23 punkt porządku dziennego:

Sprawozdanie ministra spraw wewnętrznych z realizacji w 2011 r. ustawy z dnia 24 marca 1920 r. o nabywaniu nieruchomości przez cudzoziemców (druk nr 303) wraz ze stanowiskiem Komisji Administracji i Spraw Wewnętrznych (druk nr 358).

Poseł Anna Nemś:

    Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam zaszczyt w imieniu Komisji Administracji i Spraw Wewnętrznych przedstawić opinię co do sprawozdania ministra spraw wewnętrznych z realizacji w 2011 r. ustawy z dnia 24 marca 1920 r. o nabywaniu nieruchomości przez cudzoziemców.

    Obrót nieruchomościami z udziałem cudzoziemców ma charakter reglamentacyjny (wprowadza ograniczenia o charakterze publicznoprawnym). Przepisy ustawy są dostosowane oczywiście do prawa europejskiego. Nabycie nieruchomości przez cudzoziemca wymaga zezwolenia, które wydawane jest przez ministra spraw wewnętrznych, jeżeli sprzeciwu nie wniesie minister obrony narodowej, a w przypadku nieruchomości rolnych minister rolnictwa i rozwoju wsi. Sprzeciw jednego z nich oznacza niemożność wydania decyzji pozytywnej. Minister może korzystać z opinii innych organów, ale ich negatywna opinia nie jest wiążąca, choć oczywiście stanowi ważny element postępowania. Zezwolenie wydawane jest w formie decyzji administracyjnej, daje możliwość nabycia konkretnej nieruchomości określonemu podmiotowi i ważne jest przez dwa lata. Nie można go przedłużyć ani zbyć osobie trzeciej. Zezwolenie to nie rodzi żadnych dodatkowych praw i obowiązków, umożliwia cudzoziemcowi nabycie nieruchomości na powszechnie obowiązujących zasadach. Ustawodawca przewidział szereg wyjątków o charakterze podmiotowym i podmiotowo-przedmiotowym, na podstawie których cudzoziemiec zwolniony jest z obowiązku uzyskania zezwolenia. Cudzoziemcy mogą się starać też o wydanie promesy ważnej przez rok.

    Ustawa w aktualnym brzmieniu ustala obiektywne, przejrzyste i stabilne kryteria wydawania zezwoleń. W latach 1991-2011 zostało rozpatrzonych 176 skarg. Oznacza to, że mniej niż 0,5% decyzji zostało zaskarżonych. Wskazuje to niewątpliwie na prawidłowe działanie ministra w zakresie wydawania zezwoleń na nabywanie nieruchomości przez cudzoziemców. O kwotach nabytych, zezwoleniach wydanych w 2011 r. mówił już pan minister, więc tych kwot nie będę wymieniała. Najwięcej zezwoleń wydano na nabycie nieruchomości gruntowych położonych w województwach dolnośląskim, małopolskim i zachodniopomorskim. Najczęściej występujący kapitał był to kapitał niemiecki, ukraiński, holenderski i austriacki.

    Z danych zgromadzonych w rejestrach wynika, iż cudzoziemcy zarówno na podstawie wymaganego zezwolenia, jak i bez konieczności jego uzyskania nabyli w 2011 r. ponad 4 tys. nieruchomości i ponad 4 tys. lokali. Blisko 95% transakcji to transakcje dokonywane bez obowiązku uzyskania pozwolenia.

    Sprawozdanie bardzo dokładnie analizuje wszystkie te kategorie w odniesieniu do poszczególnych województw, podmiotów i wielkości. W myśl art. 6 ust. 1 ustawy nabycie nieruchomości przez cudzoziemca wbrew przepisom ustawy jest nieważne. Jest to sankcja bezwzględnej nieważności czynności prawnej. Oznacza to, że czynność sprzeczna z prawem jest nieważna od samego początku, to jest od chwili jej dokonania, a orzeczenie sądu tylko potwierdza ten fakt.

    Przystąpienie Polski do Unii Europejskiej i związana z tym swoboda nabywania nieruchomości przez obywateli, przedsiębiorców z Europejskiego Obszaru Gospodarczego, powoduje rozszerzenie kręgu podmiotów zwolnionych z obowiązku uzyskania zezwolenia Ministerstwa Spraw Wewnętrznych. Prowadzenie przez ministra rejestrów stanowi istotny instrument prawny umożliwiający monitorowanie obrotu nieruchomościami z udziałem cudzoziemców, pokazuje skalę nabywania nieruchomości i tendencje.

    W latach 1990-2011 cudzoziemcy uzyskali ponad 23 tys. zezwoleń na nabycie nieruchomości gruntowej. Tendencje w nabywaniu nieruchomości utrzymywały się na zbliżonym poziomie w porównaniu z latami ubiegłymi. Polska postrzegana jest jako stabilne, atrakcyjne miejsce inwestycji gospodarczych. Z analizy składanych wniosków wynika, że nabywaniem nieruchomości interesują się głównie polscy emigranci i ich najbliższe rodziny, w dalszej kolejności są to cudzoziemcy pozostający w związkach małżeńskich z obywatelami polskimi, a także osoby prowadzące działalność w Polsce.

    Jeszcze raz pragnę zaznaczyć, że prowadzone przez ministra spraw wewnętrznych rejestry to potężny instrument kontroli oraz baza danych. Obrót nieruchomościami w Polsce z udziałem cudzoziemców nie stwarza zagrożenia dla interesów narodowych z jednej strony, z drugiej zaś nie stanowi też bariery dla prowadzonych przez cudzoziemców inwestycji gospodarczych na terenie Polski.

    Komisja zwraca się do Wysokiej Izby, aby sprawozdanie ministra spraw wewnętrznych z realizacji w 2011 r. ustawy z dnia 24 marca 1920 r. o nabywaniu nieruchomości przez cudzoziemców przyjąć. Dziękuję. (Oklaski)