Strona którą oglądasz dotyczy poprzedniej kadencji sejmu. Aktualne informacje znajdziesz tutaj

4 punkt porządku dziennego:


Sprawozdanie Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka oraz Komisji Zdrowia o poselskim projekcie ustawy o uzgodnieniu płci (druki nr 1469 i 3648).


Poseł Sprawozdawca Joanna Mucha:

    Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam tę przyjemność, że przedstawiam sprawozdanie komisji z posiedzenia, na którym rozpatrywaliśmy poselski projekt ustawy o uzgodnieniu płci, zawarty w druku nr 1469.

    Myślę, że należy powiedzieć na początku, że jest to projekt, który jest długo oczekiwaną próbą kompleksowego prawnego uregulowania korekty płci prawnej u osób transpłciowych w Polsce. W ten sposób wychodzi się naprzeciw stanowisku organów Rady Europy, orzecznictwu Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w Strasburgu oraz Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, które nakładają na państwa członkowskie obowiązek poszanowania praw osób transpłciowych i umożliwienie zmiany imienia i oznaczenia płci we wszystkich oficjalnych dokumentach w szybki, przejrzysty i dostępny sposób, bo prawo do uznania tożsamości płciowej jest prawem człowieka.

    Poselski projekt ustawy określa procedurę uzgodnienia płci przez osoby, u których na podstawie orzeczeń dwóch niezależnych specjalistów w zakresie psychiatrii, seksuologii lub psychologii stwierdzono występowanie tożsamości płciowej odmiennej od płci wpisanej do aktu urodzenia. O uzgodnienie płci może wnosić osoba, która ma pełną zdolność do czynności prawnej, za takie osoby Kodeks cywilny uznaje osoby pełnoletnie, i nie pozostaje w związku małżeńskim. W przypadku osób małoletnich, u których występuje stwierdzona przez lekarza ze specjalizacją w zakresie psychiatrii lub seksuologii rozbieżność między tożsamością płciową a płcią wpisaną do aktu urodzenia, nie można wnosić o prawne uzgodnienie płci, możliwa będzie jedynie zmiana imienia na takie, które nie wskazuje na płeć. Będzie to się odbywało na wniosek przedstawiciela ustawowego. Sądowe postępowanie nieprocesowe w sprawie o uzgodnienie płci będzie odbywało się w Sądzie Okręgowym w Łodzi. Na podstawie orzeczeń lekarskich sąd określi płeć prawną osoby, uwzględniając jej tożsamość płciową. W postępowaniu nieprocesowym nie będzie konieczności pozywania rodziców wnioskodawcy. To jest jedna z najważniejszych zmian, które wprowadza ta ustawa.

    W obecnym stanie prawnym procedura urzędowej zmiany płci nie jest w Polsce uregulowana ustawowo. Odbywa się wciąż bez poszanowania godności człowieka, co niejednokrotnie prowadzi do nadużyć i naraża osoby transpłciowe na wiele upokorzeń. Zwłaszcza postępowanie procesowe w trybie art. 189 Kodeksu postępowania cywilnego z powództwa przeciwko własnym rodzicom w sprawie o ustalenie płci rodzi zbędne emocjonalne koszty, które w procesie zmiany płci i tak są niezwykle wysokie - to ostatnie zdanie to cytat, który pochodzi z wystąpienia prof. Ireny Lipowicz, rzeczniczki praw obywatelskich.

    Projekt określa również skutki prawne uzgodnienia płci w sferze prawa administracyjnego, rodzinnego, prawa pracy oraz ubezpieczeń społecznych.

    Prawomocne postanowienie uwzględniające wniosek o uzgodnienie płci stanowi podstawę do sporządzenia nowego aktu urodzenia z nowym imieniem, ewentualnie nazwiskiem i oznaczeniem płci, a także zmiany numeru PESEL i wydania dowodu osobistego, sporządzenia i wydania dokumentów potwierdzających kwalifikacje, wykształcenie i staż pracy oraz stan zdrowia wnioskodawcy, uwzględniających nowe dane osobowe.

    Osoby transpłciowe stanowią zdecydowaną mniejszość naszego społeczeństwa, ale odmawianie im prawa do życia w zgodzie z własną tożsamością nie może być dopuszczalne. Stanowi to bowiem naruszenie art. 30 i art. 32 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. Należy podkreślić, że osoby transpłciowe, których tożsamość płciowa nie jest zgodna z ich wizerunkiem społecznym i płcią prawną, żyją wśród nas, a życie wbrew własnej tożsamości płciowej znacznie utrudnia im normalne funkcjonowanie, bywa też przyczyną dyskryminacji, wykluczenia oraz poniżającego traktowania, co nierzadko, jak podkreślali specjaliści uczestniczący w posiedzeniach komisji, kończy się próbami samobójczymi, samookaleczeniami czy głęboko utrwaloną depresją osób transpłciowych.

    Projekt ustawy o uzgodnieniu płci dotyczy wyłącznie procedur prawnych, chciałabym to bardzo mocno podkreślić, nie dotyka kwestii medycznych. Jego głównym celem jest uproszczenie procedur zgodnie z zaleceniami międzynarodowymi i zlikwidowanie obowiązującego obecnie w tych sprawach trybu procesowego z powództwa przeciw własnym rodzicom.

    Jako sprawozdawczyni komisji mam nadzieję, że projekt zostanie przyjęty przez Wysoką Izbę. Dziękuję bardzo. (Oklaski)



Poseł Joanna Mucha - Wystąpienie z dnia 21 lipca 2015 roku.

Posiedzenie Sejmu RP nr 97 Sprawozdanie Komisji o poselskim projekcie ustawy o uzgodnieniu płci


138 wyświetleń

Zobacz także: