5 i 6 punkt porządku dziennego:

  5. Pierwsze czytanie obywatelskiego projektu ustawy o zmianie ustawy o systemie oświaty i ustawy o zmianie ustawy o systemie oświaty oraz niektórych innych ustaw (druk nr 27).
  6. Pierwsze czytanie poselskiego projektu ustawy o zmianie ustawy o zmianie ustawy o systemie oświaty oraz o zmianie niektórych innych ustaw (druki nr 167 i 167-A).

Poseł Artur Ostrowski:

    Pani Marszałek! Panie Ministrze! Szanowni Przedstawiciele Inicjatywy Obywatelskiej! Wysoki Sejmie! W imieniu klubu Sojuszu Lewicy Demokratycznej mam zaszczyt przedstawić stanowisko wobec obywatelskiego projektu ustawy o zmianie ustawy o systemie oświaty.

    Pani Marszałek! Szanowni Państwo! Procedowany projekt obywatelski jest ważnym projektem. Nie jest to pierwsza debata nad tym projektem, ponieważ taka debata odbyła się w końcówce ubiegłej kadencji. Dzisiaj jesteśmy troszeczkę w innej sytuacji, ponieważ przyjęliśmy projekt ustawy, który wydłuża okres przejściowy, jeśli chodzi o obniżenie wieku szkolnego dla dzieci sześcioletnich, o dwa następne lata. Wiemy też zdecydowanie więcej niż, myślę, jesienią ubiegłego roku o stanie przygotowań polskich szkół do obniżenia wieku szkolnego. Ja przypominam sobie debatę w poprzedniej kadencji, która toczyła się w okresie kampanii wyborczej. Rozumiem, że argumenty, które wtedy padały, były argumentami z czasu walki politycznej, kampanii wyborczej przed wyborami. Stanowisko w tej sprawie zajmował również premier Donald Tusk. Ale też chciałbym przypomnieć słowa przedstawicielki Klubu Parlamentarnego Platformy Obywatelskiej w dyskusji nad projektem ustawy o wydłużeniu tego okresu przejściowego, która odbyła się dwa tygodnie temu. Przedstawicielka Platformy Obywatelskiej wręcz stwierdziła, że to właśnie małżeństwo Elbanowskich jest autorem tego projektu rządowego i właśnie małżeństwo Elbanowskich przedłuża okres przejściowy. Tak że w sumie, szanowni państwo inicjatorzy, wnioskodawcy projektu obywatelskiego, już pewien cel, który został przez was założony, został osiągnięty w tym sensie, że decyzja o obowiązku dla dzieci sześcioletnich została przesunięta w czasie.

    Jest to również projekt bardzo ważny z uwagi na to, że pod tym projektem podpisało się ponad 300 tys. polskich obywateli. Jest on również ważny z tego powodu, że jest to inicjatywa tych obywateli, ale jest też niezmiernie istotny i niezmiernie ważny, ponieważ przemawiają za nim argumenty merytoryczne, z którymi w części się zgadzamy. Będziemy popierać te zapisy i te artykuły, o których zaraz powiem.

    Co prawda pani przedstawiciel inicjatywy obywatelskiej przedstawiła dosyć czarny obraz polskiej szkoły, ale myślę, panie ministrze, że jest to materiał dla pana ministra, żeby zająć się tymi konkretnymi przykładami z wielu miejsc, z wielu szkół w Polsce, o których mówiła pani Elbanowska. Myślę, że powinniśmy się nad tym bardzo dobrze zastanowić, podjąć skuteczne działania w tej mierze, bo jest to pewien margines, pewna patologia. Nie jest to moim zdaniem cały obraz polskiej szkoły, tak czarny, jak został przedstawiony, ale jeśli cała klasa dzieci 6-letnich powtarza klasę, to znaczy, że gdzieś w jakiejś szkole dzieje się coś złego i organy państwa powinny się tym zająć.

    Procedowany projekt ustawy zawiera m.in. propozycje, które dotyczą likwidacji szkół. Jutro zostanie przedstawiona informacja rządu na temat tego, co się dzieje obecnie w oświacie i co się dzieje, jeśli chodzi o proces likwidacji szkół. Dzisiaj już o tym mówimy. Jest pewna propozycja zawarta właśnie w tym projekcie obywatelskim, którą popieramy, tzn. przywrócenie pozycji, roli kuratorowi oświaty, który miałby podjąć tę ostateczną decyzję zablokowania, zawetowania projektu uchwały organu prowadzącego w przypadku likwidacji szkoły tam, gdzie jest to szkodliwe dla środowiska, tam, gdzie jest to podjęte z naruszeniem prawa albo po prostu wręcz szkodzi dzieciom, uczniom szkoły.

    Komercjalizacja, odpublicznienie całych sieci szkół to jest problem, z którym musimy się uporać. Musimy znaleźć rozwiązanie. Sejm musi rozwiązać ten problem. Wiem, że ten projekt wzbudza emocje - było to widoczne na tej sali - ale mam jednak nadzieję, że będziemy merytorycznie nad tym pracować i znajdziemy takie rozwiązanie, panie ministrze, szanowne posłanki i posłowie, pani marszałek, które będzie zapobiegało tej masowej likwidacji szkół. Takie rozwiązanie jest w tym projekcie obywatelskim i warto nad nim z tego powodu popracować.

    Przywrócenie merytorycznego nadzoru nad organami prowadzącymi. Jest wiele takich sytuacji, o których mówiła pani Karolina Elbanowska na pewnych konkretnych przykładach, że w niektórych polskich szkołach dzieje się źle. Państwo polskie musi mieć narzędzia kontroli, monitoringu i oddziaływania w sytuacjach, w których ktoś gdzieś robi krzywdę polskiej szkole. Kurator powinien mieć takie narzędzia i takie możliwości, żeby ingerować w takim momencie.

    Przejdę do następnego obszaru, który jest w tym projekcie. Jest to objęcie dzieci w wieku przedszkolnym subwencją oświatową. Przecież i koalicja coraz częściej mówi o tym, że trzeba się nad tym bardzo konkretnie, rzeczowo zastanowić, nad dziećmi 5-letnimi, ale też w konsekwencji nad czterolatkami i trzylatkami. Jest projekt obywatelski Związku Nauczycielstwa Polskiego. Nie wiem, dlaczego nad nim nie procedowano, dlaczego nie odbyło się pierwsze czytanie tego projektu. Mam nadzieję, że niebawem doczekamy się debaty nad projektem ZNP, który zakłada właśnie objęcie wszystkich dzieci w wieku przedszkolnym subwencją oświatową, bo my, Sojusz Lewicy Demokratycznej, nie widzimy różnicy między sześciolatkiem, który poszedł do pierwszej klasy i na którego jest subwencja z budżetu państwa, a pięciolatkiem, który poszedł do zerówki i na którego samorząd nie otrzymuje już subwencji z budżetu państwa, nie mówiąc już o czterolatkach czy trzylatkach.

    Jest to wyzwanie dla polskiego Sejmu i jest to wyzwanie dla polskiego rządu - jak dokonać tego skoku cywilizacyjnego, bo myślę, że będzie to skok cywilizacyjny. (Oklaski) Jest to odpowiedź na szereg problemów polskiego świata, ale też polskiego samorządu, który nie może się z tym uporać z uwagi na skromne środki, które otrzymuje na te zadania, na zadania związane z oświatą.

    Mam nadzieję, że procedowany dzisiaj projekt obywatelski, ale też projekt Związku Nauczycielstwa Polskiego zostanie przyjęty przez Wysoką Izbę i będzie przedstawiony pewien kalendarz wprowadzania tej subwencji oświatowej dla polskich przedszkoli.

    Szanowni Państwo! Obniżenie wieku szkolnego. Sojusz Lewicy Demokratycznej programowo od wielu lat opowiada się za obniżeniem wieku szkolnego i za tym, aby każde dziecko 6-letnie poszło do pierwszej klasy. Uważamy, że sześciolatek jest do tego przygotowany. Potwierdza to szereg badań. Były przecież przeprowadzane debaty na ten temat, konferencje naukowe i wypowiadali się przecież w tej dziedzinie specjaliści, i to dosyć konkretnie. Jest oczywiście najistotniejsze pytanie, które należy tutaj postawić. Sześciolatek jest przygotowany do tego, aby iść do pierwszej klasy, ale jest pytanie zasadnicze: Czy ta pierwsza klasa, czy każda polska szkoła, czy każda polska klasa jest do tego przygotowana w 100%, czy jest taka gwarancja i czy rząd bierze za to odpowiedzialność?

    Po przyjęciu rządowego projektu okazuje się, że jednak tak nie jest, bo gdyby tak było, gdyby wszystkie szkoły w Polsce w 100% były bezpieczne i stwarzały odpowiednie warunki, standardy dla każdego sześciolatka, to rząd nie przedstawiłby tego projektu, Wysoki Sejm by go nie przegłosował i prezydent by go nie podpisał. Ale rzeczywistość jest jednak inna i za moment pani... pan minister, jak rozumiem, przedstawi nam coroczną informację na temat przygotowania polskich szkół, samorządów do obniżenia wieku szkolnego. Czekamy na tę informację, choć szkoda, że dopiero teraz ujrzy ona światło dzienne. Wiem, że była kampania wyborcza, były wybory, ale nie usprawiedliwia to rządu co do obowiązku, który nakłada, panie ministrze, na pana ustawa o systemie oświaty. Dzisiaj będziemy wiedzieć, jaki jest stan przygotowań, ale po ostatniej debacie nad nowelizacją ustawy o systemie oświaty wiemy już, że nie jest jednak dobrze. (Dzwonek)

    Sojusz Lewicy Demokratycznej będzie podejmował prace nad projektem obywatelskim. Wnioskujemy o to, aby przekazać ten projekt do prac (Dzwonek) odpowiednich, merytorycznych komisji, bo jest tam bardzo wiele potrzebnych, istotnych zapisów, które rozwiązują problemy polskiej oświaty. Dziękuję bardzo. (Oklaski)