Poseł Tomasz Piotr Nowak:

    Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Oto wydarzenie godne 650-lecia. Miasto Koło, które powstało w 1362 r. zgodnie z lokacją nadaną przez Kazimierza Wielkiego, teraz, 18 lipca tego roku, obchodzi właśnie 650-lecie swojego istnienia. Odbyła się nadzwyczajna sesja Rady Miasta Koła. Podczas tej sesji przyjęto uchwałę o przystąpieniu miasta Koła do Stowarzyszenia Miast Króla Kazimierza Wielkiego, bowiem to on jest tym, który to miasto ulokował.

    Już dużo wcześniej w tym miejscu, na wyspie w rozlewisku Warty, istniała znaczna osada o takiej samej nazwie. Krzyżowały się tu ważne szlaki handlowe. W ostatnich latach panowania króla Kazimierza Wielkiego pod Kołem został zbudowany warowny zamek obronny. Był typową średniowieczną fortecą, siedzibą starostów kolskich, gościł wielu królów, bowiem przez blisko 300 lat Koło było miejscem obrad najwyższej władzy prowincjonalnej, w którym w obecności samego króla zapadały istotne dla Polski decyzje. Od początku XV w. do 1716 r. odbywały się bowiem w Kole sejmiki generalne prowincji wielkopolskiej, na obrady których przybywała szlachta nie tylko z Wielkopolski, ale często nawet z kilkunastu województw ówczesnej Polski. Za panowania Władysława Jagiełły, Kazimierza Jagiellończyka na zjazdach szlacheckich w Kole zapadały decyzje w sprawach z Krzyżakami, m.in. wojny z nimi. Ci dwaj królowie często gościli w zamku i ratuszu kolskim. Przykładem szlachty również duchowieństwo odbywało w Kole kilka synodów prowincjonalnych. Istnienie od średniowiecza do III rozbioru Polski niegrodowego starostwa kolskiego korzystnie wpłynęło na rozwój miasta.

    W połowie XVII w. miasto, niestety, zaczęło podupadać. Poważnych zniszczeń doznało podczas potopu szwedzkiego w 1655 r. Pod Kołem stacjonowało wówczas 34 tys. żołnierzy dowodzonych przez króla Szwecji Karola Gustawa. W pierwszej połowie XIX w. Koło wyrosło na prężny ośrodek przemysłu i handlu. W mieście szybko rozwijały się sukiennictwo, przemysł ceramiczny i maszynowy. Nad brzegiem Warty stało wówczas aż 20 potężnych spichlerzy, z których drogą wodną wysyłano m.in. zboże do Prus.

    Około 100 lat później, w pierwszej połowie XX w., rozwój miasta uległ zahamowaniu na skutek I wojny światowej. Podczas II wojny światowej w czasie okupacji hitlerowskiej Koło weszło w skład Kraju Warty będącego częścią III Rzeszy. Niestety, wtedy zaczęła się też hekatomba ludności pochodzenia żydowskiego. Od końca 1941 r. do 1945 r. w pobliskim Chełmnie nad Nerem, ok. 10 km od Koła, znajdował się niemiecki hitlerowski obóz masowej zagłady, pierwszy stworzony przez Niemców na okupowanych ziemiach Polski, w którym według najnowszych badań zginęło ok. 200 tys. ludzi.

    Po wojnie miasto powoli odbudowywało się, jednak nigdy już nie wróciło do swego dawnego znaczenia. Powstało kilka dużych zakładów przemysłowych: Zakłady Mięsne, Fabryka Materiałów i Wyrobów Ściernych ˝Korund˝, Fabryka Maszyn Budowlanych ZREMB, Zakłady Wyrobów Sanitarnych, Fabryka Fajansu. Tu ważne: niegdyś państwowe - dziś, po okresie przemian, funkcjonują jako przedsiębiorstwa prywatne. Koło jest stolicą powiatu i siedzibą Starostwa Powiatowego oraz Urzędu Miejskiego, ośrodkiem administracyjnym i edukacyjnym całego regionu kolskiego. Obecnie w Kole mieszka ok. 22 tys. osób. Położone przy autostradzie A2 i przy magistrali kolejowej zachęca inwestorów, żeby inwestowali. Ma przygotowane dobrze uzbrojone działki. Jest to siedziba znanych firm. Sanitec Koło jest firmą znaną w Polsce, ale i w całej Europie jako największy polski producent wyrobów wyposażenia łazienek, Saint-Gobain Abrasives to lider produkcji i sprzedaży narzędzi ściernych, Sokołów SA ma oddział zakładów mięsnych w Kole, Wood-Mizer to producent przewoźnych i stacjonarnych traków tartacznych i brzeszczotów do pił, M&K - producent materacy, jest tu również znana kolska mleczarnia, są też inne zakłady.

    Koło czeka na swoją drugą wielką szansę. Wydaje się, że już ją chwyta. Zmienia się w sposób gruntowny - staje się miastem nowoczesnym, miastem, w którym ludzie wierzą w to, że wzięcie spraw w swoje ręce oznacza sukces, ich sukces i całego powiatu. Tak więc na 650-lecie lokacji miasta Koła życzę miastu wszystkiego najlepszego, dalszych udanych 650 lat. (Oklaski)