują o uruchomienie tej rezerwy i jej podział do ministra finansów w terminie do 15 listopada, terminy są przesunięte. Chcielibyśmy, aby rezerwa w kwocie 504 mln zł mogła być uruchamiana w terminie późniejszym, niż określały dotychczas obowiązujące rygory. Jesteśmy w trakcie nowelizacji ustawy budżetowej i termin, który wcześniej został przewidziany na występowanie do ministra finansów, tj. 30 września, chcemy przesunąć tak, aby dysponenci tej części budżetowej mogli otrzymać środki.

    Proponujemy również dodanie art. 37e po dodawanym art. 37d. Związane jest to również z podziałem rezerwy celowej, która w budżecie jest w części 83, poz. 32, tj. zwrot gminom utraconych dochodów w związku ze zwolnieniem z podatku od nieruchomości w parkach narodowych i rezerwatach przyrody oraz w związku ze zwolnieniem z podatku rolnego, od nieruchomości, leśnego przedsiębiorców o statusie centrum badawczo-rozwojowego, a także na uzupełnienie części rekompensującej subwencji ogólnej na wyrównanie ubytków dochodów w specjalnych strefach ekonomicznych.

    Jeżeli chodzi o procedurę dotyczącą uruchomienia, to chcemy wydłużyć ten okres, aby wojewodowie występowali do ministra właściwego do spraw finansów publicznych do 15 listopada, a minister podejmował decyzję o uruchomieniu tej rezerwy do 25 listopada. Wskazujemy, jakie są podstawy do dokonania takiej zmiany. Dotychczas w kwestii tego podziału zgodnie z ustawą o finansach publicznych przewidywano, że minister finansów uruchamia rezerwy do 15 października. Przypomnę, że kwota rezerwy została zwiększona z 5837 tys. do 6637 tys. zł. W związku z tym, iż nowelizacja ustawy będzie procedowana (Dzwonek), pozwalamy sobie złożyć dwie poprawki, aby to nie wstrzymywało możliwości uruchamiania rezerw. Jest to rozwiązanie incydentalne, zawarte w ustawie okołobudżetowej, i o jego przyjęcie w pracach komisji oraz pozytywne zaopiniowanie prosimy Wysoką Izbę.

    Przedkładam te poprawki na ręce pana marszałka. Raz jeszcze oświadczam, że Klub Parlamentarny Platforma Obywatelska będzie głosował za nowelizacją ustawy budżetowej. Wiemy, że to jest szczególna sytuacja i mimo wszystko życzymy ministrowi, aby wpływy podatkowe były wyższe, tzn. żeby gospodarka rozwijała się szybciej. Dziękuję bardzo. (Oklaski)