W Sejmie trwają prace nad rządowym projektem ustawy o zmianie ustawy Kodeks cywilny. Projekt ten, zawarty w druku nr 74, dokonuje przedmiotowego rozszerzenia zakresu przepisów art. 49 K.c., który reguluje status prawny tzw. urządzeń przesyłowych (w powiązaniu z art. 3051-3054 K.c.), o urządzenia infrastruktury komunikacyjnej, w tym transportu linowego. Niestety, proponowana przez rząd w druku nr 74 zmiana Kodeksu cywilnego prowadzi w istocie do ograniczenia prawa własności na skutek instalacji i eksploatacji urządzeń technicznych. Projekt jest wierną kopią projektu z druku nr 3595, rozpatrywanego w VI kadencji Sejmu, który wzbudził liczne protesty i zyskał negatywne opinie ekspertów. Biuro Analiz Sejmowych stwierdziło m.in. o tym projekcie (druk nr 3595): ˝proponowane zasady rozstrzygnięcia kwestii własności i sposobu korzystania z urządzeń przesyłowych i innej infrastruktury technicznej wiążą się z istotnymi teoretycznymi i praktycznymi wątpliwościami co do zakresu nowelizacji i zasad ochrony interesu właścicieli nieruchomości˝. I dalej: ˝szereg rozwiązań proponowanych w nowelizacji wywołuje istotne wątpliwości˝.
W opinii eksperta prof. E. Gniewka budzi wątpliwości ˝objęcie rozszerzoną regulacją urządzeń infrastruktury komunikacyjnej w rozbiciu na urządzenia ruchu kolejowego, tras tramwajowych transportu linowego, linii trolejbusowych. Zwracam uwagę na te przypadki, gdy urządzeniem jest torowisko kolejowe, tramwajowe czy torowisko naziemnej kolei linowej. Można powątpiewać, czy wystarczy tutaj służebność korzystania z cudzej nieruchomości (z pozbawieniem takiego urządzenia przymiotu części składowej gruntu). Zakres dolegliwości zajęcia cudzego gruntu na cele urządzenia torowiska jest tak rozległy, że uzasadnia już raczej nabycie własności˝. Służebność przesyłu nie jest zatem - zgodnie z opinią powołanego eksperta - właściwym narzędziem prawnym dla lokowania urządzeń infrastruktury komunikacyjnej.
W przypadku uchwalenia projektu z druku nr 74 w wersji zaproponowanej przez rząd urządzenia transportu linowego będą traktowane jak inwestycje celu publicznego, dla realizacji których będzie można zastosować instrumenty przewidziane przez ustawę o gospodarce nieruchomościami, jak wywłaszczenie (art. 112), niezwłoczne zajęcie nieruchomości pod rygorem natychmiastowej wykonalności (art. 122), ograniczenie sposobu korzystania z nieruchomości (art. 124) etc., co w oczywisty sposób będzie prowadzić do naruszania prawa własności. O ile nie budzi większych zastrzeżeń zastosowanie tych środków prawnych dla umiejscowienia urządzeń infrastruktury w celu dostarczenia dóbr powszechnego użytku: energii elektrycznej, wody, gazu, sieci telekomunikacyjnych, odprowadzania ścieków i podobnych, o tyle w odniesieniu do urządzeń transportu linowego budzi zdecydowany sprzeciw.
Urządzenia transportu linowego i towarzyszące im urządzenia narciarskie nie zaspokajają powszechnych potrzeb, są raczej przedsięwzięciami biznesowymi o dużej opłacalności. Dla ich lokowania inwestor powinien podjąć rzetelne, uczciwe rozmowy z właścicielem gruntu w celu uzyskania prawa do dysponowania terenem, a nie szukać specjalnych środków prawnych w drodze zmiany zapisów Kodeksu cywilnego.
Przykłady z terenu Podhala - obiekty powstałe w Białce Tatrzańskiej i w Bukowinie Tatrzańskiej - są niezbitym dowodem, że można na gruncie obecnie obowiązujących przepisów, z poszanowaniem prawa własności lokalizować urządzenia turystyczne i narciarskie.
W związku z proponowaną przez rząd zmianą druku nr 74 wpłynęły do mojego biura poselskiego liczne protesty i zastrzeżenia, m.in. ze strony Federacji Obrony Podhala, Zarządu Głównego Związku Podhalan i innych przedstawicieli opinii społecznej.
W opisanej sytuacji kieruję do Pana Ministra poniższe pytania:
1. Kto jest autorem pomysłu, aby rozszerzyć zakres służebności przesyłu na urządzenia transportu linowego? Jakie osoby i środowiska optowały za tym zapisem w rządowym projekcie?
2. Czy Pan Minister jest zdecydowany popierać zapisy proponowane w art. 1 zmiana 1. rządowego projektu zawartego w druku nr 74, odnoszące się do art. 49 K.c., czy też skłania się ku innym rozwiązaniom?
Poseł Anna Paluch
Krościenko, dnia 9 czerwca 2012 r.