Szanowna Pani Marszałek! W związku z interpelacją złożoną przez panią poseł Janinę Okrągły w sprawie przepisów określających niezbędne zasoby kadry lekarskiej na oddziałach rehabilitacji kardiologicznej (znak: SPS-023-101/11) uprzejmie proszę o przyjęcie poniższych informacji.
Warunki udzielania i zakres świadczeń opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych określa ustawa z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. z 2008 r. Nr 164, poz. 1027, z późn. zm.) wraz z aktami wykonawczymi, w tym rozporządzenie ministra zdrowia z dnia 30 sierpnia 2009 r. w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu rehabilitacji leczniczej (Dz. U. z 2009 r. Nr 140, poz. 1145, z późn. zm.). Wymienione rozporządzenie określa wykaz oraz warunki realizacji świadczeń gwarantowanych z zakresu rehabilitacji leczniczej oraz poziom finansowania przejazdu środkami transportu sanitarnego w przypadkach niewymienionych w art. 41 ust. 1 i 2 ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych.
Ministerstwo Zdrowia dysponuje danymi dotyczącymi liczby specjalistów w zakresie rehabilitacji medycznej na podstawie danych uzyskiwanych z Naczelnej Rady Lekarskiej, która jest organem właściwym do wydawania prawa praktyki, oraz z informacji przekazywanych przez konsultanta krajowego w dziedzinie rehabilitacji medycznej, który zgodnie z ustawą z dnia 6 listopada 2008 r. o konsultantach w ochronie zdrowia (Dz. U. z 2009 r. Nr 52, poz. 419, z późn. zm.), we współpracy z konsultantami wojewódzkimi, na podstawie danych sporządza opinie o liczbie specjalistów i o potrzebach kadrowych.
Według danych na dzień 10 października 2011 r. liczba lekarzy specjalistów aktywnych zawodowo wynosi 1463 osoby. Dodatkowo realizację zadań specjalistów wspiera 476 lekarzy w trakcie specjalizacji, w tym 169 rezydentów. Ponadto uprawnienia do wykonywania świadczeń w zakresie rehabilitacji medycznej posiadają także lekarze specjaliści w dziedzinie balneologii i medycyny fizykalnej w liczbie 489. Jak wskazano powyżej, liczba specjalistów, o których mowa, wynosi razem 1952, co zabezpiecza potrzeby w tym zakresie.
Zgodnie z rozporządzeniem ministra zdrowia z dnia 30 sierpnia 2009 r. w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu rehabilitacji leczniczej (Dz. U. Nr 140, poz. 1145, z późn. zm.), na oddziale kardiologicznym wymagane jest zatrudnienie jednej osoby, która może być osobą ze specjalizacją w dziedzinie rehabilitacji, ze specjalizacją w dziedzinie rehabilitacji medycznej lub medycyny fizykalnej i balneologii lub w trakcie specjalizacji w dziedzinie rehabilitacji medycznej. Aktualnie liczba lekarzy zabezpiecza potrzeby.
Należy podkreślić, iż do podjęcia pracy w oddziałach rehabilitacji kardiologicznej przygotowywani są wszyscy lekarze odbywający specjalizację z zakresu rehabilitacji medycznej, ponieważ program specjalizacji obejmuje również kształcenie w zakresie rehabilitacji kardiologicznej.
Ze względów medycznych istnieje bezwzględne wskazanie do utrzymania aktualnego zatrudnienia lekarzy, które nie jest wysokie, jeśli zauważymy, że na oddziałach rehabilitacji kardiologicznej przebywają chorzy bezpośrednio po przebytym zawale mięśnia sercowego, po małych i dużych zabiegach kardiochirurgicznych, często obciążeni dodatkowymi schorzeniami (np. cukrzyca, niewydolność płucna).
Abstrahując od unormowań prawnych w obszarze medycyny, redukcja zatrudnienia, o której pisze pani poseł, naruszałaby ustawę z dnia 6 listopada 2008 r. o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta (Dz. U. z 2009 r. Nr 52, poz. 417, z późn. zm.). Domniemanie fikcyjnych umów w świetle obowiązujących przepisów jest niezasadne, zwłaszcza że zatrudnienie nadzoruje nie tylko pracodawca, ale też Narodowy Fundusz Zdrowia. Od czasu wejścia w życie przepisów rozporządzeniem ministra zdrowia z dnia 30 sierpnia 2009 r. w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu rehabilitacji leczniczej do chwili obecnej nie nastąpił wzrost zatrudnienia.
Pragnę wyjaśnić, iż nie ma odrębnej specjalizacji z rehabilitacji kardiologicznej, zatem obawy o utrwaleniu monopolu czy wykluczeniu podmiotów są bezzasadne.
Przedstawiając powyższe, uprzejmie informuję, że od dnia 1 października 2010 r. Narodowy Fundusz Zdrowia wprowadził nowy sposób finansowania i rozliczania zrealizowanych świadczeń gwarantowanych m.in. w rehabilitacji stacjonarnej kardiologicznej, oparty na jednorodnych grupach pacjentów (JGP). Wprowadzenie JGP wynikało z potrzeby racjonalnego i szczegółowego finansowania świadczeń rehabilitacyjnych, jak również umożliwiło uwzględnienie w ich rozliczaniu zróżnicowanych kosztów ponoszonych przez świadczeniodawców. Oznacza to, że każda z grup ma inną wagę kosztową, co umożliwia celowe przekazanie odpowiednich środków na świadczenia dla pacjentów, z uwzględnieniem ciężkości ich stanu klinicznego. Waga punktowa dla poszczególnych kategorii grup w rehabilitacji kardiologicznej, opisanych w załączniku nr 3 do rozporządzenia ministra zdrowia z dnia 30 sierpnia 2009 r. w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu rehabilitacji leczniczej oraz w zarządzeniu nr 53/2010/DSOZ prezesa NFZ z dnia 2 września 2010 r. w sprawie warunków zawierania i realizacji umów w rodzaju rehabilitacja lecznicza, zwanym dalej ˝zarządzeniem˝, została zróżnicowana od 160 do 90 pkt/osobodzień, przy wadze punktowej wynoszącej 100 pkt/osobodzień przed wprowadzeniem JGP. Równolegle wraz ze wzrostem finansowania i zgodnie z przytaczanymi powyżej aktami prawnymi, zwiększono jakość udzielanych świadczeń poprzez uszczegółowienie w przepisach rozporządzenia liczby personelu medycznego w celu zagwarantowania wyższej jakości świadczeń dla pacjentów kardiologicznych, których stan wymaga całodobowej opieki lekarskiej i pielęgniarskiej.
Dodatkowo zaznaczam, iż liczba świadczeniodawców udzielających świadczeń w zakresie rehabilitacji stacjonarnej kardiologicznej w roku 2011 po wprowadzeniu JGP (tj. 52 w skali kraju) jest porównywalna z liczbą takich świadczeniodawców w 2010 r., czyli 53 podmioty. Na terenie działania Opolskiego Oddziału Wojewódzkiego NFZ liczba świadczeniodawców realizujących świadczenia na podstawie zawartej umowy w poszczególnych zakresach przedstawia się następująco:
1) lekarska ambulatoryjna opieka rehabilitacyjna (lekarz specjalista w dziedzinie rehabilitacji lub innej specjalizacji, np. ortopeda, udziela świadczeń w wymiarze 1/4 etatu) - 23 podmioty, w których świadczeń udziela 17 lekarzy ze specjalizacją rehabilitacja medyczna;
2) fizjoterapia ambulatoryjna (brak wymogu zatrudniania lekarzy rehabilitacji) - 90 podmiotów;
3) rehabilitacja ogólnoustrojowa w ośrodku/oddziale dziennym (lekarz specjalista w dziedzinie rehabilitacji udziela świadczeń w wymiarze 1/2 etatu) - 7 podmiotów, w których świadczeń udziela 5 lekarzy ze specjalizacją rehabilitacja medyczna;
4) rehabilitacja dzieci z zaburzeniami wieku rozwojowego w ośrodku/oddziale dziennym (lekarz specjalista w dziedzinie rehabilitacji lub neurolog udziela świadczeń w wymiarze 1/2 etatu) - 8 podmiotów, w których świadczeń udziela 6 lekarzy ze specjalizacją rehabilitacja medyczna;
5) rehabilitacja ogólnoustrojowa w warunkach stacjonarnych (lekarz specjalista w dziedzinie rehabilitacji lub innej specjalizacji, np. reumatolog, równoważnik 1 etatu na 25 łóżek) - 4 podmioty, w których świadczeń udziela 7 lekarzy ze specjalizacją rehabilitacja medyczna;
6) rehabilitacja neurologiczna w warunkach stacjonarnych - 5 podmiotów, w których zatrudnionych jest 5 lekarzy ze specjalizacją rehabilitacja medyczna;
7) rehabilitacja kardiologiczna w warunkach stacjonarnych - 2 podmioty, w których świadczeń udziela 3 lekarzy ze specjalizacją rehabilitacja medyczna.
Zgodnie z informacjami uzyskanymi w Opolskim OW NFZ, jeden ze świadczeniodawców realizujących umowę w zakresie rehabilitacji kardiologicznej stacjonarnej zadeklarował spełnienie wymogu dotyczącego obsady lekarskiej od dnia 1 stycznia 2012 r. Jak wynika z zawartych z Narodowym Funduszem Zdrowia umów w pozostałych zakresach, świadczeniodawcy spełniają wymagania określone w przepisach prawa, tj. w rozporządzeniu i zarządzeniu, w tym w części dotyczącej zatrudnionego personelu.
Reasumując, pragnę poinformować panią poseł, iż zarządzeniem ministra zdrowia z dnia 10 sierpnia 2011 r. został powołany Zespół do spraw opracowania standardów postępowania w rehabilitacji medycznej, który będzie realizował zadania służące dokonaniu zmian w systemie opieki zdrowotnej w zakresie rehabilitacji leczniczej.
Z wyrazami głębokiego szacunku
Podsekretarz stanu
Andrzej Włodarczyk
Warszawa, dnia 30 grudnia 2011 r.