Szanowna Pani Marszałek! W odpowiedzi na interpelację posła na Sejm RP Rajmunda Millera oraz grupy posłów, przekazaną pismem z dnia 25 marca 2014 r., znak: SPS-023-25519/14, w sprawie działań podejmowanych na rzecz przeciwdziałania otyłości uprzejmie informuję.

   Raporty Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) wskazują, że na całym świecie, także i w Polsce, coraz większy odsetek społeczeństwa, a szczególnie dzieci w wieku przedszkolnym i szkolnym, cierpi na nadwagę lub jest otyły, co stanowi poważne zagrożenie dla zdrowia. Co więcej, badania naukowe jednoznacznie wskazują, że aż 17% populacji polskich dzieci w wieku 11-15 lat cierpi na nadwagę. Jeszcze bardziej niepokojący jest fakt, że w ciągu ostatniej dekady liczba dzieci z nadwagą w Polsce podwoiła się, a wady postawy u dzieci w wieku 6-7 lat dotyczą ponad 60% populacji. Tendencje te pogłębiają występujące powszechnie inne negatywne zjawiska, związane m.in. z niewłaściwym odżywianiem czy nieuzasadnionym zwalnianiem przez rodziców dzieci z obowiązkowych lekcji wychowania fizycznego, co w konsekwencji prowadzi do wyraźnego obniżania się sprawności fizycznej polskiej młodzieży.

   Mając świadomość, że aktywność fizyczna jest jedną z podstawowych potrzeb biologicznych człowieka, a także niezbędnym warunkiem zachowania i wzmocnienia zdrowia we wszystkich okresach życia oraz że sport to ważny i często niezastąpiony element procesu edukacji i wychowania młodego pokolenia, minister sportu i turystyki zainicjował szereg działań systemowych, które mają na celu promowanie aktywności fizycznej oraz upowszechnianie sportu, głównie wśród dzieci i młodzieży, zapraszając do współpracy jednostki samorządowe wszystkich szczebli oraz organizacje pozarządowe działające w tych obszarach.

   Pragnę poinformować, że przedstawiciel ministra sportu i turystyki w randze podsekretarza stanu uczestniczy w pracach powołanego zarządzeniem nr 89 prezesa Rady Ministrów z dnia 10 października 2012 r. Międzyresortowego Zespołu Koordynacyjnego Narodowego Programu Zdrowia. W pracach zespołu, którego jednym z podstawowych celów jest kształtowanie prozdrowotnego stylu życia społeczeństwa, a także wspieranie rozwoju i zdrowia fizycznego, psychospołecznego oraz zapobieganie najczęstszym problemom zdrowotnym (m.in. nadwaga i otyłość) i społecznym dzieci i młodzieży, uczestniczą również delegowani przez ministrów przedstawiciele innych resortów, w tym przedstawiciel ministra edukacji narodowej.

   Przedstawiciel MSiT aktywnie uczestniczy również w pracach powołanej przez ministra edukacji narodowej, z udziałem ministra zdrowia oraz ministra sportu i turystyki, Rady Programowej ds. Promocji Zdrowia i Profilaktyki Problemów Dzieci i Młodzieży. Rada programowa opracowała kierunki działania na lata 2010-2014, które obejmują m.in. wspieranie realizacji edukacji zdrowotnej w szkołach wszystkich typów, wspieranie realizacji w szkołach programów promocji zdrowia i profilaktyki, w tym szczególnie wdrażanie w szkołach polityki w zakresie zdrowego żywienia i aktywności fizycznej jako elementu profilaktyki otyłości u dzieci i młodzieży. Ważnym elementem tych działań jest położenie akcentu na zaangażowanie dyrektorów szkół, rodziców, samorządów lokalnych w poprawienie jakości realizacji obowiązkowych zajęć wychowania fizycznego oraz poszerzenie oferty sportowych zajęć pozalekcyjnych.

   Ponadto przedstawiciel MSiT uczestniczy w pracach Rady ds. Diety, Otyłości, Aktywności Fizycznej i Zdrowia, powołanej przez ministra zdrowia. Rada pełni funkcję organu opiniodawczo-doradczego w zakresie działań na rzecz zapobiegania nadwadze i otyłości w Polsce, ze szczególnym uwzględnieniem zaleceń Białej Księgi Komisji Europejskiej pt. ˝Strategia dla Europy w zakresie zagadnień zdrowia związanych z żywieniem, nadwagą i otyłością˝ oraz innych programów w tym zakresie. Dodatkowo w zakresie działania Rady mieszczą się m.in.:

   - określanie priorytetowych działań w zakresie promocji zbilansowanej diety, aktywności fizycznej i zdrowia oraz określanie kierunków ich realizacji w całym kraju,

   - opiniowanie i wspieranie inicjatyw organizowania akcji, ruchów koalicji na rzecz zdrowia publicznego, w tym promocji zachowań prozdrowotnych oraz w zakresie zapobiegania chorobom niezakaźnym wynikającym z nadmiernej masy ciała, ze szczególnym uwzględnieniem partnerstwa publiczno-prywatnego,

   - działanie na rzecz promocji zdrowego stylu życia, zwłaszcza zbilansowanej diety i aktywności fizycznej dla poszczególnych grup wiekowych, w szczególności w środowiskach lokalnych i środkach masowego przekazu.

   Ministerstwo Sportu i Turystyki, uznając potrzebę dalszego intensywnego prowadzenia działań zmierzających do poprawy jakości szkolnego wychowania fizycznego, a także prowadzenia działań promujących aktywność fizyczną i sport wśród dzieci i młodzieży szkolnej, m.in. jako przeciwdziałanie występowaniu zjawiska nadwagi i otyłości, podjęło w tym celu szereg inicjatyw. Koncentrują się one na poprawie sprawności fizycznej polskiej młodzieży poprzez działania bezpośrednie, ale także przez pobudzenie środowisk związanych z wychowaniem fizycznym (nauczyciele, dyrektorzy szkół, rodzice, władze samorządowe), zdiagnozowanie najważniejszych problemów oraz wskazanie propozycji i kierunków działań profilaktycznych i naprawczych. Należy podkreślić, że ukierunkowane, systemowe działania w celu dokonania diagnozy środowiskowej sportu i aktywności fizycznej w Polsce zostały podjęte przez Ministerstwo Sportu i Turystyki już w 2012 r.

   Z inicjatywy ministra sportu i turystyki przeprowadzono 17 kongresów sportu powszechnego z udziałem szeroko rozumianego środowiska sportowego, podczas których przedstawiano ocenę funkcjonowania systemu sportu w Polsce na różnych poziomach: klubowym, lokalnym, polskich związków sportowych, a także w środowisku szkolnym, szukając dróg do znalezienia rozwiązań polepszających obecną sytuację. Prowadzone równolegle badania eksperckie jednoznacznie wskazują na pogłębiające się tendencje spadkowe dotyczące sprawności dzieci i młodzieży w wieku szkolnym. Po analizie danych, jednoznacznie wskazujących na postępujący proces spadku aktywności fizycznej, sprawności oraz w dalszej konsekwencji pogarszanie się stanu zdrowia populacji dzieci i młodzieży oraz dorosłych, Ministerstwo Sportu i Turystyki podjęło prace nad stworzeniem nowego modelu zarządzania projektami sportowymi ze szczególnym uwzględnieniem sportu powszechnego jako podstawy wszystkich działań systemowych. Celem w realizacji nowych zadań jest upowszechnienie postaw sportowych, społecznych i zdrowotnych, w szczególności wśród dzieci i młodzieży szkolnej, poprawa stanu zdrowia, sprawności fizycznej, a także skuteczne wspieranie procesu edukacji, wychowania i rozwoju dzieci i młodzieży. Aby osiągnąć zakładane cele, niezbędne jest stworzenie modelu wykorzystującego współpracę na kilku poziomach wszystkich instytucji, które są zaangażowane w realizację zadań związanych ze sportem.

   Nawiązując do wspomnianych powyżej inicjatyw, ukierunkowanych na promowanie aktywności fizycznej wśród dzieci i młodzieży m.in. poprzez różnorodne formy wspierania szkolnego wychowania fizycznego, podjętych przez ministra sportu i turystyki, opracowane zostały założenia nowych, wdrażanych do realizacji od 2014 r. projektów.

   1. Projekt ˝Mały mistrz˝, z wykorzystaniem środków Funduszu Rozwoju Kultury Fizycznej (FRKF), zgodnie z przepisami rozporządzenia ministra sportu i turystyki z dnia 23 sierpnia 2010 r. w sprawie dofinansowania zadań ze środków Funduszu Rozwoju Kultury Fizycznej (Dz. U. Nr 156, poz. 1051), ukierunkowany na wspieranie realizacji obowiązkowych zajęć wychowania fizycznego w klasach 1-3 szkół podstawowych oraz organizację tych zajęć w formach atrakcyjnych i akceptowanych przez uczniów, rodziców i nauczycieli. Podstawowym celem projektu jest zwiększenie uczestnictwa uczniów w zajęciach WF, promowanie aktywności fizycznej, metodyczne wsparcie nauczycieli prowadzących zajęcia WF w klasach 1-3, a w długofalowej perspektywie poprawa sprawności fizycznej dzieci i młodzieży. Realizacja projektu, organizacyjnie i finansowo, wspierana będzie przez samorządy wojewódzkie, a także przez jednostki samorządu terytorialnego. Bezpośrednia realizacja projektu z udziałem uczniów rozpocznie się 1 września 2014 r. Na działania zaplanowane do realizacji w 2014 r. MSiT przeznaczyło 6 000 000 zł ze środków FRKF.

   2. Projekt powszechnej nauki pływania ˝Umiem pływać˝, z wykorzystaniem środków Funduszu Zajęć Sportowych dla Uczniów, zgodnie z przepisami rozporządzenia ministra sportu i turystyki z dnia 19 września 2011 r. w sprawie dofinansowania zajęć ze środków Funduszu Zajęć Sportowych dla Uczniów (Dz. U. Nr 217, poz. 1290), realizowany w organizacyjnej i finansowej współpracy z samorządami szczebla wojewódzkiego oraz samorządami szczebli lokalnych z udziałem organizacji pozarządowych o zasięgu wojewódzkim. Bezpośrednimi uczestnikami zajęć, których realizacja w formach pozalekcyjnych i pozaszkolnych rozpoczęła się 1 marca 2014 r., będą uczniowie klas trzecich szkół podstawowych. Na realizację projektu w 2014 r. MSiT przeznaczyło środki FZSdU w wysokości 12 990 000 zł.

   3. Projekt ˝MultiSport˝, z wykorzystaniem środków Funduszu Rozwoju Kultury Fizycznej, zgodnie z przepisami rozporządzenia ministra sportu i turystyki z dnia 23 sierpnia 2010 r. w sprawie dofinansowania zadań ze środków Funduszu Rozwoju Kultury Fizycznej, ukierunkowany na wspieranie realizacji pozalekcyjnych i pozaszkolnych systematycznych zajęć sportowych dla uczniów klas od czwartych do szóstych szkół podstawowych, m.in. jako kontynuacja projektu ˝Mały mistrz˝. Podstawowym założeniem projektu jest upowszechnianie postaw sportowych oraz aktywnych postaw społecznych i zdrowotnych poprzez udział dzieci w aktywności ruchowej zbieżnej z fazami rozwojowymi, nastawionej głównie na ich wszechstronny i harmonijny rozwój. Projekt skierowany jest do wszystkich organizacji pracujących z dziećmi na poziomie szkoły podstawowej, a w szczególności do klubów sportowych, jednostek samorządu terytorialnego i organizacji pozarządowych, prowadzących zajęcia sportowe dla dzieci. Zajęcia będą prowadzone w różnorodnych formach, z wykorzystaniem elementów różnych sportów stymulujących aktywność sportowo-rekreacyjną, zachęcając młodzież do wyboru preferowanej formy aktywności, tzw. sportu całego życia. Oferta sportów udostępnionych dzieciom uzależniona będzie m.in. od lokalnych preferencji i możliwości dostępu do obiektów sportowych, regionalnych tradycji itp. Projekt powinien stanowić pomost pomiędzy uprawianiem aktywności fizycznej na bazie szkoły a zorganizowanym, systematycznym i ukierunkowanym szkoleniem w klubach sportowych. Realizacja projektu będzie wspierana organizacyjnie i finansowo przez samorządy wojewódzkie, a także samorządy szczebla lokalnego. Rozpoczęcie zajęć zaplanowano na przełomie marca i kwietnia 2014 r. Na realizację projektu w 2014 r. MSiT przeznaczyło środki FRKF w wysokości 6 000 000 zł.

   4. Ogólnopolska akcja edukacyjna ˝WF z klasą˝, której kluczowym elementem jest szeroka promocja dobrych praktyk edukacji szkolnej i pozaszkolnej, przekonanie opinii publicznej i decydentów z poziomu lokalnego, regionalnego i krajowego, że szeroko rozumiana edukacja może zachęcić młodych ludzi do aktywności fizycznej, uprawiania sportu i prowadzenia zdrowego trybu życia. Akcja realizowana od 1 września 2013 r., dofinansowana przez MSiT, z honorowym patronatem ministrów sportu i turystyki oraz edukacji narodowej, ma zmienić myślenie o lekcjach WF w polskich szkołach i pokazać, że sport w szkole może być źródłem przyjemności dla każdego ucznia. Celem kampanii, kontynuowanej także w 2014 r., jest również promowanie szkół, które są ośrodkami sportu szkolnego, z wyraźnym zaznaczeniem szczególnego podejścia do aktywności fizycznej i sportu.

   5. Kampania społeczna ˝Stop zwolnieniom z WF˝, realizowana m.in. w postaci spotów telewizyjnych emitowanych od początku września 2013 r. w telewizji publicznej w godzinach największej oglądalności. Jej celem jest pokazanie skali zjawiska, jakim jest zwalnianie dzieci i młodzieży z obowiązkowych lekcji WF zarówno przez lekarzy, jak i przez rodziców, uświadomienie rodzicom znaczenia WF, aktywności i sportu w procesie edukacji, wychowania i rozwoju ich dziecka. Kampania, która wskazuje również na związek pomiędzy brakiem aktywności fizycznej lub zbyt małą aktywnością fizyczną a zjawiskiem nadwagi i otyłości u dzieci, jest kontynuowana w roku bieżącym.

   Należy podkreślić, że we wszystkich działaniach realizowanych przez Ministerstwo Sportu i Turystyki w ramach zadania ˝Promowanie i wspieranie rozwoju sportu dla wszystkich˝ akcentowane są m.in. priorytety ukierunkowane na przeciwdziałanie nadwadze i otyłości. Zadania, których łączna, zaplanowana na 2014 r., kwota dofinansowania zamyka się kwotą ponad 102 000 000 zł, kierowane są do dzieci, młodzieży, różnych grup społecznych, środowiskowych i zawodowych, a także do osób niepełnosprawnych. Wymieniona powyżej łączna kwota obejmuje również dofinansowanie realizacji projektów wymienionych w pkt 1-5.

   Wyrażam przekonanie, że zainicjowane przez resort działania, ukierunkowane przede wszystkim na wspieranie wychowania fizycznego i sportu w szkole, ale również na zapobieganie zjawiskom występowania nadwagi i otyłości wśród dzieci i młodzieży oraz promocję zdrowego stylu życia, przy udziale jednostek samorządowych wszystkich szczebli i organizacji pozarządowych, przyniosą już w najbliższej przyszłości oczekiwane efekty w postaci zahamowania negatywnych tendencji w rozwoju polskiej młodzieży, a w konsekwencji poprawy sprawności fizycznej i stanu zdrowia polskiego społeczeństwa.

   Z poważaniem

   Podsekretarz stanu

   Tomasz Półgrabski

   Warszawa, dnia 18 kwietnia 2014 r.