5 punkt porządku dziennego:

Poseł Arkadiusz Mularczyk (wypowiedź niewygłoszona):

    Pytanie dotyczy bezpieczeństwa w sektorze transportu kolejowego oraz stanu realizacji inwestycji infrastrukturalnych przez spółki Grupy PKP, ze szczególnym uwzględnieniem budowy linii kolejowej Kraków - Podłęże - Piekiełko i modernizacji linii kolejowych Nowy Sącz - Chabówka oraz Nowy Sącz - Muszyna - granica państwa.

    Szanowny Panie Ministrze! Najwyższa Izba Kontroli przeprowadziła analizę dotyczącą ratownictwa kolejowego i ochrony przeciwpożarowej na kolei. Kontrola objęła okres styczeń 2010 r. - czerwiec 2012 r. Raport NIK stwierdza, że zarządcy linii kolejowych, w tym przede wszystkim PKP Polskie Linie Kolejowe SA, a także jednostki wchodzące w skład krajowego systemu ratowniczo-gaśniczego, nie są odpowiednio przygotowani pod względem organizacyjnym i wyposażenia w sprzęt do wykonywania zadań ratowniczych i gaśniczych. Według NIK cztery kolejowe zespoły ratownicze utraciły gotowość operacyjną. Zarządcy linii kolejowych nie byli zainteresowani utrzymywaniem służb ratowniczych z uwagi na związane z tym koszty. Zdaniem Izby przyczyną tego stanu jest nierzetelne realizowanie zadań, nieprawidłowości systemowe i niedostateczny nadzór Urzędu Transportu Kolejowego. Bulwersuje sytuacja, iż tylko w co trzecim zespole ratowniczym zespoły były kompletne, a w 3 z 24 jednostek ratownictwa technicznego w ogóle nie zatrudniano pracowników. Ponadto obowiązkowe szkolenia z zakresu udzielania pierwszej pomocy ukończył zaledwie co trzeci pracownik. Pracownicy 11 z 13 skontrolowanych zakładów linii kolejowych nie zostali wyposażeni w komplet środków ochrony indywidualnej. W ośmiu zakładach nie zarządzano ćwiczeń w formie próbnych alarmów. W blisko 60% zbadanych wyjazdów były one opóźnione aż do 285 minut. Ważnych świadectw sprawności nie posiadała jedna piąta pojazdów szynowo-drogowych, a 11 ze 102 wagonów będących w dyspozycji zespołów było niesprawnych. Cztery zespoły nie posiadały zdolności operacyjnej z powodu braku sprawnego sprzętu, a dokumentacja ich stanu technicznego była prowadzona nierzetelnie. Dramatycznego obrazu sytuacji dopełnia fakt, iż od marca 2011 r. PKP PLK zaprzestała utrzymywania pasów przeciwpożarowych wzdłuż linii kolejowych w oparciu o błędną interpretację obowiązujących przepisów. W efekcie tej nieprzemyślanej decyzji liczba pożarów lasów w bezpośrednim sąsiedztwie linii kolejowych wzrosła czterokrotnie. NIK stwierdził też poważne uchybienia w pracy Urzędu Transportu Kolejowego, który nie kontrolował wypełniania przez zarządców infrastruktury obowiązków związanych z bezpieczeństwem ruchu kolejowego dotyczącego prowadzenia akcji ratowniczych. Skutkiem tej opieszałości było niezgłoszenie przez PKP PLK w ciągu dwóch i pół roku aż 124 zdarzeń na sieci kolejowej, natomiast zgłoszenie kolejnych 835 zdarzeń nastąpiło po wymaganym ustawą terminie.

    Kolejny z opublikowanych raportów Najwyższej Izby Kontroli ocenia działania inwestycyjne prowadzone w PKP PLK. Jako przyczynę złego stanu infrastruktury kolejowej wskazano w nim brak dostatecznej liczby sprawnie prowadzonych inwestycji. Unijne środki pomocowe, zwłaszcza w ramach Programu Operacyjnego ˝Infrastruktura i środowisko˝ na lata 2007-2013, dawały szansę na powstrzymanie degradacji infrastruktury kolejowej. Większość inwestycji jest opóźniona z powodu braków w dokumentacji przedprojektowej, projektowej i wykonawczej, konieczności wykonania dodatkowych robót oraz niewłaściwej koordynacji prac przez PKP PLK. W efekcie 60% linii kolejowych i 30% rozjazdów funkcjonuje tylko pod warunkiem, że przejeżdżające po nich pociągi znacznie zwalniają. Zamiast zapewnienia bezpieczeństwa na najwyższym poziomie używane są procedury awaryjne o najmniejszym stopniu ochrony przed wypadkami, na przykład tzw. sygnał zastępczy. Realizacja zaleceń po kontrolach stanu technicznego przeciąga się nawet do 1,5 roku. Przy założeniu utrzymania obecnego tempa inwestycji do 2015 r. długość odcinków torów kolejowych, na których powstanie konieczność wstrzymania ruchu z uwagi na stan techniczny, wyniesie ok. 4100 km. Warto w tym miejscu wskazać, że średnia prędkość pociągu towarowego w Polsce wynosi 25 km/h przy średniej w UE ponad dwa razy większej.

    Przykładem kompletnego chaosu inwestycyjnego PKP PLK jest budowa linii kolejowej Kraków-Podłęże - Piekiełko i modernizacja linii kolejowych Nowy Sącz - Chabówka oraz Nowy Sącz - Muszyna - granica państwa. Wybudowanie linii kolejowej Podłęże - Piekiełko przyczyniłoby się do skrócenia czasu jazdy pociągów pomiędzy Krakowem a Zakopanem oraz Nowym Sączem i Krynicą. Nowa linia kolejowa na tym odcinku poprawiłaby również dostęp Polski do portów Morza Czarnego. Projekt przedmiotowy zakłada również modernizację przeznaczonej przez PKP Polskie Linie Kolejowe SA do wyłączenia z eksploatacji linii Nowy Sącz - Chabówka. Za najkorzystniejszą ofertę uznano tę złożoną przez konsorcjum Earnst&Young, WS - Atkins i Wierzbowski Eversheds na kwotę ponad 4,8 mln zł, przy czym jedynym kryterium wyboru oferty była cena. Z wypowiedzi udzielonej przez pana ministra wywnioskować można, że ministerstwo traktuje projekt budowy linii kolejowej Kraków-Podłęże - Piekiełko jako drugoplanowy. Przygotowania do realizacji przedmiotowej linii kolejowej poczyniło już województwo małopolskie, które wynegocjowało ujęcie linii na mapach sieci TEN-T załączonych do projektu rozporządzenia Parlamentu i Rady UE w sprawie unijnych wytycznych dotyczących rozwoju transeuropejskiej sieci transportowej.

    W związku z opisanymi wyżej faktami proszę o odpowiedź na następujące pytania:

    1. Czy wśród projektów, które mają zostać zrealizowane w latach 2014-2020 znajduje się budowa linii kolejowej Kraków-Podłęże - Piekiełko i modernizacja linii kolejowych Nowy Sącz - Chabówka oraz Nowy Sącz - Muszyna - granica państwa?

    2. Czy wskazane przez pana ministra kryteria istotności z punktu widzenia całości sieci i natężenia ruchu będą jedynymi kryteriami, na podstawie których ministerstwo dokona doboru inwestycji kolejowych w latach 2014-2020?

    3. Czy ministerstwo będzie brało pod uwagę przy ocenie realizacji inwestycji w latach 2014-2020 również ujęcie linii na mapach sieci TEN-T załączonych do projektu rozporządzenia Parlamentu i Rady UE w sprawie unijnych wytycznych dotyczących rozwoju transeuropejskiej sieci transportowej?

    4. Czy wybór realizacji poszczególnych inwestycji kolejowych w latach 2014-2020 będzie konsultowany z samorządami?

    5. Jakie działania podjął pan minister celem poprawy dramatycznej sytuacji w ratownictwie kolejowym?