Szanowna Pani Marszałek! W odpowiedzi na pismo z dnia 18 lutego 2013 r., znak: SPS-023-14364/13, przekazujące zapytanie posła Piotra Chmielowskiego i grupy posłów o to, czy obszar mający znaczenie dla Wspólnoty Podziemia Tarnogórsko-Bytomskie PLH240003 jest przygotowany infrastrukturalnie do przyjęcia turystów, ile kosztowało przygotowanie i udostępnienie obszaru do celów turystycznych oraz czy gminy objęte obszarem korzystają finansowo na obecności przedmiotowego obszaru Natura 2000, uprzejmie przedkładam, co następuje.
W dniu 25 lutego br. przekazano pismo z powyższymi pytaniami do regionalnego dyrektora ochrony środowiska w Katowicach, jako organu pełniącego nadzór nad obszarem mającym znaczenie dla Wspólnoty Podziemia Tarnogórsko-Bytomskie PLH240003. Poniżej przedstawiam wyjaśnienia RDOŚ w Katowicach.
Obszar Natura 2000 Podziemia Tarnogórsko-Bytomskie PLH240003 zajmuje powierzchnię 3490,8 ha na terenie miast: Bytom, Radzionków, Tarnowskie Góry, gminy Zbrosławice oraz częściowo na gruntach Skarbu Państwa znajdujących się w zarządzie Lasów Państwowych. Obszar ten został zatwierdzony decyzją Komisji Europejskiej 2008/25/WE z 13 listopada 2007 r. jako obszar mający znaczenie dla Wspólnoty.
Podziemia Tarnogórsko-Bytomskie PLH240003 stanową jeden z największych systemów podziemnych na świecie, obejmujący 5 sztolni odwadniających, liczne szyby i odsłonięcia w kamieniołomach. Podziemia tworzą wyrobiska powstałe od XII do XX w. po eksploatacji kruszców metali ciężkich, liczące ponad 300 km chodników oraz liczne komory i wybierki. Ze względu na szczególne wartości historyczne i naukowe fragmenty Podziemi Tarnogórsko-Bytomskich, w postaci Zabytkowej Kopalni Srebra i Sztolni Czarnego Pstrąga, są udostępnione do zwiedzania. W granicach obszaru Natura 2000 znajdują się miejsca cenne przyrodniczo tj.: rezerwat przyrody Segiet, stanowisko dokumentacyjne Kamieniołom Blachówka, zespoły przyrodniczo-krajobrazowe: Doły Piekarskie, Suchogórski Labirynt Skalny, Park w Reptach i Dolina Dramy. Cały teren stanowi system malowniczych dolinek, wąwozów, wzniesień, zagłębień z bogatą florą i fauną. Obszar Podziemia Tarnogórsko-Bytomskie stanowi zimowisko nietoperzy. Wnętrze podziemi charakteryzuje się zróżnicowaniem mikroklimatycznym, ważnym dla hibernacji poszczególnych gatunków tych ssaków. Stwierdzono tu występowanie kilku gatunków nietoperzy w tym m.in.: mroczek późny, nocek Brandta, nocek duży, nocek Bechsteina, nocek Natterera, nocek rudy, nocek wąsatek, gacek brunatny i gacek szary, z czego nocek duży i nocek Bechsteina wymienione są w załączniku II dyrektywy siedliskowej. Obiekt zasiedlany jest przez nietoperze również w okresie letnim. Oprócz ssaków w podziemiach siedliska mają m.in. pajęczaki, skoczogonki, dżdżownice, muchówki i chrząszcze. Przedstawicielami flory są mszaki i paprocie, które występują w strefach przyotworowych podziemi. Na terenie ostoi stwierdzono również występowanie siedlisk wymienionych w załączniku I dyrektywy Rady 92/43/EWG w sprawie ochrony siedlisk przyrodniczych oraz dzikiej fauny i flory. Wewnątrz podziemi można spotkać formy naciekowe: stalaktyty, stalagmity, stalagnaty, perły jaskiniowe i inne.
Przez obszar Natura 2000 przebiegają oznakowane piesze szlaki turystyczne oraz ścieżki rowerowe. Jeden z pieszych szlaków turystycznych przechodzi przez rezerwat przyrody Segiet. W granicach obszaru Natura 2000, w sąsiedztwie stanowiska dokumentacyjnego Kamieniołom Blachówka, niedaleko rezerwatu przyrody Segiet, na terenie Bytomia znajduje się ośrodek sportowo-rekreacyjny Dolomity Ski Dolina.
Zdaniem Regionalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska w Katowicach ze względu na zasady ochrony miejsc występowania gatunków chronionych oraz populacji nietoperzy obecny sposób udostępnienia turystycznego podziemi, poprzez możliwość zwiedzania podziemnych korytarzy Zabytkowej Kopalni Srebra i Sztolni Czarnego Pstrąga jest wystarczający i nie jest planowana jego dalsza rozbudowa.
Należy jednak podkreślić, iż obszar Natura 2000 Podziemia Tarnogórsko-Bytomskie obejmuje również tereny leśne, łąki, pola uprawne, a także centra miast, w tym zabudowę i towarzyszącą im infrastrukturę, w związku z czym Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Katowicach nie wyklucza możliwości podjęcia dalszych działań w kierunku zagospodarowania turystycznego tego obszaru.
Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Katowicach w swojej odpowiedzi przekazała również, iż nie posiada informacji, aby miasta i gminy oraz inne podmioty ponosiły jakiekolwiek koszty lub uzyskiwały korzyści finansowe związane z wyznaczeniem obszaru Natura 2000 Podziemia Tarnogórsko-Bytomskie PLH240003 na swoim terenie.
Z poważaniem
Podsekretarz stanu
Janusz Zaleski
Warszawa, dnia 11 marca 2013 r.