1 punkt porządku dziennego:

Sprawozdanie Komisji Finansów Publicznych o rządowym projekcie ustawy o redukcji niektórych obciążeń administracyjnych w gospodarce (druki nr 833 i 862).

Poseł Sprawozdawca Artur Gierada:

    Pani Marszałek! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Mam zaszczyt w imieniu Komisji Finansów Publicznych przedstawić sprawozdanie zawarte w druku nr 862 o rządowym projekcie ustawy o redukcji niektórych obciążeń administracyjnych w gospodarce, druk nr 833. Sejm na 25. posiedzeniu w dniu 7 listopada 2012 r., zgodnie z art. 39 ust. 2 regulaminu Sejmu, skierował powyższy projekt ustawy do Komisji Finansów Publicznych w celu rozpatrzenia.

    Omawiany projekt jest kolejnym aktem prawnym mającym skutecznie doprowadzić do poprawy warunków wykonywania działalności gospodarczej. Służyć temu będzie zniesienie lub ograniczenie niektórych zbędnych obciążeń administracyjnych i uproszczenie przepisów, które są barierami dla rozwoju przedsiębiorczości w naszym kraju. W szczególności celem projektowanych zmian jest poprawa płynności finansowej przedsiębiorców, ograniczenie zatorów płatniczych w gospodarce oraz zwiększenie dyscypliny płatniczej wśród przedsiębiorców.

    Polska w ciągu ostatnich lat poczyniła duże postępy jako kraj przyjazny dla biznesu. Złożyło się na to wiele zmian ustawowych wprowadzonych jeszcze w zeszłej kadencji Sejmu, m.in. zwiększenie swobody działalności gospodarczej. W zeszłym miesiącu zostało to docenione i uhonorowane przez Bank Światowy - w prestiżowym rankingu Doing Business nasz kraj zanotował znaczny skok na 55. pozycję z 62. wśród 185 ocenianych krajów.

    Ogólnie zostaliśmy też bardzo pozytywnie ocenieni, jeśli chodzi o same reformy w dziedzinie poprawy prawa i działalności przyjaznej dla biznesu. W ciągu ostatnich lat zrobiliśmy 12-procentowy skok, tak naprawdę osiągając najlepszy wynik z całej Unii Europejskiej. Oczywiście zdajemy sobie sprawę, że potencjał drzemiący w naszym kraju - również w nas, jako Wysokiej Izbie - zmieniania przepisów jest bardzo duży, dlatego kolejnym krokiem w tym kierunku jest właśnie ten projekt ustawy.

    Jego główne założenia to ograniczenie zatorów płatniczych oraz poprawa płynności finansowej przedsiębiorców, problemu szczególnie w dobie kryzysu bardzo uciążliwego. Obserwujemy pewnego rodzaju zjawisko pozyskiwania w pewien sposób nawet nieswojego kapitału i obrót pieniędzmi mniejszych przedsiębiorców przez większych właśnie poprzez nieuregulowanie przez nich należności w terminie. Drugie założenie to ograniczenie obowiązków informacyjnych i trzecie - zwiększenie sprawności administracyjnej.

    Zmiany możemy podzielić na kilka kategorii, m.in. zmiany w prawie podatkowym. Kluczowa jest zmiana w ustawie z dnia 11marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (art. 10 omawianego projektu). Ma ona na celu ograniczenie zatorów płatniczych oraz poprawę płynności finansowej przedsiębiorców. Wprowadza pełną metodę rozliczenia kasowego dla małego podatnika poprzez zniesienie 90-dniowego terminu dzisiaj obowiązującego. Korzystna dla przedsiębiorców jest również zmiana - w stosunku do stanu obecnego - polegająca na umożliwieniu odliczenia podatku naliczonego z faktury w części zapłaconej. Pozwoli ona na obciążenie podatkowe adekwatne do otrzymanego wynagrodzenia za wykonaną usługę.

    Kolejną ważną zmianą obejmującą podatników VAT niezależnie od wielkości prowadzonej działalności gospodarczej są ułatwienia w skorzystaniu z ulgi na złe długi w zakresie podatku VAT. W obecnym stanie prawnym podatnik, który rozliczył podatek VAT od należności, której faktycznie nie otrzymał, może dokonać odpowiedniej korekty po upływie 180 dni od dnia otrzymania płatności i przy spełnieniu szeregu dodatkowych warunków. Te dodatkowe warunki ograniczamy, a termin skracamy do 150 dni - są deklaracje ze strony rządowej, że w przyszłości będzie on jeszcze skracany.

    Wychodząc naprzeciw przedsiębiorcom, likwiduje się szereg zbędnych formalności, między innymi obowiązek powiadomienia dłużnika o zamiarze dokonania korekty i o dokonaniu korekty oraz obowiązek powiadomienia urzędu skarbowego o tym fakcie. Pozostaje jedynie zmodyfikowany obowiązek zawiadomienia właściwego dla siebie urzędu skarbowego o dokonaniu korekty wraz ze wskazaniem jej kwoty oraz danych dłużnika, co oczywiście pozwoli urzędowi skarbowemu zidentyfikować podmiot, który do tej pory tych należności nie uiścił. Ponadto trzeba stwierdzić, że nie będzie to dodatkowym obciążeniem dla przedsiębiorcy, ponieważ urząd nie będzie go fatygował, żeby przyszedł. Przedsiębiorca będzie mógł zawiadomić o korekcie w momencie składania normalnej deklaracji. Ponadto będzie to bardzo łatwe - dokonywane na jednym krótkim wzorze formularza przygotowanym przez ministra finansów.

    Wprowadzono szereg zmian, by bardziej zmobilizować dłużników do terminowej spłaty zobowiązań, między innymi w odróżnieniu od obecnego stanu projektowane przepisy zobowiązują dłużnika do dokonania korekty niezależnie od faktu, czy jego wierzyciel skorzystał z możliwości obniżenia podstawy opodatkowania i kwoty należnego podatku. Oczywiście ten termin też skracamy do 150 dni.

    Dodatkowo, celem mobilizacji dłużników do regulowania swoich zobowiązań oraz zabezpieczenia interesów budżetu państwa, proponuje się nakładanie na dłużnika przez organ podatkowy lub organ kontroli skarbowej sankcji, pewnego rodzaju dodatkowych opłat w sytuacji naruszenia przez niego obowiązku dokonania korekty naliczonego podatku. Ta sankcja będzie wynosiła 30% naliczonego podatku podlegającego korekcie.

    Ważne i wychodzące naprzeciw przedsiębiorcom poprawki zgłosiła grupa posłów Platformy Obywatelskiej z posłem przewodniczącym Januszem Cichoniem na czele. Zawarte w nich rozwiązania dają możliwość, by zwrot podatku VAT wraz z oprocentowaniem mógł być przekazany w całości lub w części na wskazany rachunek banku lub spółdzielczej kasy oszczędnościowo-kredytowej jako zabezpieczenia kredytu udzielonego przez dany bank lub daną kasę. Dodatkowo trzeba powiedzieć, że jest to ułatwienie dla przedsiębiorców zwiększające ich zdolność kredytową, ponieważ kwota zwrotu, o której mówimy, to 70 mld. W naszym kraju średni okres zwrotu tak naprawdę wynosi od 25 do 60 dni. Ta kwota czy te rozwiązania, kiedy zmuszą czy zachęcą, można powiedzieć, podmioty kredytujące do stworzenia nowych instrumentów finansowych, pozwolą zwiększyć zdolność kredytową podmiotów chcących uzyskać kredyt inwestycyjny.

    Kolejną ważną zmianą wpisującą się w ograniczenie zatorów płatniczych są zmiany w ustawie z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz ustawie z 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych. Propozycja zmian polega na wprowadzeniu do ustawy o podatku dochodowym rozwiązań, na podstawie których podatnik będący dłużnikiem obowiązany będzie do dokonania korekty kosztów uzyskania przychodów w przypadku nieuregulowania kwoty wynikającej z faktury w ciągu 30 dni od upływu terminu płatności ustalonego przez strony. Wprowadzenie takiej regulacji nie oznacza odstąpienia od stosowania zasady memoriałowej, gdyż generalnie w dalszym ciągu podatnicy będą ją stosować do kwalifikowania ponoszonych kosztów. Natomiast w sytuacji, gdy nie dokonają zapłaty w odpowiednim terminie, będą zobowiązani do dokonania stosownej korekty tych kosztów.

    W celu uniknięcia sytuacji, gdy podatnik będzie wykorzystywał swoją dominującą pozycję wobec dostawcy usług lub towarów przez narzucenie długich terminów płatności, proponuje się rozwiązanie polegające na wyłączeniu z kosztów uzyskania przychodów kwoty nieopłaconej w terminie 90 dni od dnia zaliczenia ich do kosztów uzyskania przychodów. Jest to na pewno element prawa, który będzie zabezpieczał mniejszych przedsiębiorców, by nie było tak, że rzeczywiście nie tylko kryterium ceny czy jakości usługi będzie jakby decydowało o tym, kto będzie składał zamówienie. Dodatkowo tak naprawdę ci mniejsi podatnicy nie będą zmuszani do tego, by te terminy dla zamawiającego odraczać na bardzo długo.

    Trzeba jeszcze stwierdzić, że w odniesieniu do tego przepisu prawnicy Kancelarii Sejmu podawali w wątpliwość, czy jest on konstytucyjny i czy zbyt mocno nie ingerujemy w sam zakres umów dwóch stron. Jednak można powiedzieć, że strona rządowa bardzo dokładnie to wytłumaczyła, podała sensowną argumentację i wydaje się, iż takiego zagrożenia nie będzie.

    Kolejną bardzo ważną zmianę stanowią regulacje dotyczące leasingu. Zaproponowano cztery kluczowe rozwiązania: skrócenie wymogu minimalnego czasu trwania umowy leasingu nieruchomości z 10 lat do 5 lat, umożliwienie objęcia umową leasingu prawa wieczystego użytkowania gruntów, co jest bardzo ważne, umożliwienie zmiany stron umowy leasingu w trakcie trwania podstawowego okresu umowy leasingu i ustalenie wartości przedmiotu ponownego leasingu według jego wartości rynkowej. Są to bardzo ważne zmiany, ponieważ leasing, jak wiemy, jest ważnym elementem pozyskiwania kapitału na przedmioty inwestycji. Możemy powiedzieć, że bardzo ważne jest umożliwienie zmian stron umowy leasingu w trakcie trwania podstawowego okresu umowy, ponieważ często firmy próbują na siłę pozyskać kapitał, często nawet startując w przetargach, które są na granicy opłacalności, a później, jak wiemy, nie wywiązują się z umowy. Często jednym z głównych powodów jest chęć jak najszybszego dokończenia spłaty leasingu i stania się właścicielem tego, w co już się zainwestowało, i wszelkie zmiany, które to ułatwiają, są bardzo mile widziane przez przedsiębiorców.

    Projekt wprowadza wiele mniejszych, ale również bardzo istotnych rozwiązań ułatwiających codzienne funkcjonowanie przedsiębiorców. Między innymi projekt wprowadza sukcesję podatkową przy przekształcaniu osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą w jednoosobową spółkę kapitałową, zwiększa możliwości odwoławcze do organów skarbowych, zapewniając ochronę praw przedsiębiorców, zapewnia większą transparentność i jasno dzieli kompetencje związane z dokonywaniem interpretacji przez ZUS i KRUS, ogranicza zobowiązania sprawozdawcze przedsiębiorców w stosunku do organów państwa, wprowadza możliwość żądania odsetek podatkowych od zwrotu akcyzy, co pozwala wyrównać pewnego rodzaju relacje między podmiotem państwowym a samym przedsiębiorcą, a także wprowadza szereg zmian ułatwiających funkcjonowanie w relacjach urząd celny - przedsiębiorca, co pozwala na zwiększenie dodatkowo zaufania państwa do przedsiębiorcy.

    W projekcie tym jest bardzo wiele drobnych zmian, których nie sposób wymienić w kilkuminutowym czy kilkunastominutowym wystąpieniu. Pragnę tylko zwrócić uwagę Wysokiej Izby na dwie bardzo ważne kwestie. Chodzi o zmiany w ustawie z dnia 19 grudnia 2008 r. o partnerstwie publiczno-prywatnym. Eurostat rekomenduje, aby aktywa zaangażowane w partnerstwo publiczno-prywatne były klasyfikowane jako aktywa niebędące aktywami sektora instytucji rządowych i samorządowych, a więc szeroko to ujmując, instytucji finansów publicznych, a w następstwie tego zarejestrowane poza bilansem sektora, jeśli są spełnione łącznie dwa uwarunkowania: po pierwsze, partner prywatny ponosi ryzyko konstrukcyjne, czyli związane z inwestycją i budową, po drugie, partner prywatny ponosi co najmniej ryzyko dostępności lub ryzyka popytu.

    Wiemy, że w naszym kraju akurat ten zakres inwestycji publiczno-prywatnych od dłuższego czasu kuleje. W ostatnich dwóch, trzech latach to się poprawiło, ale nie na tyle, na ile byśmy chcieli. To rozwiązanie na pewno bardziej zachęci samorządowców i sferę publiczną do tego typu inwestycji. Przede wszystkim będzie to oczekiwane przez przedsiębiorców, ale wydaje mi się, że i dzisiaj, i w czasie kolejnej perspektywy finansowej, do której samorządy się przygotowują, a chcą mieć możliwości w zakresie zdolności kredytowych, jest to bardzo ważne rozwiązanie, oczekiwane również przez samorządowców.

    Ustawa wprowadza również szereg regulacji, które stanowią uzupełnienie zmian w zakresie rezygnacji z oryginałów i uwierzytelnionych kopii, w ustawie z dnia 21 marca 2011 r. o ograniczaniu barier administracyjnych dla obywateli i przedsiębiorców. Proponuje między innymi możliwość złożenia kopii dyplomu ukończenia szkoły, kopii uiszczenia opłat czy na przykład kopii wniosku o ogłoszenie upadłości, co do tej pory podnosiło koszty funkcjonowania przedsiębiorców będących i tak w fatalnej kondycji finansowej.

    Komisja Finansów Publicznych po rozpatrzeniu powyższego projektu ustawy na posiedzeniu w dniu 9 listopada 2012 r. wnosi, Wysoka Izbo, o uchwalenie załączonego projektu ustawy. Dziękuję bardzo. (Oklaski)

    (Przewodnictwo w obradach obejmuje wicemarszałek Sejmu Wanda Nowicka)