Poseł Eugeniusz Czykwin - Wystąpienie z dnia 24 września 2015 roku.

Poseł Eugeniusz Czykwin:

Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Pani Minister! Pan poseł Dębski zaliczył, może w zapale retoryki, mniejszości do wykluczonych. Wprawdzie moja żona napisała kiedyś pracę ˝Białoruska mniejszość jako grupa stygmatyzowana˝, ale to jest zupełnie co innego.

Wracając do omawianego projektu, chciałbym przedstawić stanowisko klubu Sojuszu Lewicy Demokratycznej wobec poselskiego projektu ustawy o zmianie ustawy o mniejszościach narodowych i etnicznych oraz o języku regionalnym oraz niektórych innych ustaw.

Wysoka Izbo! W czasie mojej poselskiej aktywności wiele wysiłku i czasu poświęciłem ustawie, której nowelizację dzisiaj omawiamy. Pierwsze prace podjęte zostały jeszcze na początku lat 90. w Sejmie kontraktowym. Brałem w nich udział - podobnie jak przez następnych 15 lat - bezskutecznie. Niestety nie udawało się w naszym parlamencie przełamać niechęci większości posłów. Dopiero Sejm IV kadencji w 2005 r. uchwalił tę ustawę. Pan poseł Ast wspomniał, że towarzyszyły temu gorące dyskusje. Żegnając się z Wysoką Izbą, bo już nie kandyduję do Sejmu, przypomniało mi się, byłem wtedy sprawozdawcą, jakie wielorakie zarzuty padały właśnie wobec nas. Zacytuję tylko kilka, nie będę wymieniał ich autorów, posłów ani formacji, z jakich oni pochodzili. Cytuję: zdrada narodowa albo: to być albo nie być dla Polski - chodzi o uchwalenie tej ustawy. Jeden z posłów, też nie będę przypominał jego nazwiska, dramatycznie pytał: Czy popierając ustawę, rząd idzie w kierunku zachowania przez Polskę suwerenności, czy Sejm zmierza do tego, aby zrealizować zachcianki Bundestagu? Tą ustawą i tymi poprawkami SLD otwiera nowe pole dla aktywności oszustów i naciągaczy itd. To wszystko było.

Przytoczyłem te wypowiedzi, a było ich bardzo dużo, aby przypomnieć, w jakiej atmosferze i jaką drogę przebyliśmy przez 10 ostatnich lat. Dziś już nikt nie kwestionuje zasadności tej ustawy, a nawet najzacieklejsi jej przeciwnicy wykorzystują jej zapisy jako argument przy upominaniu się o prawa polskiej mniejszości w innych państwa, zresztą bardzo słusznie.

Podzielając argumenty co do części zgłoszonych poprawek, za którymi mój klub będzie głosował, chciałbym prosić państwa o przychylenie się do zgłoszonych wniosków mniejszości. Pierwszy dotyczy dodania do wykazu zawartego w art. 2 ustawy o mniejszościach mniejszości greckiej. Wprowadzając tę poprawkę, naprawimy ewidentny błąd popełniony w 2005 r. Składam tu miażdżącą samokrytykę, bo byłem aktywnym uczestnikiem uchwalania tej ustawy. Przyznaję, że ulegając presji czasu i opinii jednego z doradców, który stwierdził, że mniejszość grecka pojawiła się w Polsce w wyniku przesiedleń po II wojnie światowej, tej mniejszości nie uwzględniliśmy. W świetle materiałów przedstawionych komisji sejmowej przez stowarzyszenie Greków w Polsce ˝Hellada˝ i specjalistów nie ulega wątpliwości, że Grecy, jako mniejszość, na terenach Rzeczypospolitej na pewno byli już w XVII w. To nie byli kupcy, o czym świadczą świątynie w Warszawie, Poznaniu, Wielkopolsce. Ich obecność nie jest gorzej udokumentowana niż np. mniejszości ormiańskiej czy tatarskiej. Byłby to ukłon w stronę tej nielicznej społeczności, która jest w naszym życiu i wnosi do niego swój wkład. A przecież - przytoczę to jako argument niemerytoryczny - po stanie wojennym dziesiątki tysięcy Polaków wyjeżdżało i znajdowało swój przytułek właśnie w Grecji.

Druga poprawka dotyczy art. 1 pkt 10, zacytuję końcówkę: [...] o zadaniach ustawy mającej na celu wspieranie działalności zmierzającej do ochrony zachowania i rozwoju tożsamości kulturowej mniejszości - tak jest teraz w ustawie - chodzi o dodanie wyrazów: w tym jej elementu religijnego. W czym tkwi problem? Nigdy, nawet w najczarniejszych snach nie przyszłoby mi do głowy, że w Polsce wysocy urzędnicy z rangą wiceministrów zakwestionują (Dzwonek) prawdę, że religia jest częścią kultury. Tak się stało. To byłoby pewnym zabezpieczeniem, obroną przed właśnie takimi stwierdzeniami. Mamy do czynienia z taką sytuacją, do czego już się odniosłem.

Pani marszałek, jeszcze tylko powiem trzy zdania.

Dla części mniejszości, w szczególności dotkniętej najszybszymi procesami polonizacji, czyli mniejszości białoruskiej, religia jest podstawową, fundamentalną wartością. Kiedy dowiedzieliśmy się o stanowisku ministra, że ustawa nie daje podstaw do dofinansowania związanych z religią inicjatyw w sferze kultury, to nie tylko ręce opadały. Prosiłbym panie posłanki i panów posłów, żebyśmy taką pokusę od przyszłych rządów odsunęli, żeby właśnie tak to interpretować. Chciałbym tylko zapewnić, że w żadnym momencie prac nad tą ustawą nigdy nie było intencją, żeby szczególnie w Polsce, gdzie fundamenty polskiej kultury są, wiadomo, oparte na religii katolickiej, wobec mniejszości stosować to rozdzielenie. Dziękuję za uwagę. (Oklaski)