Szanowny Panie Ministrze! Zgodnie z obowiązującym stanem prawnym, organy Państwowej Inspekcji Sanitarnej realizują ustawowy zakaz wytwarzania i wprowadzania do obrotu środków zastępczych. Podstawą prawną tych działań są przepisy ustawy z dnia 14 marca 1985 r. o Państwowej Inspekcji Sanitarnej (Dz. U. z 2011 r. Nr 212, poz. 1263, z późn. zm.) oraz ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii (t.j. Dz. U. z 2012 r. poz. 124)
Jednak wbrew intencji ustawodawcy środki zastępcze są zakazane, jeżeli chodzi o sprzedaż, jedynie na rynku pierwotnym (wytwarzanie i wprowadzanie do obrotu), a nie jak zamierzano również na rynku konsumenckim. Potwierdza to praktyka organów Państwowej Inspekcji Sanitarnej i wyroki odwoławcze od jej decyzji (np. wyrok WSA w Opolu IISA/Op 269/13 i II SA/Op 512/13). Zgodnie z orzeczeniami warunkiem koniecznym do wymierzenia administracyjnej kary pieniężnej, o której mowa w art. 52a ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii jest ustalenie, że osoba, której udostępnia się środki zastępcze nie jest ich konsumentem. Na podstawie tego artykułu karać bowiem można za wytwarzanie i wprowadzenie do obrotu a nie udzielanie. O udzielaniu mowa jest w art. 58 i 59 ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii, które przewidują sankcje o charakterze karnym za czyn polegający na udzielaniu innej osobie środka odurzającego lub substancji psychotropowej, ułatwianiu albo umożliwianiu ich użycia albo nakłanianiu do użycia takiego środka lub substancji, których wykazy stanowią załączniki nr l i nr 2 do ww. ustawy. Artykuły te nie dotyczą jednak środków zastępczych. Tak interpretują przepisy sądy, co skutecznie uniemożliwia nakładanie kar pieniężnych za łamanie zapisów art. 44b ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii. Powoduje to demotywację do pracy w zakresie nadzoru nad środkami zastępczymi pracowników Państwowej Inspekcji Sanitarnej i niweczy czas poświęcony na prowadzenie żmudnego postępowania, gdyż w efekcie udowodnienie przez punkt sprzedaży, iż środek zastępczy został sprzedany bezpośredniemu konsumentowi nie powoduje żadnych sankcji karnych. Ponieważ niektóre sądy administracyjne orzekają, że sprzedaż środków zastępczych konsumentom stanowi tzw. udzielanie i nie oznacza wprowadzenia do obrotu rodzi to obawę powoływania się na te wyroki w przyszłości. Termin ˝wprowadzenie do obrotu˝ z definicji oznacza wprowadzanie na rynek, pierwsze udostępnianie w celu dystrybucji i zdecydowanie nie jest jednoznaczny z udostępnianiem produktu finalnemu odbiorcy. W ustawie o przeciwdziałaniu narkomanii ˝wprowadzanie do obrotu˝ zdefiniowane jest jako ˝udostępnianie osobom trzecim, odpłatnie lub nieodpłatnie (...)˝ przy czym określenie ˝osoba trzecia˝ tworzy również szerokie pole do interpretacji.
W zawiązku z tym moje pytanie: Czy nie należałoby stworzyć nowego deliktu administracyjnego, dokładnie precyzującego czym jest udzielanie i wskazującego przy tym ostatecznego odbiorcę? Pozwoli to na wyraźną interpretację przepisów, określenie odpowiedzialności osób, które je naruszają, a także umożliwi podejmowanie skutecznych działań uprawomocnionym do tego instytucjom.
Na marginesie należałoby wskazać, że projekt nowelizacji ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii (projekt ministra zdrowia z dnia 31 stycznia 2014 r. o zmianie ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii oraz niektórych innych ustaw) również nie rozwiązuje tego problemu.
Z poważaniem
Posłowie Janina Okrągły i Rajmund Miller
Warszawa, dnia 27 października 2014 r.