19 punkt porządku dziennego:

Poseł Adam Kępiński:

    Pani Marszałek! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Mam zaszczyt włączyć się do debaty nad informacją o sytuacji ludzi młodych, przedstawioną przez prezesa Rady Ministrów w osobie pana ministra Kamysza.

    Trochę żałuję, że nie ma pana ministra, choćby dlatego, że dzisiejszy temat jest bardzo rozległy. Szanuję pana jako ministra pracy i polityki społecznej, ale tak naprawdę, żeby można było mówić szeroko o sytuacji ludzi młodych, to nie tylko pana resort powinien być tutaj reprezentowany, ale i premier, któremu podlegają wszyscy ministrowie, powinien tę debatę obserwować.

    Proszę państwa, od początku mam wrażenie, że chyba o innym państwie mówimy, biorąc pod uwagę to, co pan nam przedstawił. Bo właściwie dlaczego jest tak źle, skoro jest tak dobrze? Niestety finisz, do którego dojdziemy, to, że Polacy, że Polska dzisiaj się zwija, że ten odsetek demograficzny być może w tym roku będzie ujemny, i to pierwszy raz po wojnie, jest to skutek całego ciągu decyzji politycznych, a powinniśmy zacząć od samej edukacji.

    Uważam, że gimnazja, które miały poprawić świadomość młodzieży ? propos przyszłego kierunku kształcenia, i być fundamentem, podwalinami tego, co będą robiły w przyszłości, nie sprawdziły się. Ta szkoła wygląda źle. Szkolnictwo zawodowe położyliście tak naprawdę na łopatki, a wystarczyło tylko i wyłącznie tego nie psuć. Polska już przeżywała takie czasy, kiedy szkolnictwo zawodowe było na odpowiednim poziomie i absolwenci znajdowali pracę w zawodzie.

    Po drugie, jak pan chce, aby młodzi ludzie wchodzący na rynek pracy byli dobrze przygotowani, skoro w tych szkołach, w tych gimnazjach wycina się lekcje przedmiotów ścisłych, a wciąż utrzymuje się dwie godziny religii? 1300 mln zł to jest kwota, którą państwo polskie wydaje na religię w szkołach i pensje katechetów, a pan się prosi o 500 mln zł u pana ministra Rostowskiego, o to, żeby przyznał panu środki na kolejne programy.

    Nie jest powodem do zadowolenia to, o czym pan mówił: 26,1% to odsetek młodych Polaków, którzy są bezrobotni, i posługuje się pan jaskrawym przykładem Grecji, Hiszpanii, Włoch, Portugalii, gdzie oscyluje to, jest na poziomie ok. 50%. Gdyby te 2 mln ludzi, panie ministrze, nie wyjechało za pracą z naszego kraju, to sporo przekroczylibyśmy ten odsetek i nie miałby pan 26, a miałby pan blisko 60%. Jak pan dorzuci ten odsetek, to łatwo to sobie wyliczyć.

    Nie musimy się oglądać na Niemcy, Austrię, na dualne kształcenie. Jak powiedziałem, mieliśmy dobre kształcenie, które zepsuto. Nie powiedział pan też niczego o tym, że dzisiaj nawet w modelowym układzie rodziny z dwojgiem dzieci, nawet gdyby obydwoje ludzi pracowało, przy tych stawkach, jakie dzisiaj obowiązują na rynku, to są pracujący biedacy. To jest takie zjawisko, które ekonomia określa jako working poor. Jeżeli dzisiaj mąż i żona przyniosą do domu po tysiąc parę złotych i mają dzieci, oby nie chorowały, to są po prostu wykluczeni społecznie. Dzisiaj rodzina to jest biznes wręcz luksusowy, tak można powiedzieć. Nikogo na to nie stać i stąd właśnie bierze się ta cyfra. Osobiście mam dwoje dzieci i doskonale wiem, ile dzieci kosztują. Jeżeli jeszcze do tego nie załapią się do publicznego żłobka lub przedszkola i będzie komercyjna cena, w zależności od wielkości miasta to jest 600 zł, 800 zł, 1000 zł, to niech pan sobie przyłoży to teraz, ten dochód rodzica wynoszący tysiąc parę złotych i 1000 zł na przedszkole. A gdzie jest reszta życia?

    Chciałbym także powiedzieć, że jeśli chodzi o nianie i opłacane za nie składki, to z tego, co wyczytałem, udało się panu to zrealizować. Skorzystało z tego rozwiązania kilkadziesiąt osób w Polsce, więc ono chyba po prostu nie działa. Młodzi ludzie, jeżeli już wyjdą ze szkoły i chcą, tak jak powiedziałem, wejść na rynek pracy, to z jakim spotykają się rynkiem pracy? 30% to oszacowana dziś szara strefa. Nawet, tak jak już wspomniałem, pracujący ludzie są niestety skażeni tym procederem zarabiania pod stołem.

    Dzisiaj składka na ubezpieczenia społeczne i wszystko, co wiąże się z kosztem pracy, jest tak ogromne, że pracodawcy nie dźwigają tego obowiązku, więc załatwiają sobie to pod stołem, tak naprawdę okaleczając ekonomicznie najczęściej właśnie tych młodych ludzi, dlatego że pieniądze dane do ręki oczywiście zawsze są lepsze niż nic, ale niewykazywane nie budują historii kredytowej, nie ufa takim osobom żadna instytucja i mamy cały ciąg tego.

    Mamy także takie zjawisko jak gniazdowanie. 53% młodych ludzi - to są dane podana przed chwilą przez pana - po prostu nie wyprowadza się z domu, bo nigdy nie będą w stanie udźwignąć ekonomicznego ciężaru zakupu własnego mieszkania. Gdzie ten program, gdzie te tanie mieszkania, pod wynajem, żeby założyć rodzinę? Trzeba mieć własny kąt. To jest proste i jasne jak słońce.

    Sojusz Lewicy Demokratycznej należy do Partii Europejskich Socjalistów. Jest taki ogólnoeuropejski postulat, aby właśnie podatek od transakcji finansowych finansował to nieszczęsne bezrobocie wśród młodych, bo zaczyna się od patologii, braku kultury pracy, ale kolejne kroki to już są te, które państwo dużo kosztują, bo te kroki ludzi, którzy nie mają obowiązków, to już bardzo często są kroki kryminalne. To też państwo kosztuje. Dlaczego nie wprowadzicie tego podatku od transakcji finansowych? Mamy, tak jak wskazałem, 1300 mln na religię, podatek, który tutaj przynosiłby wiele korzyści.

    Kolejna rzecz to NEETs. NEETs, czyli not in employment, education or training, osoby niezatrudnione, nieuczące się i nieszkolone. Posłużył się pan odsetkiem, że takich ludzi jest 16%. My cały czas rozmawiamy o setkach tysięcy ludzi. Ci ludzie coś robią, gdzieś są i są przez państwo niezauważani. A więc, po pierwsze, szkoła, po drugie, praca, po trzecie, rodzina. Niestety premier Donald Tusk i pan jako minister w jego rządzie tak naprawdę nie możecie niczym się poszczycić, bo młodzi ludzie po prostu zderzają się z ekonomiczną ścianą. Państwo nie wyciąga ręki, a ci ludzie, którzy lądują w urzędach pracy, mają propozycje szkoleń nieadekwatnych, tak naprawdę nieskorelowanych z rynkiem pracy.

    Pytam pana, bo to pana branża, kiedy w końcu rzeczywiście powiąże pan pieniądze, które idą do urzędów pracy, z tym, aby pracodawca mógł sam wyszkolić sobie pracownika i ściągnąć go z tej puli bezrobotnych, żeby ludzie, którzy mają zapotrzebowanie na pracowników, mogli sobie wyszkolić nie kwiaciarzy, nie operatorów wózków widłowych, nie wiem, co tam jeszcze jest, tylko konkretnie tych pracowników. Uważam, że z ekonomicznego punktu widzenia dzisiaj przeszliśmy już tę krzywą Laffera, podatki są nieskuteczne, a podwyższanie ich po raz kolejny tak naprawdę nie daje większej ściągalności z gospodarki, pracodawcy uciekają do szarej strefy, a bez wydolności ekonomicznej nie osiągnie pan żadnego sukcesu, a najszybciej odbije się to na grupie młodych Polaków, którzy powinni wejść na rynek pracy. Dziękuję bardzo. (Oklaski)