Szanowny Panie Ministrze! Moja interpelacja, którą kieruję na ręce Pana Ministra, jest reakcją na wnioski kierowane na moje ręce ze środowisk bardzo mocno angażujących się w ogólnie pojętą ochronę przyrody.
W roku 2011 zakończono opracowywanie ˝Strategii ochrony i gospodarowania populacją łosia w Polsce˝ (strategia). Opracowanie to zostało zlecone przez ministra środowiska. Dokument, który powstał, jest wynikiem prawie dwuletniej pracy zespołu 16 naukowców, studentów kół naukowych dwóch uniwersytetów: w Białymstoku i Poznaniu oraz pracowników Biebrzańskiego Parku Narodowego. Prace nad strategią zostały sfinansowane z Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.
Celem strategii było zweryfikowanie dotychczasowych zasad zarządzania krajową populacją łosi, wypracowanie kompromisu między gospodarką leśną, łowiectwem, ochroną przyrody i turystyką, opartego przede wszystkim na wynikach badań naukowych z zakresu ekologii i genetyki gatunku oraz na zasadach dobrej praktyki.
Strategia zaproponowała działania, które miały pomóc złagodzić problem szkód spowodowanych przez łosie w lasach i znacząco zmniejszyć ryzyko kolizji komunikacyjnych z udziałem łosi.
W związku z tym proszę uprzejmie Pana Ministra o odpowiedź na poniższe pytania:
1. Jakie działania wynikające z zaleceń strategii zrealizowano od czasu ukończenia prac nad strategią w roku 2011 do roku 2013 włącznie? Jeżeli to możliwe, proszę o podanie szczegółów i ewentualnie kosztów jednostkowych.
2. Jakie działania podjęło Ministerstwo Środowiska w okresie pomiędzy zakończeniem prac nad strategią a przyjęciem ˝Narodowego programu bezpieczeństwa ruchu drogowego 2013-2020˝ (dokument przyjęty uchwałą nr 5/2013 z dnia 20 czerwca 2013 r. przez Krajową Radę Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego), które prowadziłyby do uwzględnienia w tym programie problemu kolizji z dzikimi zwierzętami, w tym z łosiami?
3. Jakie konkretnie działania wynikające z zaleceń zawartych w strategii zostały zaplanowane na rok: 2014, 2015, 2016 i na lata kolejne? Proszę o podanie szczegółów, w tym poszczególnych działań oraz założonego budżetu.
Kolejna składana interpelacja jest związaną z ochroną przyrody i jest niejako troską środowisk obrońców przyrody w związku ze zbliżającym się terminem polowań na ptaki.
Ten termin to 15 sierpnia. Zgodnie z rozporządzeniem ministra środowiska z dnia 16 marca 2005 r. w sprawie określenia okresów polowań na zwierzęta łowne tego dnia przypada początek polowań na łyski, grzywacze oraz cztery gatunki dzikich kaczek: krzyżówkę, cyraneczkę, czernicę i głowienkę.
W połowie sierpnia dzikie kaczki oraz łyski wyprowadzają nadal lęgi i wodzą jeszcze nielotne młode - często nawet do końca I dekady września. Potwierdzają to udokumentowane obserwacje z całego kraju, które zbierane są przez pozarządowe organizacje ochrony przyrody. Polskie przepisy w tym zakresie są sprzeczne z art. 7 ust. 4 dyrektywy ptasiej, który zakazuje polowania w okresie wychowu młodych i w czasie trwania poszczególnych faz reprodukcji, oraz sprzeczne z art. 5 lit. d tej dyrektywy, który zakazuje umyślnego płoszenia ptaków, szczególnie w okresie lęgowym.
Organizacje ochrony przyrody, naukowcy i ornitolodzy od lat apelują o dostosowanie okresów polowań w rozporządzeniu wydanym przez ministra środowiska do tej dyrektywy:
- Ogólnopolskie Towarzystwo Ochrony Ptaków: http://www.otop.org.pl/aktualnosci/2012/08/14/378-polowanie-na-piskleta-1/,
- Towarzystwo Ochrony Przyrody ˝Salamandra˝: http://www.salamandra.org.pl/index.php?option =com_content&view=article&id=300:polowania-na-pisklta&catid=50:ptaki,
- Polskie Towarzystwo Ochrony Ptaków: http://www.ptop.org.pl/o-nas/naszym-zdaniem/304-polowania-na-pisklta-.html,
- Ptaki Polskie: http://www.jestemnaptak.pl/artykul/roznorodnosc/polowanie-na-piskleta.
Podczas przeprowadzonych w roku 2013 przez Generalną Inspekcję Ochrony Środowiska konsultacji społecznych sześć organizacji pozarządowych zgłosiło udokumentowany bogatymi źródłami naukowymi wniosek o skreślenie trzynastu gatunków ptaków z listy zwierząt łownych. Dodatkowo organizacja pozarządowa wraz z RDOŚ w Szczecinie wnioskowały o skreślenie z tej listy trzech gatunków dzikich kaczek oraz łyski. Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska odniosła się do tych uwag pozytywnie i poparła wniosek o skreślenie z listy zwierząt łownych ww. ptaków z uwagi na silne trendy spadkowe populacji. Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska zaproponowała też wprowadzenie moratorium na odstrzał kuropatwy.
Ponadto, w opinii GDOŚ, w przypadku większości ptaków łownych nie prowadzi się racjonalnej gospodarki łowieckiej. Gospodarka łowiecka zgodnie z ustawą Prawo łowieckie prowadzona jest w oparciu o roczne plany i wieloletnie plany hodowlane. Jednym z kluczowych elementów planów są dane dotyczące liczebności zwierząt łownych w okresie bezpośrednio poprzedzającym okres polowań oraz planowana liczba zwierząt przeznaczonych do odstrzału. Plany mają pomagać w racjonalnym gospodarowaniu populacjami zwierząt łownych, tj. takim gospodarowaniu, które nie ma negatywnego wpływu na te gatunki. Ptaki wędrowne - a więc wszystkie gatunki łowne, z wyjątkiem bażanta i jarząbka - są częściowo wyłączone z takiego planowania.
W związku z powyższym uprzejmie proszę Pana Ministra o odpowiedź na następujące pytania:
1. Jakie działania podejmuje ministerstwo środowiska w celu dostosowania okresów polowań na ptaki łowne do sezonu lęgowego oraz do obowiązujących przepisów dyrektywy ptasiej?
2. Jakie były powody odrzucenia przez ministerstwo propozycji organizacji pozarządowych oraz Generalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska co do skreślenia z listy gatunków łownych (lub wprowadzenia stosownego moratorium) tych gatunków ptaków, których populacje wykazują tendencje spadkowe, oraz tych, które nie są objęte monitoringiem populacji?
3. Na jakiej zasadzie dopuszczony jest w obecnym stanie prawnym wyjątek od ustawowej zasady, iż pozyskanie łowieckie możliwe jest tylko w ramach racjonalnej gospodarki łowieckiej, a takim wyjątkiem jest dopuszczenie pozyskania ptaków łownych nieobjętych racjonalną gospodarką łowiecką, co potwierdza m.in. GDOŚ?
Pozostaję z szacunkiem
Poseł Agnieszka Kołacz-Leszczyńska
Warszawa, dnia 25 lipca 2014 r.