4 punkt porządku dziennego:

Informacja rządu Rzeczypospolitej Polskiej o działaniach podejmowanych w 2014 r. na rzecz realizacji postanowień uchwały Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 1 sierpnia 1997 r. Karta Praw Osób Niepełnosprawnych (druk nr 3673) wraz ze stanowiskiem Komisji Polityki Społecznej i Rodziny (druk nr 3800).

Poseł Rajmund Miller:

    Pani Marszałek! Panie Ministrze! Wysoki Sejmie! Mam zaszczyt przedstawić stanowisko sejmowej Komisji Polityki Społecznej i Rodziny wobec informacji rządu Rzeczypospolitej Polskiej o działaniach podejmowanych w 2014 r. na rzecz realizacji postanowień uchwały Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 1 sierpnia 1997 r. Karta Praw Osób Niepełnosprawnych, druk nr 3673.

    Pragnę na wstępie przypomnieć zapis § 1, który zawiera sentencję tej uchwały: ˝Sejm Rzeczypospolitej Polskiej uznaje, że osoby niepełnosprawne, czyli osoby, których sprawność fizyczna, psychiczna lub umysłowa trwale lub okresowo utrudnia, ogranicza lub uniemożliwia życie codzienne, naukę, pracę oraz pełnienie ról społecznych, zgodnie z normami prawnymi i zwyczajowymi, mają prawo do niezależnego, samodzielnego i aktywnego życia oraz nie mogą podlegać dyskryminacji˝.

    Uchwała zawiera katalog 10 praw, które obejmują ważne obszary polityki państwa i gwarantują wsparcie działań zapobiegających wykluczeniu społecznemu osób niepełnosprawnych.

    Informacja została sporządzona przez ministra pracy i polityki społecznej na podstawie danych przekazanych przez ministrów i kierowników urzędów centralnych. Informacja zawiera opis działań zrealizowanych, będących w toku lub zainicjowanych w 2014 r. przez ministerstwo i urzędy centralne w zakresie realizacji praw określonych w uchwale Sejmu.

    Dokument składa się z dwóch części: z podstawowych informacji o realizacji w 2014 r. postanowień uchwały i z części szczegółowej składającej się z załączników.

    W 2014 r. było 3272 tys. osób niepełnosprawnych w wieku 16 lat i więcej, w tym 1162 tys. w wieku 65 lat i więcej, co stanowiło 35,5%. Osoby w wieku 55 lat lub powyżej stanowiły 68,2% ogółu osób niepełnosprawnych prawnie. Osoby w wieku od 16 do 54 lat stanowiły 31,8%. W 2014 r. było 1901 tys. osób niepełnosprawnych w wieku produkcyjnym. W gronie osób niepełnosprawnych w wieku produkcyjnym było 418 tys. osób ze znacznym stopniem niepełnosprawności, 855 tys. osób z umiarkowanym stopniem niepełnosprawności i 628 tys. z lekkim stopniem niepełnosprawności.

    Wśród osób niepełnosprawnych w wieku produkcyjnym pod względem poziomu wykształcenia 25% to osoby z wykształceniem co najmniej gimnazjalnym, 40% - zasadniczym zawodowym, 18% - policealnym i średnim zawodowym, 6% - średnim ogólnokształcącym i 9,8% - wyższym.

    W dokumencie opisano najważniejsze działania podjęte w zakresie dziesięciu obszarów. Wymienię je numerycznie. Pierwszy to ochrona zdrowia. Tu zostały podjęte działania, o których bardzo dokładnie mówił pan minister. Ja może powiem, do czego one zmierzały. Podjęte działania umożliwiają osobom niepełnosprawnym dostęp do świadczeń zdrowotnych w każdym zakresie.

    W zakresie rehabilitacji społecznej podwyższono od 2015 r. dofinansowanie uczestnictwa osób niepełnosprawnych w turnusach rehabilitacyjnych. Również od 2015 r. wysokość dofinansowania likwidacji barier funkcjonalnych ze środków Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych została podniesiona z 80 do 90% kosztów inwestycji, które przeprowadzano. To bardzo znaczna pomoc dla tej grupy społecznej.

    W zakresie edukacji realizowano rządowy program ˝Bezpieczna i przyjazna szkoła˝ mający na celu zwiększenie skuteczności działań wychowawczych i profilaktycznych na rzecz bezpieczeństwa i tworzenia przyjaznego środowiska w szkołach i placówkach oświatowych dla dzieci i młodzieży, w tym - co ważne - dzieci i młodzieży niepełnosprawnych. Realizowano rozporządzenie zobowiązujące uczelnie do określania w regulaminie studiów sposobu dostosowania organizacji procesu nauczania do potrzeb studentów będących osobami niepełnosprawnymi. Na uczelniach w 2014 r. kształciło się 28 373 studentów będących osobami niepełnosprawnymi.

    Jeżeli chodzi o rynek pracy, w 2014 r. współczynnik aktywności zawodowej osób niepełnosprawnych w wieku produkcyjnym wynosił 27,1%, wskaźnik zatrudnienia - 22,8%, a stopa bezrobocia - 16,1%. Jest to znaczna poprawa w stosunku do lat poprzednich, o czym wspomniał pan minister w swoim wystąpieniu, jednakże ministerstwo nie było, że tak powiem, zadowolone z tych wyników i z nadal utrzymującego się zjawiska pozostawania osób niepełnosprawnych w wieku produkcyjnym poza rynkiem pracy, w związku z tym zostały podjęte działania polegające na zmianach w udzielaniu pomocy publicznej pracodawcom zatrudniającym osoby niepełnosprawne. Były to zmiany korzystne dla pracodawców w zakresie zwrotu wielu kosztów związanych z zatrudnieniem i stworzeniem nowych stanowisk pracy dla osób niepełnosprawnych. Dofinansowano również wynagrodzenia pracowników niepełnosprawnych. Udzielono także bezpośredniego wsparcia osobom niepełnosprawnym w ramach realizacji programów prozatrudnieniowych współfinansowanych ze środków pomocy Unii Europejskiej.

    Jeżeli chodzi o likwidację barier funkcjonalnych, z przedstawionej informacji wynika, że znaczna część ogólnodostępnych budynków ministerstw oraz Kancelarii Prezesa Rady Ministrów jest obecnie dostępna dla osób niepełnosprawnych, w tym również osób na wózkach. W projekcie Krajowej Polityki Miejskiej oraz w ramach podjętych prac nad Narodowym Planem Rewitalizacji założono także kształtowanie przestrzeni miejskich tak, aby była zapewniona dostępność osób niepełnosprawnych, jak również podjęto przeciwdziałanie wykluczeniu społecznemu. Podjęto działania mające na celu dostosowanie budynków i obiektów uczelni do potrzeb osób niepełnosprawnych. Zrealizowano projekty w zakresie dostępności muzeów na potrzeby osób niepełnosprawnych. Projekt ten bardzo dokładnie przedstawił pan minister, w związku z tym nie będę go omawiał.

    W opracowaniu są również założenia projektu ustawy o zmianie ustawy Kodeks cywilny, ustawy Kodeks rodzinny i opiekuńczy, ustawy Kodeks postępowania cywilnego, ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej oraz niektórych innych ustaw. Podjęto także bardzo ważne działania dotyczące stworzenia nowego prawa w zakresie tych ustaw, które wymieniłem, które będą pomagały tej grupie społecznej działać w naszym społeczeństwie i będą zapobiegały wykluczeniu społecznemu. Realizowany jest także projekt przeciwdziałania wykluczeniu cyfrowemu. Zapewniono zwiększenie dostępu do usług telefonicznych, szerokopasmowego Internetu i opracowano materiały audiowizualne. Zostały podjęte działania w zakresie dostępu osób niepełnosprawnych do służb ratunkowych oraz wykorzystania funduszy europejskich na rzecz osób niepełnosprawnych w ramach przyjętego w Polsce Programu Operacyjnego ˝Wiedza, edukacja, rozwój˝. Jest to program na lata 2014-2020.

    Do najważniejszych problemów, które pozostają do rozwiązania, które przedstawił dzisiaj pan minister i które bardzo dokładnie opisano, zwracając uwagę na konieczność ich rozwiązania w następnych latach, należą problemy z zakresu rynku pracy dotyczące niezadowalającego poziomu zatrudnienia osób niepełnosprawnych, zwłaszcza w instytucjach publicznych i w służbie cywilnej. Również w zakresie edukacji należy zwiększyć efektywność naszych programów, ponieważ gorsze wykształcenie osób niepełnosprawnych w porównaniu z wykształceniem osób pełnosprawnych ma wpływ na konkurencyjność na rynku pracy, co w dalszej kolejności ma wpływ na to, że te osoby mają problemy ze znalezieniem zatrudnienia. Obie te sprawy są bardzo ściśle ze sobą powiązane.

    Szanowni Państwo! Komisja Polityki Społecznej i Rodziny na posiedzeniu w dniu 5 sierpnia 2015 r. zapoznała się z przedstawioną informacją i pozytywnie ją zaopiniowała. Komisja wnosi o przyjęcie przez Wysoki Sejm informacji z druku nr 3673. Dziękuję bardzo.