Szanowna Pani Marszałek! Odpowiadając na wystąpienie z dnia 27 marca 2014 r., znak: SPS-023-25571/14, dotyczące interpelacji poseł Magdaleny Gąsior-Marek oraz grupy posłów w sprawie podejmowania pracy przez rodziców dzieci niepełnosprawnych, uprzejmie informuję.
Zgodnie z art. 17 ust. 1 ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (t.j. Dz. U. z 2013 r., poz. 1456) istotą świadczenia pielęgnacyjnego jest częściowe zrekompensowanie opiekunowi osoby niepełnosprawnej faktu rezygnacji z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej w celu sprawowania opieki nad niepełnosprawnym członkiem rodziny. To określa podstawowy warunek, który musi spełnić osoba ubiegająca się o świadczenie pielęgnacyjne - brak aktywności zawodowej spowodowany koniecznością sprawowania opieki nad osobą niepełnosprawną.
Zgodnie z art. 17 ust. 1b ww. ustawy świadczenie pielęgnacyjne przysługuje, jeżeli niepełnosprawność osoby wymagającej opieki powstała:
1) nie później niż do ukończenia 18. roku życia lub
2) w trakcie nauki w szkole lub w szkole wyższej, jednak nie później niż do ukończenia 25. roku życia.
W świetle braku kryterium dochodowego przy przyznawaniu świadczenia pielęgnacyjnego i harmonogramie stałego podwyższania wysokości świadczenia pielęgnacyjnego z finalnym zrównaniem go od 2016 r. z wysokością minimalnego wynagrodzenia za pracę wprowadzenie dodatkowo możliwości łączenia świadczenia pielęgnacyjnego z dochodami opiekuna z pracy spowodowałoby lawinowy i praktycznie niemożliwy do sfinansowania przez budżet państwa wzrost wydatków na świadczenia pielęgnacyjne.
Należy podkreślić, że świadczenie pielęgnacyjne nie jest świadczeniem z tytułu legitymowania się przez członka rodziny orzeczeniem o niepełnosprawności, lecz świadczeniem dla opiekuna osoby niepełnosprawnej, który zrezygnował z aktywności zawodowej z powodu konieczności sprawowania opieki nad niepełnosprawnym członkiem rodziny.
Dopuszczenie możliwości przyznawania świadczenia pielęgnacyjnego opiekunom osób niepełnosprawnych, którzy pracują, stałoby w sprzeczności z opisaną wyżej istotą i celem świadczenia pielęgnacyjnego - albo osoba niepełnosprawna jest niesamodzielna w stopniu wymagającym konieczności stałej opieki opiekuna, który zmuszony jest z tego powodu zakończyć własną aktywność zawodową i otrzymuje z tego tytułu finansowane z budżetu państwa świadczenie pielęgnacyjne, albo stopień niesamodzielności osoby niepełnosprawnej nie wymaga tak znacznego zaangażowania opiekuna, co przejawia się tym, że opiekun wciąż może pozostać aktywny zawodowo.
W związku z powyższym nie są obecnie prowadzone prace nad wprowadzeniem możliwości przyznawania świadczenia pielęgnacyjnego dla osób aktywnych zawodowo.
Aktualnym kierunkiem prac w zakresie świadczenia pielęgnacyjnego jest jego stałe podwyższanie, w miarę możliwości budżetowych. Przejawem tego kierunku działań jest ustawowe podwyższenie od 1 lipca 2013 r. wysokości świadczenia pielęgnacyjnego do kwoty 620 zł (poprzedzone dodatkową pomocą w wysokości 100 zł miesięcznie realizowaną w okresie od listopada 2011 r. do 31 grudnia 2012 r. w ramach rządowych programów wspierania osób otrzymujących świadczenie pielęgnacyjne i dodatkiem w wysokości 100 zł realizowanym w okresie od stycznia do czerwca 2013 r.), realizowana od kwietnia 2013 r. do grudnia 2014 r. pomoc w wysokości 200 zł miesięcznie na podstawie kolejnych rządowych programów wspierania osób pobierających świadczenie pielęgnacyjne, a także przyjęta przez Sejm w dniu 4 kwietnia 2014 r. ustawa o zmianie ustawy o świadczeniach rodzinnych zawierająca harmonogram stopniowego podwyższenia wysokości świadczenia pielęgnacyjnego do kwoty 1300 zł miesięcznie (odpowiednik minimalnego wynagrodzenia za pracę netto).
Harmonogram zakłada, że:
- od 1 maja 2014 r. do 31 grudnia 2014 r. wysokość świadczenia pielęgnacyjnego wynosić będzie 800 zł, co w połączeniu z realizowanym w 2014 r. rządowym programem w wysokości 200 zł miesięcznie daje łączną wysokość wypłacanego świadczenia na poziomie 1000 zł miesięcznie,
- od 1 stycznia 2015 r. do 31 grudnia 2015 r. świadczenie pielęgnacyjne wynosić będzie 1200 zł miesięcznie,
- od 1 stycznia 2016 r. świadczenie pielęgnacyjne wynosić będzie 1300 zł miesięcznie (równowartość kwoty najniższego wynagrodzenia netto).
Ponadto, na etapie prac w Senacie, do powyższego projektu wprowadzona została poprawka przewidująca coroczną, obowiązującą od 1 stycznia 2017 r., waloryzację wysokości świadczenia pielęgnacyjnego, polegającą na corocznym wzroście wysokości tego świadczenia o procentowy wskaźnik, o jaki zwiększać się będzie minimalne wynagrodzenie za pracę.
Z poważaniem
Podsekretarz stanu
Elżbieta Seredyn
Warszawa, dnia 16 kwietnia 2014 r.