Szanowna Pani Marszałek! Odpowiadając na interpelację nr SPS-023-25505/14, złożoną przez pana posła Rajmunda Millera oraz grupę posłów, w sprawie realizowania przez nauczycieli nauczania zintegrowanego zadań z zakresu wychowania fizycznego, uprzejmie wyjaśniam.

   Zgodnie z przepisami rozporządzenia ministra edukacji narodowej z dnia 27 sierpnia 2012 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół (Dz. U. poz. 977) I etap edukacyjny obejmujący klasy I-III szkoły podstawowej - edukacja wczesnoszkolna - realizowany jest w formie kształcenia zintegrowanego. Stosownie do przepisów ww. rozporządzenia w klasach I-III szkoły podstawowej edukację dzieci powierza się jednemu nauczycielowi. Podstawa programowa umożliwia również włączenie w ten proces innych nauczycieli. Prowadzenie zajęć z zakresu edukacji muzycznej, plastycznej, wychowania fizycznego, zajęć komputerowych i języka obcego nowożytnego można powierzyć nauczycielom posiadającym odpowiednie kwalifikacje. Tym samym zajęcia z zakresu wychowania fizycznego w klasach I-III szkoły podstawowej może prowadzić nauczyciel wychowania fizycznego, który spełnia wymagania w tym zakresie określone w rozporządzeniu ministra edukacji narodowej z dnia 12 marca 2009 r. w sprawie szczegółowych kwalifikacji wymaganych od nauczycieli oraz określenia szkół i wypadków, w których można zatrudnić nauczycieli niemających wyższego wykształcenia lub ukończonego zakładu kształcenia nauczycieli (Dz. U. z 2013 r. poz. 1207).

   Decyzja o powierzeniu nauczycielowi prowadzenia określonych zajęć należy do dyrektora szkoły. Odpowiednio bowiem do przepisu art. 39 ust. 3 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572, z późn. zm.), dyrektor szkoły jest kierownikiem zakładu pracy dla zatrudnionych w szkole lub placówce nauczycieli i pracowników niebędących nauczycielami. Do jego kompetencji należy podejmowanie określonych przepisami prawa decyzji w zakresie spraw pracowniczych. Z danych systemu informacji oświatowej wynika, że aktualnie około 10% zajęć wychowania fizycznego w klasach I-III szkół podstawowych realizowanych jest odrębnie przez nauczycieli wychowania fizycznego. W związku ze specyfiką kształcenia na I etapie edukacyjnym Ministerstwo Edukacji Narodowej nie planuje zmiany sposobu kształcenia w klasach I-III szkół podstawowych ze zintegrowanego na kształcenie przedmiotowe. Nie przewiduje się również zmiany wymagań kwalifikacyjnych w tym zakresie.

   W ocenie Ministerstwa Edukacji Narodowej kluczowy jest sposób kształcenia nauczycieli klas I-III szkół podstawowych tak, aby byli dobrze przygotowani do kompleksowego prowadzenia kształcenia na tym etapie edukacyjnym. Najnowsze szczegółowe wymagania w tym zakresie określono w przepisach rozporządzenia ministra nauki i szkolnictwa wyższego z dnia 17 stycznia 2012 r. w sprawie standardów kształcenia przygotowującego do wykonywania zawodu nauczyciela (Dz. U. z 2012 r. poz. 131), które obowiązują od roku akademickiego 2012/2013. Zgodnie z ww. rozporządzeniem przyszli nauczyciele edukacji przedszkolnej oraz nauczania zintegrowanego przygotowywani są do rozwijania umiejętności ruchowych i sprawności fizycznej dziecka, organizacji zabaw i gier ruchowych, a także do prowadzenia ćwiczeń korekcyjno-kompensacyjnych. Należy również dodać, że w wielu systemach edukacyjnych (np. Wielka Brytania, Hiszpania, Finlandia, Irlandia, Islandia, Lichtenstein, Norwegia, Słowenia, Włochy) kształcenie zintegrowane trwa dłużej, natomiast nauczyciele przygotowywani są do nauczania wszystkich przedmiotów z programu nauczania szkoły podstawowej, w tym wychowania fizycznego.

   W myśl przepisów rozporządzenia ministra edukacji narodowej z dnia 7 lutego 2012 r. w sprawie ramowych planów nauczania w szkołach publicznych (Dz. U. poz. 204) w klasach I-III szkoły podstawowej w trzyletnim okresie nauczania minimalny wymiar godzin obowiązkowych zajęć wychowania fizycznego wynosi 290. Stosownie do podstawy programowej zajęcia z zakresu edukacji wczesnoszkolnej powinny być rozłożone równomiernie. Przy założeniu, że w roku szkolnym są 32 tygodnie dydaktyczne, średnia liczba zajęć wychowania fizycznego w klasach I-III w tygodniu wynosi 3 godziny [(290:32):3=3]. Mając na uwadze powyższe, nie ma podstaw prawnych do ˝elastycznego przerzucania godzin WF między poszczególnymi latami nauki˝ tak, aby dzieci w niektórych klasach w ogóle nie miały zajęć wychowania fizycznego. Nie ma również podstaw prawnych do traktowania dowozu dzieci do obiektu sportowego, np. basenu, jako realizacji obowiązkowych zajęć wychowania fizycznego. W trakcie ww. zajęć powinny być realizowane założenia podstawy programowej.

   Ministerstwo Edukacji Narodowej, począwszy od roku szkolnego 2009/2010, monitoruje wdrażanie nowej podstawy programowej m.in. pod względem stosowanych przez szkoły rozwiązań organizacyjnych i metodycznych związanych z wdrażaniem podstawy programowej, jak i uwzględniania przez szkoły zalecanych warunków i sposobów realizacji podstawy programowej. W zakresie wychowania fizycznego monitorowano kwestie miejsc, w których odbywały się zajęcia wychowania fizycznego, oraz wykorzystania przez szkoły możliwości prowadzenia zajęć w innych formach niż klasowo-lekcyjne.

   Rok szkolny 2009/2010. Monitorowanie wdrażania podstawy programowej kształcenia ogólnego przeprowadzone zostało m.in. w 1373 szkołach podstawowych (9,76% szkół). Odpowiadając na pytanie wielokrotnego wyboru dotyczące miejsca, w których odbywają się zajęcia wychowania fizycznego dla uczniów klas I, dyrektorzy szkół informowali, że:

   - w sali gimnastycznej (84%),

   - na boisku szkolnym (94%),

   - na terenie w pobliżu szkoły (28%),

   - na szkolnych placach zabaw (18%),

   - na basenie (11%).

   Rok szkolny 2010/2011. Badaniu poddano m.in. 1359 szkół podstawowych (9,82% szkół). Z badania wykorzystania urządzeń sportowych przez uczniów (pytanie wielokrotnego wyboru) wynika, że zajęcia wychowania fizycznego dla uczniów klasy I szkoły podstawowej odbywały się:

   - w sali gimnastycznej (89%),

   - na boisku szkolnym (93%),

   - na terenie w pobliżu szkoły (93%),

   - na szkolnym placu zabaw (57%),

   - na basenie (35%).

   Uczniowie klasy II szkoły podstawowej korzystali z:

   - sali gimnastycznej (88%),

   - boiska szkolnego (93%),

   - terenu w pobliżu szkoły (93%),

   - szkolnego placu zabaw (57%),

   - basenu (43%).

   Rok szkolny 2011/2012. Kompletne arkusze monitorowania realizacji wychowania fizycznego wypełniło 807 szkół podstawowych (5,89% szkół. Na podstawie wyników ustalono, że z basenu korzysta 46,5% badanych szkół. W każdym roku wybiera się do monitorowania te obszary, które na podstawie informacji pozyskanych z różnych źródeł, w tym z poprzednich wyników monitorowania, wymagają zbadania. Monitorowanie obejmuje zatem co roku wybrane, konkretne tematy wynikające z zalecanych warunków realizacji podstawy programowej, które w ocenie MEN wymagają szczególnej uwagi. Takim obszarem jest właśnie wychowanie fizyczne, o które pytano w każdej z dotychczasowych edycji monitorowania. Na podkreślenie zasługuje, że tak szczegółowo nie zbadano żadnego innego przedmiotu nauczania w celu uzyskania aktualnej i możliwie pełnej informacji o radzeniu sobie szkół we wdrażaniu zmian programowych i organizacyjnych. Zgodnie z uzyskanymi w roku szkolnym 2011/2012 informacjami odsetek uczniów zwalnianych z zajęć wychowania fizycznego na podstawie opinii lekarskich w szkołach podstawowych wynosił 1,37%.

   Od 1 stycznia 2013 r. obowiązkowym zadaniem publicznych placówek doskonalenia nauczycieli jest organizowanie i prowadzenie doskonalenia zawodowego nauczycieli w zakresie wynikającym z podstawowych kierunków realizacji polityki oświatowej państwa ustalanych przez ministra edukacji narodowej na dany rok szkolny na podstawie art. 35 ust. 2 pkt 1 ustawy o systemie oświaty. Oznacza to, że placówki doskonalenia nauczycieli mają obowiązek udostępniać nauczycielom, począwszy od 1 stycznia 2013 r., ofertę form doskonalenia obejmującą zagadnienia najistotniejsze z punktu widzenia polityki edukacyjnej realizowanej w ramach ustalonych przez ministra edukacji narodowej kierunków. Ministerstwo Edukacji Narodowej w roku szkolnym 2012/2013 przeprowadziło monitorowanie planowania i wykonania przez publiczne placówki doskonalenia nauczycieli działań w zakresie ww. kierunku. Z informacji przekazanych przez dyrektorów placówek wynika, że w obszarze związanym ze wzmocnieniem bezpieczeństwa w szkołach i placówkach dyrektorzy i nauczyciele, w tym nauczyciele nauczania zintegrowanego, otrzymali wspomaganie m.in. w zakresie:

   - promowania zdrowego stylu życia,

   - udzielania pierwszej pomocy.

   Oferta placówek była przygotowana dla 285 558 nauczycieli szkół podstawowych, 191 010 nauczycieli szkół ponadgimnazjalnych, 72 998 nauczycieli przedszkoli i innych form wychowania przedszkolnego oraz 15 198 nauczycieli placówek. Na rok szkolny 2013/2014 minister edukacji narodowej wśród kierunków realizacji polityki oświatowej państwa wskazał m.in. działania szkoły na rzecz zdrowia i bezpieczeństwa uczniów. Realizacja doskonalenia zawodowego nauczycieli w ww. obszarach będzie kontrolowana w ramach nadzoru pedagogicznego w sierpniu 2014 r. przez kuratorów oświaty. Kontrolą zostaną objęte wszystkie publiczne placówki doskonalenia nauczycieli.

   Z poważaniem

   Podsekretarz stanu

   Ewa Dudek

   Warszawa, dnia 14 kwietnia 2014 r.