5 punkt porządku dziennego:

Przedstawiony przez prezesa Rady Ministrów dokument: ˝Stan bezpieczeństwa ruchu drogowego oraz działania realizowane w tym zakresie w 2014 r.˝ (druk nr 3390) wraz ze stanowiskiem Komisji Infrastruktury (druk nr 3471).

Poseł Stanisław Żmijan:

    Szanowna Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! W imieniu sejmowej Komisji Infrastruktury mam zaszczyt przedstawić sprawozdanie z prac nad rządowym dokumentem: ˝Stan bezpieczeństwa ruchu drogowego oraz działania realizowane w tym zakresie w 2014 r.˝. Dokument jest zawarty w druku sejmowym nr 3390, natomiast konkluzja komisji w tej sprawie zawarta jest w sprawozdaniu z druku nr 3471.

    Wysoka Izbo! Przyjęty przez Radę Ministrów dokument: ˝Stan bezpieczeństwa ruchu drogowego oraz działania realizowane w tym zakresie w 2014 r.˝ złożony do laski marszałkowskiej decyzją marszałka Sejmu skierowany został do Komisji Infrastruktury celem rozpatrzenia i wypracowania opinii w tej sprawie. Komisja Infrastruktury na posiedzeniu w dniu 11 czerwca dokument rozpatrzyła i po przeprowadzonej debacie składa wniosek o jego przyjęcie.

    Panie i Panowie Posłowie! Rok 2014 był kolejnym rokiem, w którym odnotowana została poprawa bezpieczeństwa na polskich drogach mierzona liczbą wypadków, liczbą ofiar śmiertelnych oraz rannych. Co prawda dynamika postępu w tym zakresie w 2014 r. jest wolniejsza niż w latach poprzednich, jednak oczekiwany, pożądany trend utrzymuje się na polskich drogach.

    W 2014 r. zanotowaliśmy w Polsce 35 tys. wypadków, w których zginęły 3202 osoby, a 42 540 osób zostało rannych. Przypomnę, że jeszcze w 1991 r. mieliśmy 54 tys. wypadków, w których zginęło prawie 8 tys. osób. Mimo znaczącej poprawy wskaźniki odzwierciedlające stan bezpieczeństwa na polskich drogach znacząco odbiegają od wskaźników wielu krajów europejskich. W 2014 r. w krajach Unii Europejskiej zginęło średnio 51 osób na 1 mln mieszkańców. W naszym kraju wskaźnik ten wyniósł niestety aż 84 osoby. Gorzej jest tylko na Łotwie - 105 osób na 1 mln mieszkańców, w Rumunii - 91, w Bułgarii - 91 i na Litwie - 90. Najlepiej pod tym względem jest na Malcie - 26 osób, w Holandii - 28 osób, w Anglii - 28 osób, w Szwecji - 29 osób i w Danii - 33 osoby.

    82% wypadków na polskich drogach jest spowodowanych przez kierowców. Jest to aż 28 716 wypadków.

    Oddzielny poważny problem na naszych drogach to bezpieczeństwo pieszych. W Polsce sytuacja pieszych jest niestety - można by to tak określić - dramatycznie zła. Aż 34% ginących w wypadkach to piesi. Tak wysoki odsetek wśród ofiar wypadków jest jeszcze na Łotwie - 39% i w Rumunii - 39%. Średnia w krajach Unii Europejskiej to 22%. Najlepsze efekty w przypadku ochrony pieszych osiągają: Holandia, Finlandia, Belgia, Francja, Słowenia, gdzie wskaźnik ten nie przekracza 15%.

    Główne przyczyny wypadków drogowych w 2014 r. w Polsce - te przyczyny w ostatnich latach się nie zmieniają - to oczywiście nieprzestrzeganie pierwszeństwa przejazdu, niedostosowanie prędkości do warunków jazdy, niezachowanie bezpiecznej odległości między pojazdami, nieprawidłowe zachowanie wobec pieszych. W dalszym ciągu dużym problemem są nietrzeźwi kierowcy, którzy w 2014 r. spowodowali 2579 wypadków, w których zginęły 363 osoby. Zaznaczyć należy, że w 2014 r. ujawniono o 22 tys. mniej pijanych kierowców. To także dobry trend, ale ten wskaźnik w dalszym ciągu jest jednak za wysoki. Na poprawę wpłynęło zapewne zaostrzenie kar i sankcji.

    Wysoki Sejmie! Aby realnie wpływać na dalszą poprawę bezpieczeństwa, winniśmy kontynuować działania dające efekty, ale także podejmować nowe, bowiem za stan bezpieczeństwa na polskich drogach odpowiadamy wszyscy. Ta teza była tutaj wielokrotnie formułowana. Każdego dnia odpowiadamy za to jako użytkownicy dróg, zarówno jako kierujący, jak i jako piesi. Chodzi o nasze zachowania, nasze reakcje w związku z uczestniczeniem w ruchu drogowym. Odpowiadają też za to parlamentarzyści w tej Izbie i oczywiście rządzący, uchwalając każdego roku budżet i przeznaczając odpowiednie środki na ten cel. I tak po kolei.

    Nie ulega wątpliwości, że na stan bezpieczeństwa wpływa stan techniczny infrastruktury drogowej. Mamy tutaj poważne osiągnięcia, bo na 19 200 km dróg krajowych, które stanowią, co prawda, niecałe 5% całej naszej sieci drogowej, drogi krajowe przenoszą ponad 60% ruchu. I chcę z całą mocą podkreślić, że po zakończeniu programu budowy dróg krajowych na lata 2007-2013 aż 60% sieci drogowej było w stanie dobrym. Warto zaznaczyć, że będziemy kontynuować ten program w latach 2014-2020. Dzisiaj wiemy, że dokument jest przyjęty, budżet także. Jest to kwota ponad 107 mld zł przeznaczona na lata 2014-2020.

    Rzecz jasna, pozostała część ruchu drogowego odbywa się na drogach wojewódzkich, powiatowych i gminnych, zatem w latach 2016-2020 będzie kontynuowany program budowy dróg lokalnych i na ten cel, oprócz środków finansowych w programach regionalnych, przeznaczone będą środki z budżetu centralnego, każdego roku 1 mld zł. A więc są to realne działania, realne decyzje na rzecz dalszej poprawy stanu technicznego naszych dróg, zarówno dróg krajowych, jak i dróg samorządowych. Ale są to także programy zmierzające do rozdzielenia potoków ruchu, tych tzw. niezabezpieczonych, czyli pieszych i rowerzystów. O wskaźnikach mówiłem wcześniej. Chodzi o budowę, kontynuację budowy ścieżek rowerowych, chodników, przejść dla pieszych, azyli na tych przejściach. Oczywiście bariery odgradzające, szereg zadań, które realnie będą poprawiały bezpieczeństwo na polskich drogach. To jest jedna kwestia.

    Druga kwestia, Wysoka Izbo, to oczywiście stan techniczny naszego taboru, naszych pojazdów. Otóż rocznie importujemy średnio ponad milion samochodów używanych. Niestety te samochody najczęściej są w nie najlepszym stanie technicznym. Aż 68% naszych pojazdów ma więcej niż 10 lat, przepraszam, 15 lat, a tylko 12% pojazdów - mniej niż 5 lat. Optymalne, najlepsze byłyby proporcje, gdybyśmy mieli 30% pojazdów poniżej 5 lat i 30% powyżej 10 lat. Wtedy można by było powiedzieć, że stan techniczny pojazdów, taboru poruszającego się po polskich drogach jest właściwy także pod względem bezpieczeństwa ruchu drogowego.

    No i oczywiście jest człowiek, czyli my, uczestnicy, jak już powiedziałem, ruchu drogowego, i nasze zachowania. Nasze zachowania, począwszy od dzieci i młodzieży, na dorosłych skończywszy. Mamy bardzo wnikliwe statystyki i badania pokazujące w poszczególnych przedziałach wiekowych uczestniczenie w wypadkach i wskaźniki odzwierciedlające stan bezpieczeństwa, czyli ofiary śmiertelne i rannych. To oczywiście edukacja. To oczywiście działalność mediów. To oczywiście działalność organizacji pozarządowych. Naprawdę z całą mocą pragnę podkreślić, że świadomość złego stanu czy jeszcze złego stanu bezpieczeństwa, jeśli chodzi o ruch na polskich drogach, mamy bardzo wysoką. To właśnie dlatego powinniśmy mobilizować się i kontynuować działania już rozpoczęte i podejmować nowe, mamy bowiem jeszcze do pokonania dystans oddzielający nas od tych krajów, które pod tym względem mają zupełnie dobre wyniki. Wyniki tych krajów świadczą o tym, że liczba pojazdów i natężenie ruchu nie mają tutaj żadnego znaczenia. To nie poziom natężenia ruchu determinuje poziom bezpieczeństwa, tylko odpowiednia wiedza, odpowiednie zachowanie i - rzecz jasna - inne czynniki, czyli stan techniczny dróg i pojazdów, wpływają na bezpieczeństwo.

    Wobec tych problemów, które były przedmiotem debaty, dyskusja została zakończona konkluzją, którą przedstawiam, a mianowicie komisja wnosi do Wysokiej Izby o przyjęcie tego dokumentu. Dziękuję bardzo. (Oklaski)