1 punkt porządku dziennego:

Sprawozdanie Komisji Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa o rządowym projekcie ustawy o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi (druki nr 815 i 1282).

Poseł Dariusz Cezar Dziadzio:

    Dziękuję, pani marszałkini.

    Pani Marszałkini! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! W imieniu Klubu Poselskiego Ruch Palikota mam zaszczyt przedstawić stanowisko w sprawie sprawozdania komisji o projekcie ustawy o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi.

    Przedstawiony projekt dotyczy ustawy, której zadaniem jest usprawnienie systemu zagospodarowania odpadów, tak aby Polska osiągnęła wymagane prawem Unii Europejskiej poziomy odzysku i recyklingu do 2014 r. Określony w europejskiej dyrektywie poziom recyklingu i odzysku w odniesieniu do wszystkich opakowań musi być równy odpowiednio 55 i 60%. Ustawa ta zobowiązuje producentów opakowań do wprowadzania opakowań umożliwiających ich wielokrotne użycie i recykling albo przynajmniej recykling, jeżeli ich wielorazowe użycie nie jest możliwe. Oprócz rejestracji w ustawie postawiono odpowiednie wymagania dotyczące produkcji opakowań. Producenci są zobowiązani do ograniczania ilości i negatywnego działania na środowisko substancji szkodliwych koniecznych do wytworzenia opakowań oraz do tego, aby wytwarzane odpady opakowaniowe były redukowane do minimum. W ustawie tej pojawia się zapis, który i mnie jako użytkownikowi różnych rodzajów opakowań nastręcza wiele problemów. Mianowicie w art. 15 podaje się informację, że przedsiębiorca importujący lub w wyniku wewnątrzwspólnotowego nabycia opakowań może umieszczać oznakowania wskazujące możliwość wielokrotnego użycia lub przydatności do recyclingu. Ten zapis jest ciekawy z racji tego, że od wielu lat walczymy o ekologię w tym obszarze, szkolimy młodzież w zakresie segregacji śmieci, staramy się też prowadzić różne kampanie edukacyjne, które m.in. są finansowane przez producentów opakowań, a w tym przypadku pozostawiamy taką furtkę. Nie pojawia się tam słowo ˝musi˝, lecz słowo ˝może˝. Uważam, że informacje w tym zakresie powinny być zaznaczane na opakowaniu za każdym razem.

    Przepisy ustawy obejmą wszystkie opakowania wprowadzane do obrotu w Polsce, a także powstałe z nich odpady. Wskazano jednak przypadki, do których ustawa nie będzie miała zastosowania. Jej przepisy nie będą stosowane wobec produktów w opakowaniach, które zostaną sprowadzone do Polski i w tym samym roku z niej wywiezione. Jednocześnie przedsiębiorcy wprowadzający do obrotu niewielkie masy opakowań, do 1000 kg, będą zwolnieni z obowiązku zapewnienia poziomu odzysku i recyklingu odpadów opakowaniowych. Tu pojawia się kolejne pytanie dotyczące samej ustawy: Dlaczego masę określono w tym przypadku tylko na 1000 kg, a nie więcej? Zadaję to pytanie w kontekście rozwoju gospodarczego naszego kraju.

    Wprowadzenie do obrotu produktów w opakowaniach będzie możliwe dopiero po uzyskaniu wpisu do rejestru. Rejestr będzie prowadzony przez marszałka województwa, a wpis będzie dokonywany na wniosek przedsiębiorcy, który będzie mógł złożyć go w formie elektronicznej. Dane zawarte w rejestrze będą jawne i dostępne. Producenci mają również obowiązek składania rocznych raportów o masie wytworzonych, przywiezionych i wywiezionych opakowań oraz osiągniętych poziomach odzysku i recyklingu. Według przepisów dotyczących gospodarki opakowaniami po środkach niebezpiecznych odpowiedzialnością za ich odzysk oraz recykling obciąża się stronę wprowadzającą. To samo dotyczy też środków ochrony roślin. Jest to bardzo dobre rozwiązanie, ponieważ w tym przypadku wiele opakowań po środkach ochrony roślin i środkach niebezpiecznych nie będzie lądowało w lesie, będą one odbierane przez producentów.

    W przepisach ustawy uregulowano dystrybucję produktów w opakowaniach. Przedsiębiorcy zajmujący się handlem detalicznym, podobnie jak obecnie, będą zobowiązani do przyjmowania zwracanych i oddawanych na wymianę opakowań po produktach, które znajdują się w ich ofertach. Te przepisy mają gwarantować konsumentom odbiór opakowań wielokrotnego użytku. Do ustawy włączono także obecnie obowiązujące regulacje dotyczące opłaty produktowej. Przedsiębiorcy oraz organizacje odzysku, jeżeli w danym roku nie uzyskają wymaganych poziomów recyklingu, będą musieli uiścić tzw. opłatę produktową. Jej wysokość zostanie ustalona w rozporządzeniu ministra środowiska w porozumieniu z ministrami finansów i gospodarki. Również marszałek województwa oprócz prowadzenia rejestru będzie odpowiedzialny za coroczną kontrolę przedsiębiorców oraz będzie sporządzał i przekazywał ministrowi środowiska oraz głównemu inspektorowi ochrony środowiska informacje o wynikach przeprowadzanych kontroli.

    Kolejny zapis pojawiający się w ustawie również budzi pewne kontrowersje. Ustawa doprecyzowuje zasady działania organizacji prowadzących odzysk opakowań, ale dziwi fakt podwyższenia kapitału zakładowego przez samą komisję z 1 mln zł do 2,5 mln zł. Jest to dziwne działanie z racji tego, że jesteśmy państwem, które należy do grupy krajów rozwijających się, o gospodarce wolnorynkowej, wobec czego wprowadzenie tego przepisu może w znacznym stopniu zablokować działalność mniejszych firm, dając pole do popisu firmom większym.

    Podobne wymogi dotyczą przedsiębiorców. Zobowiązuje się ich do przeznaczania co najmniej 5% swoich przychodów na publiczne kampanie edukacyjne. Analogiczne wymogi dotyczą również przedsiębiorców wprowadzających produkty w opakowaniach. Zgodnie z nimi mogą oni przeznaczyć 2% wartości netto na wspomniane kampanie prowadzone samodzielnie lub przekazać środki do Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Czy taki zapis w tym przypadku nie będzie stwarzał kolejnej furtki do nadużyć? Mianowicie producenci odbierający swoje opakowania będą mogli uwzględniać w kampaniach edukacyjnych system odbierania opakowań po środkach niebezpiecznych. (Dzwonek)

    Wydaje się, że niniejsza ustawa spełnia najważniejsze cele. Po pierwsze, pozwoli Polsce uniknąć płacenia wysokich kar dziennych nakładanych przez Trybunał Sprawiedliwości, po drugie, miałaby kompleksowo uregulować rynek, jeżeli chodzi o odpady opakowaniowe. Mając na względzie informację podaną przez posła z Platformy Obywatelskiej, że zgłasza poprawkę do tego projektu, Klub Poselski Ruch Palikota zgłosi również swoje dodatkowe poprawki do projektu ustawy dotyczącego opakowań i odpadów opakowaniowych. Dziękuję bardzo. (Oklaski)