1 punkt porządku dziennego:

Sprawozdanie Komisji Edukacji, Nauki i Młodzieży oraz Komisji Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej o pilnym rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy o systemie oświaty oraz niektórych innych ustaw (druki nr 1312 i 1377).

Poseł Zbigniew Włodkowski:

    Panie Marszałku! Szanowna Pani Minister! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Każdy rząd stawia przed sobą cele i priorytety, aby realizować i spełniać określone potrzeby społeczne. Wśród celów edukacyjnych obecna koalicja Platformy Obywatelskiej i Polskiego Stronnictwa Ludowego zaplanowała i realizuje reformę szkolnictwa zawodowego, system wsparcia uczniów o specjalnych potrzebach edukacyjnych, obniżenie wieku szkolnego i systematyczne zwiększanie dostępu dzieci do edukacji przedszkolnej.

    W ciągu 6 lat rządów Platformy Obywatelskiej i PSL znacząco wzrósł wskaźnik upowszechnienia wychowania przedszkolnego. Na terenach wiejskich nastąpił ogromny postęp. Dla porównania podam kilka danych. Mówiła o nich również pani minister w swoim wystąpieniu. W roku szkolnym 2006/2007 wskaźnik upowszechnienia wychowania przedszkolnego wynosił 44,6%, na terenach wiejskich - 21,4, natomiast w obecnym roku szkolnym wskaźnik ten wynosi ogółem 70% w przypadku dzieci w wieku między 3. a 5. rokiem życia, a na terenach wiejskich - 51%. Osiągnięcie tak znaczącego postępu było możliwe dzięki szeregowi działań podjętych przez Ministerstwo Edukacji Narodowej w latach 2008-2011. Między innymi została wprowadzona do systemu oświaty tzw. inna forma wychowania przedszkolnego, czyli możliwość tworzenia małych przedszkoli w mieszkaniach prywatnych, świetlicach wiejskich, świetlicach strażackich, co znacząco wpłynęło na dostępność wychowania przedszkolnego, szczególnie na terenach wiejskich.

    Nałożony został na gminy ustawowy obowiązek zapewnienia każdemu 5-letniemu dziecku miejsca realizacji wychowania przedszkolnego. Na poziomie samorządu wojewódzkiego zostały też uruchomione środki finansowe z funduszy europejskich na upowszechnianie edukacji przedszkolnej na terenach wiejskich i obszarach wykluczonych społecznie. Spowodowało to, że gminy bardzo aktywnie włączyły się w ten niełatwy proces odtwarzania i odbudowywania infrastruktury przedszkolnej. To zaangażowanie finansowe i organizacyjne samorządów w efekcie przyniosło znaczący postęp w upowszechnianiu wychowania przedszkolnego. Gminy aktywnie realizowały też wiele innych działań, korzystając z funduszy europejskich, co wymagało zaangażowania własnych środków finansowych i zaciągania kredytów. Obecnie dalsze inwestowanie w edukację przedszkolną jest niemożliwe dla wielu gmin z powodu trudnej sytuacji finansowej.

    Jednocześnie Unia Europejska nakłada na kraje członkowskie obowiązek zwiększania udziału dzieci w wieku między 3. a 5. rokiem życia w edukacji przedszkolnej, wyrażony wskaźnikiem procentowym upowszechnienia wychowania przedszkolnego, do poziomu co najmniej 90%.

    Wyraźnie widać, że dotychczasowy system finansowania nie zapewnia szybkiego zwiększania stopnia upowszechnienia wychowania przedszkolnego, dlatego konieczne jest wprowadzenie nowego rozwiązania w postaci dotacji celowej dla gmin na dofinansowanie zadań z zakresu wychowania przedszkolnego, które spowoduje zdecydowany postęp w tym obszarze.

    Naszym zdaniem dotacja celowa przekazywana z budżetu państwa wydaje się najlepszą formą wsparcia gmin w realizacji ich zadania własnego. Ten sposób przepływu środków budżetowych będzie wspomagać realizację konkretnego celu, jakim jest zwiększenie dostępu dzieci do edukacji przedszkolnej, przy zachowaniu warunków wykorzystania tych środków przez gminy. Nie ulega wątpliwości, że tylko zmiany systemowe skutecznie przyczynią się do wyrównywania szans edukacyjnych dzieci poprzez zapewnienie wszystkim dzieciom w wieku przedszkolnym miejsca wychowania przedszkolnego. Dlatego mój klub na początku obecnej kadencji, w listopadzie 2011 r. przesłał do pani marszałek projekt ustawy o dotowaniu edukacji przedszkolnej. Projekt ten przeleżał w komisji, a później w podkomisji ponad rok w oczekiwaniu na propozycję rządową przygotowaną przez resort edukacji. Projekt, nad którym dzisiaj procedujemy, rodził się długo i w bólach, ale realizuje cele i założenia, jakie zawarliśmy w projekcie klubu Polskiego Stronnictwa Ludowego. Wprowadza też dodatkowe rozwiązania, które wzmacniają i w dobrym kierunku rozszerzają naszą propozycję. Dlatego, aby skrócić proces prac nad przyjęciem tak oczekiwanego przez samorządy gminne rozwiązania, postanowiliśmy wycofać swój projekt.

    Nowe obszary, które rozszerzają naszą propozycję i których znaczenie warto w szczególny sposób podkreślić, są następujące. Chodzi o zapewnienie dostępu do bezpłatnego wychowania przedszkolnego w takim samym wymiarze (nie krótszym niż 5 godz. dziennie) w publicznych przedszkolach i publicznych innych formach wychowania przedszkolnego znajdujących się na terenie danej gminy, bez względu na prowadzący je organ, ograniczenie do kwoty nieprzekraczającej jednej złotówki wysokości opłaty za każdą godzinę przekraczającą ustalony przez radę gminy czas bezpłatnego nauczania, wychowania i opieki, ponoszonej przez rodziców dzieci objętych wychowaniem przedszkolnym, wprowadzenie procedury przekształcania innej formy wychowania przedszkolnego w przedszkole, które nie wiąże się z koniecznością likwidacji innej formy wychowania przedszkolnego, a także stopniowe wprowadzanie propozycji, aby wszystkie dzieci trzyletnie i czteroletnie miały zapewnioną możliwość korzystania z wychowania przedszkolnego.

    Popieramy też propozycję przyspieszenia (z 2015 r. na 2014 r.) wprowadzenia zasad dotowania edukacji przedszkolnej realizowanej przez podmioty niepubliczne.

    Panie Marszałku! W związku z tym, że zapisy projektu ustawy stymulują również aktywność zawodową młodych rodziców, klub Polskiego Stronnictwa Ludowego będzie głosował za przyjęciem projektu ustawy o zmianie ustawy o systemie oświaty oraz niektórych innych ustaw, którego celem jest wprowadzenie dotowania edukacji przedszkolnej z budżetu państwa. Dziękuję bardzo. (Oklaski)